ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 30/11/2008
O επιμένων εκσυγχρονιστικά
Στο νέο του βιβλίο ο Αλ. Παπαδόπουλος γράφει με τόλμη για την πολιτική και τους πολιτικούς.
Ο Αλέκος Παπαδόπουλος έχει τη φήμη του δύσκολου ανθρώπου, επίμονου, στοχοπροσηλωμένου. Ακόμη κι όταν όλοι τον συμβουλεύουν να λειάνει λίγο τις «γωνίες» των απόψεών του και να προσαρμοστεί, αυτός δεν διστάζει να επιμένει σε μια πορεία που πάει κόντρα στο ρεύμα των καιρών.
Στην πατρίδα του, τη Θεσπρωτία, αυτός ο τύπος ανθρώπου αποκαλείται «τζόρας».
Ο ίδιος προσφάτως στη συνέντευξή του στην «Κ.Ε.» (16-11-2008) προτίμησε ένα άλλο χαρακτηριστικό για τον εαυτό του, δηλωτικό της πολιτικής μοναξιάς του: «Νιώθω σαν τροτσκιστής στην Ακροναυπλία»!
Όντως, ο Αλ. Παπαδόπουλος έχει έμμονες ιδέες. Τα μέτωπά του είναι με το λαϊκισμό, τους δημοκόπους αξιωματούχους, με τα παχιά και εύκολα λόγια, με την πολιτική και θεσμική καθυστέρηση της χώρας και, κυρίως, με τα ζωτικά ψεύδη που εκστομίζουν πολιτικοί απ’ όλο το ιδεολογικό φάσμα για να χαϊδέψουν τα αφτιά των ψηφοφόρων. Όλη αυτή η συλλογιστική-πολεμική διαπερνά το τελευταίο βιβλίο του «Τα βήματα του Έστερναχ. Η Ελλάδα μετά το 2010» («Εστία»).
Για τον πρώην υπουργό Οικονομικών, «η χώρα πορεύεται τυφλά, χωρίς σχέδιο, χωρίς στόχους, χωρίς ρυθμό. Το δίλημμα είναι αν θα πάει προς την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ολοκλήρωση ή προς της αμοιβαδοποίηση και τον κατακερματισμό. Προς την πλήρη ενσωμάτωση και το συγχρονισμό της με τον αναπτυγμένο κόσμο ή προς την υποβάθμισή και την περιθωριοποίησή της».
Οι λαϊκιστές
Στις συνθήκες αυτές, «χείριστη υπηρεσία προσφέρουν όλοι εκείνοι που βαδίζουν το δρόμο του λαϊκισμού και της ευκολίας. Όσοι με συνθήματα αποπροσανατολίζουν επί μία δεκαετία την πολιτική διαμάχη και προτάσσουν ιδεολογικές σκιαμαχίες, για να συγκαλύψουν την έλλειψη ουσιαστικού πολιτικού λόγου… Η χώρα θέλει νέα θεσμικά εργαλεία και τους κατάλληλους ανθρώπους που θα τα χρησιμοποιήσουν».
Τον κατηγορούν ότι του αρέσει να παίζει το ρόλο της Κασσάνδρας, ότι μονίμως λέει δυσάρεστα και αντιδημοφιλή πράγματα. Ωστόσο, ο ίδιος εμφανίζεται αισιόδοξος: «Το πνεύμα του εκσυγχρονισμού δεν χάθηκε. Ένα νέο υπόκωφο και ανεκδήλωτο κίνημα διατρέχει την ελληνική κοινωνία». Όχι, δεν αναφέρεται μόνο στο κόμμα του. Για τον Αλ. Παπαδόπουλο «οι αναγεννητικές δυνάμεις της ανατροπής υπάρχουν, είναι πολλές και αξιόμαχες, αλλά είναι ανοργάνωτες, διάσπαρτες, ακαθοδήγητες και λανθάνουσες».
Ισχυρός αντίπαλος
Ωστόσο, ο αντίπαλος είναι ισχυρός: «Οι παρηκμασμένες αντιλήψεις που έχουν επικαθίσει σήμερα στη χώρα διαθέτουν ολόκληρο κοινωνικό, διοικητικό και πολιτικό εξοπλισμό, με τον οποίο αντιδρούν και ανατρέπουν κάθε απόπειρα αλλαγής».
Και ποιο είναι σήμερα το καθήκον της σοσιαλδημοκρατίας;
«Μια καινούρια σύνθεση ανάμεσα στην ελεύθερη αγορά, τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή. Ελεύθερη αγορά με κανόνες λειτουργίας μακριά από τον κρατικοδίαιτο καπιταλισμό. Δημοκρατία μ’ ένα ισχυρό και διαφανές πολιτικό σύστημα χωρίς αναχρονισμούς και συγκεντρωτική διαχείριση των πολιτικών αποφάσεων. Και κοινωνική συνοχή χωρίς λεηλασία των κοινωνικών δαπανών από την έλλειψη οργάνωσης και ελέγχου».
Τάσος Παππάς
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ - 23/11/2008
Στην εποχή του συγκεκριμένου
Τα βήματα του Έστερναχ. Ένα βιβλίο που σκιαγραφεί το μέλλον της ελληνικής πολιτικής ζωής, καταθέτοντας παράλληλα προτάσεις για το διοικητικό και κοινωνικό εκσυγχρονισμό της χώρας.
Είναι αληθές ότι ο Αλέκος Παπαδόπουλος συνιστά μια ιδιαίτερη περίπτωση πολιτικού. Παρότι δεν σπούδασε σε μεγάλα πανεπιστήμια της Εσπερίας, υπήρξε πάντοτε ανοικτός σε ιδέες και ρεύματα, πολιτικά αλλά και ευρύτερα πνευματικά, που αναπτύσσονται στις μεγάλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και στην Αμερική. Ταυτόχρονα, κι εδώ υφίσταται ένα σημείο υπεροχής του έναντι των υποστηρικτών της άκριτης μεταφοράς μοντέλων οικονομικής ανάπτυξης και διοικητικής οργάνωσης από το εξωτερικό στη χώρα μας, πάντοτε τον ενδιέφερε η δυνατότητα της προσαρμογής τέτοιων προτάσεων πολιτικής στις υπαρκτές ιδιαιτερότητες της διοικητικής και οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδας.
Αυτό αποδεικνύεται και από το παρόν βιβλίο, όπου στα κεφάλαια για το σύγχρονο δημοκρατικό κράτος, το ελληνικό οικονομμικό ζήτημα και το σύγχρονο κοινωνικό κράτος, αφού συζητεί γενικές ιδέες και τάσεις στη θεωρία και της εφαρμοσμένη πολιτική, προτείνει στο κλείσιμό τους, συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής που, κατά την άποψή του, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην πατρίδα μας. Άλλωστε, όπως εύστοχα ο ίδιος επισημαίνει, η εποχή μας είναι κατεξοχήν η «εποχή του συγκεκριμένου» κι εκείνος θέλει να είναι πάντοτε σύγχρονος.
Στο παρόν βιβλίο σκιαγραφεί το μέλλον της ελληνικής πολιτικής ζωής μετά το 2010. Το κάνει όχι μόνο διότι δεν θέλει να αναμιχθεί στις τωρινές πολιτικές διαμάχες στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, αλλά και διότι ειλικρινώς τον ενδιαφέρει η πολιτική φυσιογνωμία ενός μεταλλαγμένου ΠΑΣΟΚ (όχι η δημιουργία ενός νέου κόμματος), που θα προκύψει ως αποτέλεσμα υπόγειων ρευμάτων που ήδη αναπτύσσονται στην κοινωνία μας και κάποτε θα παύσουν να αποτελούν απλώς άθροισμα επιθυμιών και αναζήτησης διεξόδων έκφρασης μεμονωμένων δημιουργικών και προοδευτικών ανθρώπων ή μικρών ομάδων, αλλά θα αποκτήσουν συλλογική έκφραση και ευρεία πολιτική δυναμική. Των αναλύσεών του για τη διοίκηση, την οικονομία και το κοινωνικό κράτος, για τις οποίες έκανα ήδη νύξη, προηγούνται δυο κεφάλαια στην αρχή του βιβλίου, με τους αποκαλυπτικούς του γενικότερου προβληματισμού του τίτλους, «Το ελληνικό πολιτικό πρόβλημα» και «Προσανατολισμοί στη δεκαετία».
Θεωρεί ότι το πιο βασικό έλλειμμα του πολιτικού μας συστήματος είναι το θεσμικό, γι’ αυτό άλλωστε στο κεφάλαιο για τη διάρθρωση ενός σύγχρονου δημοκρατικού κράτους προτείνει τολμηρά μέτρα για την πλήρη αλλαγή της διοικητικής δομής της χώρας (κατά τρόπον που να υπηρετεί την οικονομική της ανάπτυξη), τη ριζική αναθεώρηση του εκλογικού μας συστήματος, φθάνοντας ακόμη να προτείνει και την υιοθέτηση από το Σύνταγμά μας σχετικού άρθρου του σουηδικού Συντάγματος που αποτρέπει τις κυβερνήσεις από την καταχρηστική διενέργεια πρόωρων εκλογών.
Αξίζει εδώ να υπομνησθεί ότι ο καθηγητής Νικηφόρος Διαμαντούρος είχε έγκαιρα υποστηρίξει ότι ο δεύτερος κύκλος των μεταρρυθμίσεων των κυβερνήσεων Σημίτη, που όφειλε να ξεκινήσει μετά την επίτευξη του στόχου της ΟΝΕ και την εκλογική νίκη του 2000, θα έπρεπε να αφορά στην Υγεία, στην Παιδεία και διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας, αλλά καμία από αυτές τις μεταρρυθμίσεις δεν θα πετύχαινε εάν δεν επιχειρείτο μια πλήρης αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης, διότι αυτή αποτελούσε προϋπόθεσή τους. Δυστυχώς, δεν εισακούστηκε, ενώ ο Παπαδόπουλος, που φαίνεται ότι συμμεριζόταν την αλήθεια της βασικής αυτής διαπίστωσης, δεν συμμετείχε από το 2002 έως το 2004 στο κυβερνητικό σχήμα της χώρας.
Τέλος, ας τονιστεί ότι, όπως προκύπτει από τις σελίδες του βιβλίου του, ο Παπαδόπουλος έχει συνείδηση της θέσης της χώρας (άρα και των δυνατοτήτων-ευκαιριών όπως και των περιορισμών-δυσχερειών που αυτή συνεπάγεται) όχι μόνο στον παγκόσμιο χάρτη, αλλά και στην ευρεία πολιτική οικογένεια των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), όπως και στη μικρότερη, αλλά διόλου ευκαταφρόνητη, ομάδα των συνεχώς αναπτυσσομένων Βαλκάνιων γειτόνων μας.
Μας επισημαίνει μάλιστα, με κίνδυνο να παρεξηγηθεί, πως οι πνευματικές ηγεσίες των βαλκανικών λαών έχουν ενδεχομένως πιο σαφή ευρωπαϊκό προσανατολισμό από τη δική μας, καθώς βοηθούν στη δημιουργία ενός κλίματος συναίνεσης μεταξύ των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, με σκοπό να αναληφθούν γενναίες και επίπονες προσπάθειες για να καλυφθεί το κενό και να καταστούν σε είκοσι χρόνια οι χώρες αυτές ισότιμοι εταίροι στην οικογένεια των αναπτυγμένων ευρωπαϊκών λαών.
Εν κατακλείδι, το βιβλίο του Αλέκου Παπαδόπουλου είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό πολιτικό βιβλίο. Αξίζει να διαβαστεί από τον καθένα μας, εκτός από εκείνους που αυτοαποκλείονται με βάση τους στίχους του Νίκου Καρούζου τους οποίους ο συγγραφέας παραθέτει στην αρχή του προλόγου του: «Μη με διαβάζετε, εάν νομίζετε ότι έχετε δίκαιο».
Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ, 16/11/2008
Ο πολιτικός ρεαλισμός του Αλέκου Παπαδόπουλου
Ο Αλέκος Παπαόπουλος είναι ένας διανοούμενος της πολιτικής. Από τους λίγους πλέον. Αποφεύγει συστηματικά τον λαϊκισμό και τις θεαματικές δηλώσεις. Τα χαρτιά του τα ρίχνει πάνω στο τραπέζι. Και συνήθως είναι ανοικτά. Οι θέσεις του είναι συγκεκριμένες. Έχουν ρίζες. Γι’ αυτό όταν αποφασίζει να αιφνιδιάσει, αιφνιδιάζει διπλά. Στις θέσεις του επιμένει με ασυνήθιστη - για πολιτικό - ένταση. Αυτό πολλές φορές τον κάνει απόμακρο. Ίσως και δύστροπο. Οπωσδήποτε όμως γίνεται αξιοπρόσεκτος.
Το νέο του βιβλίο “Τα βήματα του Έστερναχ” (εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της Εστίας), με συγκεκριμένες απόψεις περί πολιτικής πρακτικής, ίσως μας “αναγκάσει” να τον θυμηθούμε στο άμεσο μέλλον. Με αφορμή μια θρησκευτική γιορτή στην πόλη Έστερναχ, προς τιμήν ενός ιεραπόστολου, όπου οι κάτοικοι τον θυμούνται περπατώντας σε πομπή τρία βήματα μπροστά και δύο πίσω, ξετυλίγει το κουβάρι της δικής μας ελληνικής πορείας στον σύγχρονο κόσμο μπροστά στις προκλήσεις που έρχονται. Πρώτα ξεκινάει με μια ενδιαφέρουσα κριτική-αυτοκριτική παραδεχόμενος ότι η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ από το 2000 και μετά άρχισε να διολισθαίνει και θυμάται λίγο πιο κάτω τη διαπίστωση του Τζον Σάουλ: “Είναι άξια καταφρόνησης κάθε νέα πρόταση που δεν στηρίζεται στην αυτογνωσία”.
Επίσης επικρίνει έντονα τόσο την παρούσα κυβέρνηση όσο και τις δυνάμεις της Αριστεράς, η οποία “δεν ανανέωσε τον αποξηραμένο λόγο της” - όπου λόγος δεν είναι η εποχιακή ρητορεία, αλλά η χρόνια τακτική της. Δεν στέκεται όμως πολύ στο παρελθόν. Άλλωστε οι απόψεις του γι’ αυτό είναι λίγο πολύ γνωστές. Παραθέτει μια σειρά από προτάσεις προς συζήτηση, οι οποίες σίγουρα θα προκαλέσουν ποικίλες αντιδράσεις αν και εφόσον επιχειρηθεί να υλοποιηθούν.
Προτείνει να υπάρξουν μέχρι δεκατέσσερα υπουργεία, των οποίων οι υφυπουργοί θα είναι όλοι εξωκοινοβουλευτικοί. Προτείνει οι εθνικές εκλογές να γίνονται υποχρεωτικά ανά τέσσερα χρόνια και στις περιπτώσεις ρων πρόωρων εκλογών η κυβέρνηση που θα προκύπτει να έχει χρόνο ζωής το διάστημα που απομένει έως ότου συμπληρωθεί η υποχρεωτική τετραετία. Αφήνει να διαφανεί ότι είναι υπέρ του δημόσιου χαρακτήρα της Παιδείας. Επίσης προσπαθεί να εντοπίσει το σημείο που θα προκύψει η χρυσή ισορροπία μεταξύ της δεξιάς οικονομικής πολιτικής και ενός προκλητικού κρατισμού. Στο τέλος του βιβλίουαναφέρεται στον πολιτικό ρεαλισμό, ο οποίος θα δώσει νέα πνοή στη νέα γενιά που έρχεται, ενώ προηγουμένως έχει ήδη επισημάνει και σημειώσει την πολιτική των βαλκανικών λαών που συνοψίζεται πολύ σωστά στην άποψη: “...θέλουμε μια πατρίδα για τα παιδιά μας και όχι για να δικαιώσουμε τους πατεράδες μας”.
Ανδρέας Μπελεγρής
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 10/11/2008
Τα βήματα
«Το νέο ήθος της χώρας, η επανάκαμψη του πνεύματος του εκσυγχρονισμού, η αναθεσμοποίηση, ελληνική ριζοσπαστική σοσιαλδημοκρατία του μέλλοντος, οι νέες δομές του πολιτιστικού, πολιτικού, διοικητικού, οικονομικού και κοινωνικού μηχανισμού αποτελούν τα θεμελιακά ζητούμενα της επόμενης δεκαετίας, έτσι ώστε η Ελλάδα να κυριαρχήσει ξανά πάνω στο μέλλον της». Δείγμα γραφής από το βιβλίο του Αλέκου Παπαδόπουλου «Τα βήματα του Έστερναχ - Η Ελλάδα μετά το 2010» που κυκλοφόρησε πρόσφατα (εκδόσεις «Βιβλιοπωλείον της Εστάς»).
Για το πολιτικό προσωπικό της χώρας, και ειδικότερα εκείνο του ΠΑΣΟΚ, η σκέψη του κ. Παπαδόπουλου μπορεί να αποτελέσει ευαγγέλιο. Διότι ναι μεν η «νέα διακυβέρνηση» μετράει μέρες, αλλά το ερώτημα που μπαίνει είναι: «Και μετά τι;»
Παναγιώτης Τσούτσας
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ + 13, 7/10/2008
Στα βήματα του Έστερναχ
Όσοι περίμεναν ότι ο Αλέκος Παπαδόπουλος με το νέο βιβλίο του «Τα βήματα του Έστερναχ» θα έβγαζε χολή για τα τεκταινόμενα, σίγουρα απογοητεύτηκαν. Ο έμπειρος πολιτικός συνεχίζει να βαδίζει στο «μοναχικό» όπως αποδεικνύεται δρόμο του. Εκεί που οι περισσότεροι συνάδελφοί του γράφουν ένα βιβλίο για να εξυμνήσουν το πολιτικό τους παρελθόν, εκείνος κάνει το βήμα προς τα εμπρός και παρουσιάζει ένα ενδιαφέρον πολιτικό δοκίμιο για το τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα προκειμένου να ανταπεξέλθει στην κρίσιμη δεκαετία του 2010 και μετά. Πρόκειται για μια κατάθεση ψυχής μέσα από το αποστάλαγμα της εμπειρίας του, με μοναδική φιλοδοξία να αποτελέσει τη σπίθα για πολιτική δράση και πράξη.
Επειδή όμως ο παλιός είναι αλλιώς, από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου στέλνει ένα μήνυμα στους επίδοξους αναγνώστες του, χρησιμοποιώντας μια φράση του Νίκου Καρούζου: «Μη με διαβάζετε αν νομίζετε ότι έχετε δίκιο».
ΤΟ ΒΗΜΑ - 2/11/2008
Ο ανένδοτος εκσυγχρονισμός
Ενα μανιφέστο για τις κρίσιμες αλλαγές που πρέπει να επιτύχει η Ελλάδα τη δεκαετία του 2010 από τον υπουργό των κυβερνήσεων του ΠαΣοΚ Αλέκο Παπαδόπουλο
Ο κ. Αλέκος Παπαδόπουλος, πρώην υπουργός των κυβερνήσεων του ΠαΣοΚ, ταυτισμένος όσο λίγοι με τον «ανένδοτο εκσυγχρονισμό» χωρίς να ανήκει στον σκληρό πυρήνα των εκσυγχρονιστών, ξεκινά το βιβλίο του Τα βήματα του Εστερναχ με τη φράση του Νίκου Καρούζου: «Μην με διαβάζετε αν νομίζετε ότι έχετε δίκιο». Πρόκειται για κομψό αυτοσαρκασμό του συγγραφέα, ο οποίος γνωρίζει (και ως έναν βαθμό αποδέχεται) τους χαρακτηρισμούς τους οποίους η πολιτική τάξη του αποδίδει, ότι δηλαδή είναι επίμονος, ξεροκέφαλος, αυστηρός και ότι δεν αλλάζει τις απολύτως «εκσυγχρονιστικές» απόψεις του για τους θεσμούς, τα δημοσιονομικά, την οικονομία και τη σοσιαλδημοκρατία, ακόμα και όταν όλοι οι άλλοι διαφωνούν.
Ελληνική καθυστέρηση
«Ο Αλέκος δεν δέχεται ότι οι εποχές έχουν αλλάξει» λένε κάποιοι συνάδελφοί του, οι οποίοι εξαντλούν όλη τη δημιουργική τους ενέργεια για να προβλέψουν πού θα είναι οι πολιτικές μετοχές του κ. Παπανδρέου και του κ. Βενιζέλου την επόμενη εβδομάδα. Πράγματι, ο κ. Παπαδόπουλος είναι ένας πολιτικός που μοιάζει σαν να έρχεται από άλλη εποχή. Διακρίνεται για τη βαθιά του μόρφωση, τη γνώση της Ιστορίας, την προσήλωσή του σε αρχές και για το πνεύμα του το ανοιχτό στα ευρωπαϊκά ρεύματα, κάτι που λείπει απολύτως από τους περισσότερους σημερινούς πολιτικούς. Είναι τόσο εκσυγχρονιστής που κάποιοι λένε, με μια δόση καλοπροαίρετου χιούμορ, ότι αν υπάρχει μετενσάρκωση τότε σίγουρα προτού γίνει υπουργός του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη είχε περάσει από τις κυβερνήσεις του Χαρίλαου Τρικούπη και του Ελευθέριου Βενιζέλου. Το ύφος και η συμπεριφορά του, η τάση του να διδάσκει τους νεότερους και κυρίως η επιμονή του να δει τον Διαφωτισμό να υπερισχύει της αιώνιας ελληνικής καθυστέρησης, τον κάνουν να μοιάζει σαν να βγαίνει από μυθιστόρημα του Νίκου Θέμελη, σαν ένας λόγιος διανοούμενος των αρχών του αιώνα στην Ηπειρο που κράταγε ζωντανό το όραμα μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής Ελλάδας. Ισως γι' αυτό πολλές φορές, παρ' ότι δεν τρέφει αυταπάτες και γνωρίζει την πολιτική και οικονομική πραγματικότητα της χώρας όσο λίγοι, αναφέρεται με έκπληξη και θυμό σε τρέχοντα περιστατικά (γνωστά ή και άγνωστα στους περισσότερους) που δείχνουν τη χυδαιότητα, τον κυνισμό, την ανικανότητα, τον ατομικισμό και τον κρετινισμό, που πολλές φορές επικρατούν στη δημόσια ζωή.
Ολα τα παραπάνω είναι εμφανή στο βιβλίο του, το οποίο δεν είναι μια ελεγεία στο δημιουργικό υπουργικό παρελθόν του ή ένα μνημόσυνο στον εκσυγχρονισμό (όπως έκαναν ορισμένοι πρώην συνάδελφοί του), αλλά ένα ενθουσιώδες μανιφέστο για τις κρίσιμες αλλαγές (τις οποίες περιγράφει λεπτομερώς) που πρέπει να πετύχει η Ελλάδα τη δεκαετία του 2010. «Το νέο ήθος της χώρας, η επανάκαμψη του πνεύματος του εκσυγχρονισμού, η αναθεσμοποίησή της, η ελληνική ριζοσπαστική σοσιαλδημοκρατία του μέλλοντος, οι νέες δομές του πολιτιστικού, πολιτικού, διοικητικού, οικονομικού και κοινωνικού μηχανισμού, αποτελούν τα θεμελιακά ζητούμενα της επόμενης δεκαετίας, ώστε η Ελλάδα να κυριαρχήσει ξανά πάνω στο μέλλον της» γράφει χαρακτηριστικά.
Τρία αμαρτήματα
Ο κ. Παπαδόπουλος είναι οραματιστής, αλλά και ρεαλιστής. Παρά την παρακμή του σημερινού ΠαΣοΚ (που μόνο η ραγδαία παρακμή της Νέας Δημοκρατίας μπόρεσε να καλύψει μερικώς) πιστεύει ότι το κόμμα του όχι μόνο έχει τη δυνατότητα να ανανεωθεί, αλλά και να εκφράσει «μια νέα ριζοσπαστική σοσιαλδημοκρατία και έναν νέο πατριωτισμό».
Ο κ. Παπαδόπουλος έχει «κατηγορηθεί» για τρία θανάσιμα, για έλληνα πολιτικό, αμαρτήματα: ότι είναι «δημοσιονομιστής», ότι διακατέχεται από «θεσμολαγνεία» και ότι επιμένει σε ανεφάρμοστες στην Ελλάδα μεταρρυθμίσεις. Στα Βήματα του Εστερναχ διαπράττει εκ νέου και με τον ίδιο ενθουσιασμό και τα τρία αμαρτήματα. Γράφει για το αδιέξοδο μιας οικονομίας που δανείζεται χωρίς αύριο, σημειώνει καυστικά ότι «ο πολιτισμός των θεσμών είναι αυτός που διακρίνει τις προηγμένες χώρες από εκείνες του τρίτου κόσμου» και στρέφεται ενάντια στα «ζωτικά ψεύδη», τα οποία, όπως λέει, διαιωνίζουν τη στασιμότητα και εξυπηρετούν όσους ευνοούνται από αυτήν και όχι τους πολίτες.
Εχει σημασία ο τίτλος του βιβλίου. Αντιγράφω από την εισαγωγή: «Το 698 μ.Χ. ένας Βενεδικτίνος ιεραπόστολος, αγγλοσαξωνικής καταγωγής, ξεκίνησε από τη μικρή πόλη του Εστερναχ στο σημερινό Λουξεμβούργο για να προσηλυτίσει ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη. Από τότε, κάθε χρόνο οι κάτοικοι της ιστορικής αυτής μητροπολιτικής έδρας γιορτάζουν συμβολικά τη μεγάλη πορεία του αγίου, πλέον, Βίλλιμπρορντ. Ο ένας πίσω από τον άλλο προχωρούν προς την εκκλησία κάνοντας δύο βήματα πίσω για κάθε τρία βήματα μπροστά, συμβολίζοντας έτσι, μέσα από την ιδιαίτερη πομπή, τη δυσκολία για τον κάθε άνθρωπο να προσεγγίσει την τελική σωτηρία. Κάπως έτσι και η χώρα μας βρίσκεται σήμερα στη μετέωρη εκείνη, αλλά ίσως πιο άρρυθμη κατάσταση, όπου το βήμα που ετοιμάζεται να κάνει δεν ξέρουμε αν θα είναι προς τα εμπρός ή προς τα πίσω.»
Πέρα απ' οτιδήποτε άλλο Τα Βήματα του Εστερναχ είναι ένα βιβλίο γραμμένο από έναν πολιτικό που σαν άλλος Βίλλιμπρορντ κυνηγά να προσηλυτίσει στον «ανένδοτο εκσυγχρονισμό» έναν λαό προσκολλημένο στις πολιτικές δοξασίες, τους μύθους και τα ξόρκια της δεκαετίας του 1980 - και μάλιστα χωρίς καθόλου να χρησιμοποιεί την «ξύλινη γλώσσα» των τεχνοκρατών. Δεν πρόκειται λοιπόν για ένα κομμάτι ξύλο προορισμένο να «καρφωθεί» στο ψηλότερο ράφι της βιβλιοθήκης.
Παύλος Παπαδόπουλος
|
|
