ΣΤΟ 28^o ΕΤΗΣΙΟ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Με πολύ χαρά βρίσκομαι απόψε μαζί σας για να κηρύξω την έναρξη των εργασιών του 28ου Ετήσιου Πανελλήνιου Ιατρικού Συνεδρίου.

• Ενός συνεδρίου που διοργανώνεται από την αρχαιότερη Ιατρική Εταιρεία της χώρας, η οποία για σχεδόν 170 χρόνια εργάζεται και προσφέρει στους τομείς της εκπαίδευσης και της επιστημονικής ενημέρωσης των γιατρών.

• Ενός συνεδρίου πολυθεματικού, με πλειάδα εκλεκτών ομιλητών, με μαζική συμμετοχή συνέδρων, αλλά και με μεγάλο ερευνητικό και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον.

Που αποτελεί πλέον θεσμό στα ιατρικά δρώμενα της χώρας και δικαιολογημένα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά γεγονότα στο χώρο της ιατρικής στην Ελλάδα.

Ως Υπουργός Υγείας και Πρόνοιας οφείλω να εκφράσω την ικανοποίησή μου και να συγχαρώ δημόσια την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών, το Διοικητικό της Συμβούλιο, την Οργανωτική Επιτροπή, τους Επιστήμονες - Ομιλητές και βέβαια όλους τους συμμετέχοντες συνέδρους.

Και το λεω αυτό όχι για να κολακέψω κάποιους από σας, αλλά για να τονίσω ή αν θέλετε να αναδείξω την αυτονόητη σημασία και αξία της εκπαίδευσης, της μετεκπαίδευσης και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης, όλων των εργαζομένων και ιδιαίτερα αυτών του τομέα της υγείας. Της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης που αποκτά όλο και μεγαλύτερη βαρύτητα στις μέρες μας, σ’ αυτή την ατέρμονα προσπάθεια για τη διασφάλιση της ποιότητας, της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας.

Αναφέρομαι εδώ αφενός στις ραγδαίες και κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται στο χώρο της ιατρικής και της βιοτεχνολογίας από τη μια και βέβαια στους τρόπους, τα μέσα και τους φορείς, που παρέχεται ή μεταδίδεται αυτή η καινούργια γνώση. Όπου οι παραδοσιακοί εκπαιδευτικοί θεσμοί όπως είναι τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, συμπληρώνονται από πληθώρα άλλων φορέων όπως είναι οι Ιατρικές Επιστημονικές Εταιρείες και οι Σύλλογοι, τα Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα. Όπου δίπλα στο κλασσικό εκπαιδευτικό βιβλίο έχουν αναπτυχθεί σήμερα και χιλιάδες άλλα μέσα και τρόποι ενημέρωσης και μεταφοράς της πληροφορίας και της γνώσης. Αναφέρω μόνο τις δυνατότητες που μας προσφέρει το Διαδίκτυο.

Είναι προφανές από αυτά που έχω αναφέρει, ότι γνωρίζουμε το νέο εκπαιδευτικό περιβάλλον που δημιουργείται και αντιλαμβανόμαστε τις αυξημένες ανάγκες συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των επαγγελματιών της υγείας.

Γι’ αυτό και στο Υπουργείο εκπονούμε ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο υπό μορφή σχεδίου νόμου για τη συνεχιζόμενη ιατρική εκπαίδευση, λαμβάνοντας υπόψη τις καινούργιες ανάγκες και τα νέα δεδομένα.

Γι’ αυτό και στην αξιολόγηση των γιατρών του ΕΣΥ που ξεκινάει τις επόμενες μέρες, βαρύνουσα σημασία έχουν εκτός των άλλων:

• η εκπαίδευση και μετεκπαίδευση,

• η οργάνωση και εκτέλεση ερευνητικών προγραμμάτων,

• η δημοσίευση επιστημονικών εργασιών,

• η επιστημονική συγγραφική δραστηριότητα και

• η συμμετοχή σε συνέδρια.

Γι’ αυτό και στο αίτημα του Προέδρου της Ιατρικής Εταιρείας, του κ. Κωστάκη, που ζήτησε να βοηθήσουμε για την αποπεράτωση της Ελληνικής Ιατρικής Βιβλιοθήκης, απαντώ ανεπιφύλακτα ΝΑΙ. Σας ζητώ όμως το αίτημά σας να γίνει πιο συγκεκριμένο και σας υπόσχομαι να κάνω ότι μπορώ.

Ένας μεγάλος και χαρισματικός Αμερικανός μελλοντολόγος, ο Άλβιν Τόφλερ (Alvin Toffler), αναλύοντας τις τρεις πηγές, από τις οποίες τα κράτη και οι κοινωνίες αντλούν δύναμη και εξουσία, δηλαδή τη γνώση, τον πλούτο και τη βία, αναφέρει ότι «…είναι πλέον αδιαμφισβήτητο ότι η γνώση, ως πηγή της δύναμης και της ύψιστης ποιότητας, κερδίζει όλο και μεγαλύτερη σπουδαιότητα σε κάθε δισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου που περνά». Πάνω σ’ αυτό εξάλλου το βαρύ φορτίο γνώσης και εξειδίκευσης, βασίζεται και η σχεδόν απόλυτη κυριαρχία των γιατρών στα συστήματα υγείας και στους ασθενείς.

Αυτή η μεγάλη ασυμμετρία στη γνώση και την πληροφόρηση μεταξύ γιατρών και ασθενών, τοποθετεί σταθερά τους πρώτους σε δεσπόζουσα θέση σε σύγκριση πάντα με τους ασθενείς. Είναι γι’ αυτό που όλοι δέχονται ότι στα συστήματα υγείας δεν μπορούν να λειτουργήσουν πλήρως οι νόμοι της αγοράς, αφού δεν υπάρχει η κυριαρχία του καταναλωτή, τη θέση του οποίου στη συγκεκριμένη περίπτωση έχει ο ασθενής. Είναι γι’ αυτό που τα συστήματα υγείας έχουν χαρακτηριστεί και ως «αγορές προμηθευτών».

Τα διδάγματα κυρίες και κύριοι, από αυτές τις μεγάλες «ανακατατάξεις ισχύος» που συμβαίνουν στις μέρες μας, και αφορούν όλους εμάς που είμαστε εντεταλμένοι να προσπαθούμε για τη βελτίωση της υγείας των πολιτών είναι προφανή. Διάδοση και εξάπλωση της γνώσης. Γνώση που πρέπει να φτάνει πρώτα σε σας τους γιατρούς και σε όλους τους επαγγελματίες της υγείας, αλλά που δεν σταματά μόνο εκεί. Γνώση που δεν πρέπει να μένει περιχαρακωμένη στους ειδήμονες, αλλά να φτάνει με απλό και εκλαϊκευμένο τρόπο και στους πολίτες.

Όσο περισσότερο «υποψιασμένους» και ενημερωμένους πολίτες έχουμε, τόσο καλύτερους δείκτες υγείας διασφαλίζουμε. Γι’ αυτό και ευθύνη των επαγγελματιών της υγείας είναι να μοιραστούν την ιατρική γνώση και την πληροφόρηση με τον κόσμο. Να ενημερώσουν απλά και κατανοητά τον πολίτη για θέματα υγείας και να τον εκπαιδεύσουν έτσι ώστε να μπορεί να συμπεριφέρεται υπεύθυνα και να «συμμετέχει στην φροντίδα» της υγείας του.

Συνεπώς το πρώτο επίπεδο διάχυσης και εμπέδωσης της γνώσης είναι αυτό που αφορά τους επαγγελματίες της υγείας και πρωτίστως εσάς τους γιατρούς. Το δεύτερο επίπεδο και ίσως το σημαντικότερο για την υγεία του πληθυσμού, είναι αυτό που αφορά τους απλούς πολίτες, τον κόσμο γενικά.

Για την ανάγκη συνεχούς εκπαίδευσης και ενημέρωσης, αλλά και της περιοδικής αξιολόγησης του ιατρικού σώματος, νομίζω ότι εσείς κατανοείτε περισσότερο από τον καθένα τη σημασία της. Γιατί, φίλες και φίλοι, σ’ ένα τομέα που καθημερινά προστίθεται καινούργια γνώση και εμπειρία, νέα φάρμακα, σύγχρονες τεχνικές και τεχνολογία, είναι όχι απλά αναγκαίο αλλά και επιβεβλημένο να γίνονται αυτά κτήμα των λειτουργών της υγείας και να τίθενται στο οπλοστάσιο της ιατρικής επιστήμης για την καταπολέμηση της αρρώστιας και της αναπηρίας. Γνωρίζετε καλύτερα από μένα ότι η ιατρική γνώση απαξιώνεται χρόνο με το χρόνο, όταν αυτή δεν ανανεώνεται και εμπλουτίζεται.

Μέσα από την εκπαίδευση και την επιμόρφωση μπορούμε ακόμα να περιορίσουμε τις αρνητικές συνέπειες από τον υψηλό κατακερματισμό της ιατρικής γνώσης που οδηγεί στην απώλεια του ολιστικού χαρακτήρα της ιατρικής. Γιατί πρέπει να παραδεχθούμε ότι ενώ καθημερινά να γινόμαστε μάρτυρες απίστευτων τεχνολογικών επιτευγμάτων στο χώρο της ιατρικής από την άλλη βλέπουμε την ιατρική να χάνει το ανθρώπινό της χαρακτήρα. Είναι ένας βαρύς φόρος που πληρώνουμε. Πρέπει γι’ αυτό να ενσωματώσουμε στην ιατρική εκπαίδευση τις χαμένες αξίες της Ιπποκρατικής ιατρικής.

Στο δεύτερο επίπεδο, αυτό που αφορά τους ίδιους τους πολίτες, η γνώση και η πληροφόρηση πρέπει να φτάνει εκλαϊκευμένη για να γίνεται κατανοητή. Και αυτό είναι πιστεύω θεμελιώδους σημασίας για την προαγωγή της υγείας του πληθυσμού. Πρέπει λοιπόν να μοιραστούμε αυτή την γνώση με τους πολίτες. Μόνο τότε θα μοιραστούμε και την ευθύνη για τη βελτίωση της υγείας τους.

Ένα από τα καλύτερα παραδείγματα προσπάθειας βελτίωσης του επιπέδου υγείας των πολιτών μέσω της εξάπλωσης της γνώσης παρουσιάζεται σε μια έκδοση της UNICEF, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της UNESCO. Σ΄ αυτή την έκδοση αναγνωρίζεται πως το θέμα της προαγωγής της υγείας είναι κατά κύριο λόγο ένα πρόβλημα και μαζί μια πρόκληση επικοινωνίας. Γι’ αυτό και υποστηρίζεται η αναγκαιότητα της ενημέρωσης όχι μόνο των επαγγελματιών της υγείας αλλά και των πολιτών πάνω σε θέματα όπως είναι:

• Η υγεία της οικογένειας και του παιδιού

• Η ασφαλής μητρότητα και ο θηλασμός

• Η ανοσοποίηση

• Η υγιεινή διατροφή

• Η πρόληψη πολλών νοσημάτων

• Η υγιεινή της κατοικίας και πολλά άλλα.

Χωρίς να θέλω να αγνοήσω τα επιτεύγματα της βιοϊατρικής τεχνολογίας, ούτε βέβαια να υποτιμήσω την προσφορά των «σπάνιων» ιατρικών ειδικοτήτων και των εξειδικεύσεων, πιστεύω ότι πρέπει δώσουμε μεγαλύτερη σημασία και προσοχή και βέβαια να επενδύσουμε πόρους και σε «ειδικότητες βάσης». Σε ειδικότητες που έχουν πληθυσμό αναφοράς όλους τους πολίτες σε όλη την επικράτεια. Και εννοώ εδώ ειδικότητες που αφορούν τομείς όπως είναι η πρωτοβάθμια φροντίδα, η δημόσια υγεία και η υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας.

Είναι παράλογο να έχουμε στη χώρα 55.000 γιατρούς, δηλαδή υπερδιπλάσιους απ’ όσους χρειαζόμαστε, και ελάχιστοι από αυτούς να είναι γενικής ιατρικής, κοινωνικής ιατρικής και ιατρικής της εργασίας. Και γι’ αυτό ευθύνη έχουμε όλοι. Οι Ιατρικές Σχολές, οι γιατροί και η ίδια η κοινωνία. Γιατί όλοι μαζί έχουμε διαμορφώσει ένα κλίμα αρνητικό γι’ αυτές τις ειδικότητες και μια αντίληψη ότι τάχα δεν έχουν υψηλό κοινωνικό και επαγγελματικό κύρος και δεν μπορούν να αποδώσουν μεγάλα οικονομικά οφέλη.

Επέλεξα σήμερα να αναφερθώ στα θέματα της εκπαίδευσης, της μετεκπαίδευσης και της δια βίου επιμόρφωσης όχι μόνο του ιατρικού προσωπικού και των άλλων επαγγελματιών υγείας, αλλά και των πολιτών. Και το έκανα αυτό συνειδητά. Είναι νομίζω θέματα που παραμένουν πάντα επίκαιρα και καθοριστικά για την ποιότητα της φροντίδας και την ίδια την υγεία των πολιτών.

Δεν σημαίνει με αυτό ότι αγνοώ ή υποβαθμίζω τους άλλους παράγοντες και τις άλλες συνιστώσες, σ’ αυτό το σύνθετο και πολυπαραγοντικό θέμα που ονομάζεται υγεία και ποιότητα ζωής. Βεβαίως και γνωρίζουμε τα προβλήματα, τις ελλείψεις, τις στρεβλώσεις και τις ανεπάρκειες. Γι’ αυτό και κατανοούμε πλήρως και τη δυσαρέσκεια των πολιτών. Είμαι όμως αισιόδοξος ότι όσο προχωράει η μεταρρύθμιση, τόσο η κατάσταση θα βελτιώνεται. Τα πρώτα σημάδια είναι αισιόδοξα. Το σύστημα απέκτησε ήδη μια καινούργια δυναμική και ένα αέρα φρεσκάδας και ανανέωσης. Αυτά όμως τα έχω αναφέρει επανειλημμένα τον τελευταίο καιρό. Και μερικές φορές είναι σοφότερο να κάνουμε οικονομία λόγων.

Δεν έχω κάτι άλλο να προσθέσω. Να κηρύξω μόνο τις εργασίες αυτού του σημαντικού συνεδρίου και να ευχηθώ κάθε επιτυχία.

Σας ευχαριστώ πολύ