Χαιρετισμός στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση της

 Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων

9/12/2006

Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι,

Είναι ιδιαίτερη τιμή για μένα να χαιρετίζω ως εκπρόσωπος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά και προσωπικά την ετήσια γενική συνέλευση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων.

Η συνέλευσή σας είναι μείζον γεγονός, όχι μόνο για το χώρο της δικαιοσύνης, αλλά και της δημόσιας ζωής.

Ο Πρόεδρος μας Γιώργος Παπανδρέου συμμετείχε, όπως ξέρετε, στην  ετήσια γενική συνέλευση σας την προπροηγούμενη χρονιά. Πρόθεση του ήταν να είναι και σήμερα εδώ. Δυστυχώς όμως σήμερα έπρεπε να       βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για το ΣΤ΄ Συμβούλιο Αποδήμου Ελληνισμού. Σας στέλνει όμως τις θερμότερες ευχές του για επιτυχία των εργασιών σας.

Κύριοι δικαστές,

Κάθε χρόνο σε αυτό το φόρουμ συζητάτε τη βελτίωση της λειτουργίας της δικαιοσύνης, τις συνθήκες άσκησης του λειτουργήματός σας και καθετί ειδικό και γενικό που αναφέρεται στην ιδιότητά σας ως δικαστές.

Νομίζω όμως ότι αφετηρία κάθε προσπάθειας βελτίωσης όλων αυτών υπακούει αποκλειστικά και μόνο στην απόλυτη κατοχύρωση του θεμελίου της δικαιοσύνης. Την ανεξαρτησία της.

Μπορεί η διάκριση των εξουσιών να είναι σχετική, αφού το ίδιο το Σύνταγμα επιτρέπει διασταυρώσεις λειτουργιών και σύμπραξη των      οργάνων της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας (στο Άρθρο 26  Παράγραφος 1), αυτό όμως δεν ισχύει και δεν μπορεί να ισχύει σε ό,τι αφορά την δικαστική εξουσία, αφού εδώ η διάκριση των λειτουργιών είναι απόλυτη.

Στο δικό μας όραμα για μια Ελλάδα πολιτισμένη, βαθιά δημοκρατική και με σεβασμό στους πολίτες η ύπαρξη ανεξάρτητης δικαστικής λειτουργίας αποτελεί τη μόνη ουσιαστική εγγύηση για τις ατομικές ελευθερίες του Έλληνα πολίτη και η διαφύλαξη της είναι κύριος στόχος μας, τόσο ως αξιωματική αντιπολίτευση, όσο και – αργότερα – ως     Κυβέρνηση.

• Γιατί όμως κάθε χρόνο - και ίσως κάθε μέρα - κάνουμε αυτή τη συζήτηση;
• Γιατί αισθανόμαστε την ανάγκη - Κυβέρνηση, κόμματα, δικαστές, θεσμοί - να διακηρύττουμε κάθε μέρα την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης;
• Τι διακυβεύεται;
• Από ποιους απειλείται;
• Ποιοι την αμφισβητούν;
• Ποιοι την υπονομεύουν;

Αφού όλοι με ένα στόμα αναφωνούμε ότι πρέπει να αφήσουμε την δικαιοσύνη ανεξάρτητη…

Εδώ έγκειται ίσως και η ελληνική ιδιοτυπία:

Καμιά χώρα δεν παρουσιάζει τόσο μεγάλες και τόσο τυπικές εγγυήσεις ανεξαρτησίας όσο η Ελλάδα, σε καμιά χώρα η αυτοδιοίκηση της δικαιοσύνης δεν είναι ευρύτερη, σε καμιά χώρα δεν υπάρχει Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο που να αποφασίζει για τις τοποθετήσεις, μεταθέσεις κλπ των δικαστικών λειτουργών και να αποτελείται αμιγώς από δικαστικούς λειτουργούς.

Πολύ σωστά λοιπόν θα αναρωτηθεί κανείς γιατί σαν πρώτο θέμα τίθεται η ύπαρξη ή μη της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, αφού όλα είναι εγγυημένα;

Φοβούμαι όμως επίσης ότι σε καμιά χώρα του πολιτισμένου κόσμου - με λιγότερες τυπικές εγγυήσεις από εμάς - δεν γίνονται π.χ. εκ των ένδον παρεμβάσεις της εκτελεστικής, της νομοθετικής, αλλά και της ίδιας της ηγεσίας της δικαστικής εξουσίας με πολλούς τρόπους και μεθοδεύσεις, όπως λόγου χάρη με την νομότυπη αυξομείωση και ανακατανομή των οργανικών θέσεων, με σκοπό την μετακίνηση ανεπιθύμητων - στη διοίκηση - δικαστικών λειτουργών από      συγκεκριμένες υπηρεσίες για τη διαμόρφωση έτσι διαφορετικών      συνθέσεων και οργάνων διοίκησης, δικαστηρίων και εισαγγελιών.

Σε καμιά χώρα επίσης με ανεπτυγμένο αξιακό σύστημα δεν θεσπίζονται στον οργανισμό των δικαστηρίων ρυθμίσεις που μπορούν να      λειτουργήσουν ως μοχλοί πίεσης στο φρόνημα των δικαστών και ιδίως διατάξεων, που αφορούν την επιθεώρηση και το πειθαρχικό δίκαιο των δικαστών.

Πουθενά επίσης στον κόσμο δεν θα απαιτείτο ύπαρξη των δικών μας αυστηρών εγγυήσεων της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης για να     αποτρέψουνε τη διοίκηση της δικαιοσύνης να υποδεικνύει σε δικαστικούς λειτουργούς την άσκηση ενδίκων μέσων ή να εκδίδει    οδηγίες υπόδειξης του πως ασκείται το ουσιαστικό έργο του ανεξάρτητου δικαστή.

Ενδεικτικά τέλος, δεν νομίζω ότι θα παρατηρείτο σε καμία χώρα το φαινόμενο λίγο πριν την αφυπηρέτησή τους ανώτατοι δικαστικοί λειτουργοί να διαγκωνίζονται για την εξασφάλιση θέσεως επικεφαλής ανεξάρτητων αρχών και οργανισμών, κάτι βεβαίως που θα προϋπέθετε οικοδόμηση σχέσεων εξάρτησης με την κάθε Κυβέρνηση.

Όλα αυτά θα συμφωνήσουμε ότι φαλκιδεύουν την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και δεν είναι ζήτημα που λύνεται μόνο με νομοθετικές     διατάξεις, έστω και συνταγματικού επιπέδου.

Κι αν η απάντηση είναι δύσκολη γιατί προσκρούει πιθανόν στο πολιτιστικό πρότυπο της χώρας, νομίζω ότι θα συμφωνήσετε ότι κύρια αποστολή των δικαστικών ενώσεων και πάνω απ΄ όλα, πρέπει να είναι κατά τη γνώμη μας η προστασία της προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των δικαστικών λειτουργών.

Το πιο ισχυρό όμως ανάχωμα σε κάθε επιβουλή της ανεξαρτησίας του     είναι ο ίδιος ο δικαστής με το σθένος και το κύρος του, το οποίο θα ενισχύεται εφόσον αποδεικνύει αφοσίωση στο καθήκον, καλή υπηρεσιακή απόδοση, δημοκρατική ευαισθησία και επάρκεια επιστημονικών εφοδίων.

Ο ίδιος ο δικαστής με όλα αυτά εγγυάται την ανεξαρτησία του και δεν φοβάται κανένα και δεν υποκύπτει σε κανένα.

Για τον πολιτισμένο και σύγχρονο άνθρωπο η Δικαιοσύνη δεν μπορεί να είναι τιμάριο καμίας μορφής εξουσίας.

Δεν αναγνωρίζει τιμαριούχους η εποχή μας και πολύ περισσότερο η ίδια η Δικαιοσύνη.

Κύριοι δικαστές,

Δεν είσαστε εξάρτημα κανενός!

Η κατοχύρωση της ανεξαρτησίας σας είναι απόλυτη και           αδιαμφισβήτητη!

Είναι αδιανόητη η καλλιέργεια και η επιβολή φοβικών συνδρόμων στους δικαστές.

Αδιανόητη!

Τα μεμονωμένα - όπως πιστεύουμε - κρούσματα διαφθοράς που απασχόλησαν την επικαιρότητα και διερευνώνται αρμοδίως δεν θίγουν τη δικαιοσύνη και δεν αγγίζουν με οποιοδήποτε τρόπο το σύνολο των δικαστικών λειτουργών. Υποσκάπτει όμως το κύρος της δικαιοσύνης η παράταση της ανακριτικής διαδικασίας και επιβάλλεται συνεπώς η ταχεία εκκαθάριση των υποθέσεων αυτών.

Επιτρέψτε μου εδώ ένα μικρό σχόλιο. Δεν θα κολάκευε καμιά πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Δικαιοσύνης η αυτοαναγόρευση της ως ‘‘επικεφαλής της κάθαρσης της Δικαιοσύνης’’ καθώς και η ‘‘προαναγγελία άσκησης ποινικών διώξεων’’.

Αυτά δεν είναι απλώς απαράδεκτα. Είναι επικίνδυνα!

Η εξυγίανση της Δικαιοσύνης είναι ευθύνη αποκλειστική των ίδιων των δικαστών και μόνο και κανενός άλλου.

Τα επικοινωνιακά και πολιτικά πεδία των όποιων επιτυχιών ας αναζητηθούν αλλού και όχι με εισπηδήσεις σε ευαίσθητους και  ανεξάρτητους χώρους.

Κύριοι δικαστές,

Το διαχρονικό πρόβλημα της βραδύτητας που παρατηρείται στην πρόοδο των διαδικασιών και στην έκδοση των αποφάσεων δεν αντιμετωπίζεται ούτε με μονοσήμαντες παρεμβάσεις, ούτε με επικοινωνιακά τρικ, ούτε με παλιά μοντέλα επιμήκυνσης του χρόνου λειτουργίας των δικαστηρίων.

Παρά τα μέτρα που ελήφθησαν τόσο από εμάς όσο και από τη σημερινή κυβέρνηση η κατάσταση δεν βελτιώνεται για να μην πω ότι χειροτερεύει ακόμα περισσότερο τις συνθήκες εργασίας δικαστών και υπαλλήλων.

Ταυτόχρονα όμως το πρόβλημα αυτό αποτελεί βόμβα στην αξιοπιστία της Δικαιοσύνης. Οι αποσπασματικές παρεμβάσεις δεν οδηγούν σε λύση. Η αντιμετώπιση των δευτερογενών και μόνο αιτίων διαιωνίζουν την    κατάσταση. Η ριζοσπαστική όμως αντιμετώπιση των βασικών παθογενειών είναι ζήτημα εκτεταμένης δημόσιας συζήτησης και συναίνεσης , χωρίς πολιτικές ή συντεχνιακές προκαταλήψεις.

Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ και στα ζητήματα της ευπρεπούς       διαβίωσης, όπως επιβάλλει όχι απλά το Σύνταγμα αλλά ο αυτονόητος σεβασμός της πολιτείας και του λαού μας στο λειτούργημά σας.

Ο αυτογνωμόνως καθορισμός του ύψους των αμοιβών των δικαστών, που παρατηρήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ΄90, δεν τιμούσε ούτε την εκτελεστική εξουσία, που ολιγώρησε και δεν αντιμετώπισε τα μισθολογικά σας εγκαίρως, ούτε και τη δικαστική εξουσία, όπως επιχείρησε να το επιβάλλει.

Τότε ξεπεράσαμε το πρόβλημα με μια ιδανική – μπορώ να πω – συνεργασία που είχα ως Υπουργός Οικονομικών με τις Ενώσεις και τις τότε ηγεσίες όλων των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας και καθιερώσαμε το νέο μισθολόγιο.

Προς αποφυγήν επανάληψης παρομοίων φαινομένων καθιερώθηκε συνταγματικά ένα Ειδικό Δικαστήριο, το λεγόμενο ‘‘μισθοδικείο’’,   προκειμένου να εξασφαλίζεται και στο δικαστή, όπως σε κάθε πολίτη, η δυνατότητα αναζήτησης της δικαστικής προστασίας προς διεκδίκηση και διασφάλιση των νομίμων δικαιωμάτων τους.

Ανεξάρτητα της συγκυρίας του χρόνου και του τρόπου έκδοσης των αποφάσεων του, εμείς είμαστε σταθεροί στις απόψεις και στις υποχρεώσεις που αναλάβαμε απέναντι στο δικαστικό σώμα της χώρας σε ό,τι αφορά τα μισθολογικά του και που περιέχονται στην ομιλία του    Προέδρου μας του κ. Γιώργου Παπανδρέου το Δεκέμβριο του 2004, στην Γενική Συνέλευση της Ενώσεως σας και ανανεώνουμε τη δέσμευση μας.

Τέλος αποτελεί επίσης πεποίθησή μας ότι η προσπάθεια για την         αναβάθμιση της απονομής δικαιοσύνης πρέπει να επικεντρωθεί και στην ενίσχυση της εκπαίδευσης και της επιμόρφωσης δικαστών και εισαγγελέων. Η πολιτεία οφείλει να επενδύσει στο ανθρώπινο δυναμικό, στους κρατικούς λειτουργούς.

Κυρίες και κύριοι,

Η ενίσχυση της εμπιστοσύνης του πολίτη προς την ελληνική Δικαιοσύνη είναι το κοινό μας χρέος. Εσείς συμβάλλετε αποφασιστικά σ΄ αυτό με την επιστημονική σας επάρκεια και με την ανεπηρέαστη λειτουργία σας.

Γι΄ αυτό αφ΄ υψηλού μαθήματα ηθικής δεν γίνονται δεκτά.

Αλαζονικές υποδείξεις όσων πιστεύουν ότι η αρετή είναι προσωπικό ή παραταξιακό κληρονομικό χάρισμα είναι ευτελής δημαγωγία.

Ο καθένας κρίνεται μόνο από τους λόγους και τα έργα του.

Γνωρίζετε πως το αδιαμφισβήτητο κύρος σας και η αξιοπιστία που απολαμβάνετε κερδίζεται και επιβεβαιώνεται μόνο στην πράξη, καθημερινά.

Αυτή η συμβολή σας πραγματώνει το Σύνταγμα.

Αυτή τη στάση σέβεται ο πολίτης.

Αυτή η στάση δικαιώνει το πολίτευμά μας.

Αυτή τη συμβολή του ανεξάρτητου Δικαστή θα στηρίζουμε με κάθε τρόπο ως αξιωματική αντιπολίτευση.

Προσδοκούμε να συνεχίσουμε την ειλικρινή και ουσιαστική μας συνεργασία για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της νέας εποχής.

Σας ευχαριστώ εκ μέρους του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, αλλά και προσωπικά για την πρόσκλησή σας.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες σας.