ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ «ΚΙΝΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ» (Παρασκευή 1 Μαρτίου 2002, Ώρα 19:00 - Νοσ. Παπαγεωργίου, Θεσσαλονίκη)
ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ
Κυρίες και Κύριοι, Θέλω καταρχήν να σας συγχαρώ για την αποψινή εκδήλωση και να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση που μου απευθύνετε. Πιστεύω ότι η συζήτηση, ο διάλογος και ο προβληματισμός γύρω από μεγάλα και επίκαιρα κοινωνικά θέματα όπως είναι αυτό της υγείας και του υγειονομικού μας συστήματος, αποτελούν την πεμπτουσία της δημοκρατίας και την έκφραση της «ζωντανής κοινωνίας των πολιτών». Και αυτό το’ χουμε περισσότερη ανάγκη τις μέρες αυτές, που η επικαιρότητα κυριαρχείται από τα «φρουτάκια» και την ευτέλεια του λόγου. Ακούσαμε από τον κύριο Μόσιαλο για το που πάνε σήμερα τα Ευρωπαϊκά συστήματα υγείας. Ακούσαμε αμέσως μετά τις αδυναμίες και τα προβλήματα που έχουμε ως χώρα στον τομέα της πρωτοβάθμιας φροντίδας από το κ. Ζηλίδη. Μπορεί το θολό τοπίο της πρωτοβάθμιας να μας άφησε κάποιο κενό, φάνηκε όμως ανάγλυφα η αναγκαιότητα της μεταρρύθμισης, προς τα που πρέπει να προχωρήσουμε και τι μέτρα που πρέπει να λάβουμε. Για να καλύψουμε τα κενά και τις ελλείψεις, να παρακολουθήσουμε τις ευρωπαϊκές εξελίξεις και να ενδυναμώσουμε το δημόσιο χαρακτήρα του ΕΣΥ. Γιατί για μας και την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, η αναμόρφωση και ο εκσυγχρονισμός του αποτελούν δέσμευση και μαζί υποχρέωση. Έτσι εμείς αντιλαμβανόμαστε το ρόλο του κράτους σήμερα, στη σημερινή ανταγωνιστική και παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Και τα σύγχρονα εθνικά συστήματα υγείας αποτελούν την πεμπτουσία του Ευρωπαϊκού κράτους – πρόνοιας. Η αποψινή εκδήλωση είναι μια ευκαιρία που μου προσφέρεται για να αναφερθώ σ’ αυτή τη μεγάλη προσπάθεια που έχουμε ξεκινήσει.
Επιτρέψτε μου όμως, πριν αναφερθώ στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, να πω που βρίσκεται η μεταρρυθμιστική μας προσπάθεια, και τι έχουμε μέχρι σήμερα πετύχει. Και το κάνω αυτό γιατί θεωρώ ότι το σύστημα υγείας είναι ενιαίο και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται και στις επιχειρούμενες αλλαγές. Δεν είναι δυνατό να αλλάζουμε τους κανόνες και τα δεδομένα για παράδειγμα στη νοσοκομειακή περίθαλψη και αφήνουμε άθικτη την Πρωτοβάθμια Φροντίδα ή τη Δημόσια Υγεία. Δεν μπορεί να περιφερειοποιούμε και να αποκεντρώνουμε το σύστημα με τα Πε.Σ.Υ. και να αφήνουμε το Υπουργείο να δουλεύει με ναπολεόντειες αντιλήψεις και πρακτικές. Δεν θα είχαμε τα αναμενόμενα αποτελέσματα εάν παράλληλα με την κατάργηση της μονιμότητας των νεοεισερχόμενων στο ΕΣΥ γιατρών δεν είχαμε προβλέψει και ένα δίκαιο σύστημα αξιολόγησής τους. Αυτό που θέλω να τονίσω κυρίες και κύριοι είναι η αλληλεπίδραση και αλληλοσυσχέτιση κάθε μέτρου και κάθε παρέμβασης με μια σειρά από άλλα μέτρα και τομείς μέσα στο ΕΣΥ και στην πολυπλοκότητά του. Να σας αναφέρω ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, που χρόνια τώρα ταλαιπωρεί τον κόσμο, το σύστημα και την επικαιρότητα, το οποίο παραμένει ακόμη άλυτο. Είναι το «περίφημο θέμα των ράντζων» στα νοσοκομεία και γιατί δεν έχει επιλυθεί επί σειρά ετών και επί σειρά διαφορετικών Υπουργών και από τα δύο μεγάλα κόμματα. Γιατί για να αντιμετωπιστεί, πρέπει πρώτα να επιλυθούν μια σειρά από άλλα θέματα και να γίνουν παρεμβάσεις σε τομείς και σημεία του συστήματος όπως είναι το σύστημα εφημερίας, ο τρόπος λειτουργίας των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών και των Τακτικών Εξωτερικών Ιατρείων, η εσωτερική αναδιάρθρωση των τομέων, των τμημάτων και η αναδιανομή των κλινών τους, η λειτουργία μονάδων βραχείας νοσηλείας, ο τρόπος λειτουργίας του ΕΚΑΒ και πολλά άλλα. Γι’ αυτό όταν τον Ιούλιο του 2000 δίναμε στη δημοσιότητα το σχέδιο μεταρρύθμισης «Υγεία για τον Πολίτη» είχαμε τονίσει ότι ανοίγουμε όλα τα θέματα, και παρεμβαίνουμε σε όλο το μήκος και το πλάτος του συστήματος. Και κάτι ακόμα. Έχουμε επιλέξει τον δύσκολο δρόμο των δομικών αλλαγών και των μεγάλων προκλήσεων, αυτών που υλοποιούνται δύσκολα γιατί προκαλούν αντιδράσεις, θίγουν «συμφέροντα και κεκτημένα» και έχουν μεγάλο χρόνο ωρίμανσης και καρποφορίας. Εμείς δεν θέλουμε να καταπιαστούμε με «πασαλείμματα» και να εξαντληθούμε «στα μερεμέτια και στους σοβάδες» του συστήματος. Το ΕΣΥ δεν θέλει ούτε μερεμετίσματα ούτε σοβαντίσματα. Σ’ αυτή τη φάση δεν χρειάζεται ούτε καν διαχείριση. Χρειάζεται πρώτα μεταρρύθμιση, απαιτεί μεγάλες αλλαγές, χρειάζεται καινούργιες δομές και σύγχρονα εργαλεία. Όταν θα τα έχει αποκτήσει τότε θα προσδοκούμε βάσιμα και καλύτερη διαχείριση και αποτελεσματικότερη διοίκηση και ποιοτικά καλύτερες υπηρεσίες υγείας. Αγαπητοί φίλοι και φίλες, Έχω αναφερθεί πολλές φορές τον τελευταίο καιρό στο ΕΣΥ και τα προβλήματά του. Δεν χρειάζεται να τα επαναλάβω. Όλοι τα γνωρίζετε, αρκετοί από σας τα ζείτε καθημερινά. Φτιάξαμε ένα ΕΣΥ, που πρόσφερε πάρα πολλά, που άλλαξε τον υγειονομικό χάρτη της χώρας. Η χώρα μας το 1985, όταν πρωτοξεκίνησε το ΕΣΥ, έκλεινε οριστικά την πόρτα της υγειονομικής υπανάπτυξης και έμπαινε σε μια καινούργια περίοδο. Πέρασαν από τότε σχεδόν 17 χρόνια. Όλες οι ανεπτυγμένες χώρες αναζητούσαν εκείνη την περίοδο καινούργιες μεθόδους και σύγχρονα εργαλεία στην προσπάθεια τους για αποτελεσματικότητα, για αποδοτικότητα και για ποιότητα. Εμείς ρίξαμε δικαιολογημένα όλο μας το βάρος στις νέες υποδομές, στο σύγχρονο εξοπλισμό και στην καλύτερη στελέχωση. Όμως αυτό φάνηκε ότι δεν ήταν αρκετό. Το σύστημα δεν πρόλαβε τελικά ούτε να ολοκληρωθεί, ούτε βέβαια κατάφερε ποτέ να διοικηθεί αποτελεσματικά. Στην πορεία μάλιστα εξελίχθηκε σ’ ένα «κέλυφος οργανωμένης ανευθυνότητας» που εξυπηρετούσε πρωτίστως συμφέροντα και δευτερευόντως τις ανάγκες υγείας των πολιτών. Τα έχω πει πολλές φορές τον τελευταίο καιρό, δεν έχω καμιά αναστολή ή δυσκολία να το επαναλαμβάνω. Ξεκινήσαμε την προσπάθεια μας πριν από δεκαοκτώ μήνες. Νομίζω ότι καταφέραμε πολλά, πολύ λίγα όμως σε σχέση μ’ εκείνα που πρέπει ακόμη να κάνουμε. Να αναφερθώ επιγραμματικά σ’ αυτά που κάναμε και να έρθω στη συνέχεια αναλυτικότερα σε κείνα που πρέπει να κάνουμε. Μεταξύ των τελευταίων και ψηλά στις προτεραιότητες βρίσκεται η πρωτοβάθμια φροντίδα και ο προσωπικός γιατρός. Μέσα στον ενάμισι χρόνο που μας πέρασε:
Δεν περιοριστήκαμε όμως μόνο στο νομοπαρασκευαστικό έργο. Δεν φτιάξαμε τους νόμους για να μείνουν ευσεβείς πόθοι και μεγάλες προσδοκίες, ούτε βέβαια ωραία σχέδια επί χάρτου. Αρχίσαμε βήμα – βήμα, άρθρο – άρθρο και να τους υλοποιούμε. Και μην σκεφτεί κανείς ότι είναι αυτό απλό και εύκολο. Πίσω από κάθε βήμα, πίσω από κάθε μέτρο που προχωράμε, κρύβεται ένας τεράστιος όγκος δουλειάς με προτάσεις και μελέτες, με εγκυκλίους και υπουργικές αποφάσεις, με διαβουλεύσεις και ενστάσεις, απίστευτη γραφειοκρατία, πολλή δουλειά, ανεξάντλητη υπομονή και μια σειρά απίθανα πράγματα που δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί. Από τον 2889, τον κύριο νόμο για το ΕΣΥ, έχουμε τους τελευταίους οκτώ μήνες υλοποιήσει αρκετά πράγματα, έστω και αν αυτό δεν έχει ακόμα φανεί στον πολίτη και στον ασθενή που πάει στο νοσοκομείο.
Και έρχομαι αμέσως στο μεγάλο θέμα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και του Προσωπικού Γιατρού. Αυτή την «πονεμένη ιστορία» που αποτελεί για δεκαετίες ολόκληρες «αντικείμενο του πόθου» πολιτικών και πολιτών, που έχει καταντήσει πλέον «παραμύθι» που μεταφέρεται από … γενιά σε γενιά. Οι προσπάθειες για την οργάνωσή της είναι αμέτρητες. Ολοκληρωμένα πορίσματα, επιστημονικές μελέτες, νομοσχέδια, ακόμη και νόμοι προέβλεπαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την οργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας με ή χωρίς οικογενειακό γιατρό. Από το προπολεμικό σύστημα της κοντότα (condotta), που αποτελούσε μια πρωτόλεια μορφή οικογενειακού γιατρού, περάσαμε στους αγροτικούς υγειονομικούς σχηματισμούς, στους κοινοτικούς γιατρούς και στα κέντρα υγείας του ΕΣΥ, την καλύτερη και σοβαρότερη προσπάθεια που έγινε ποτέ για την υγειονομική κάλυψη των αγροτικών περιοχών. Δυστυχώς έμεινε στη μέση, για να ακολουθήσουν αξιόλογες προτάσεις όπως αυτή του αείμνηστου Σπύρου Δοξιάδη ή ακόμα και νομοθετικές παρεμβάσεις όπως αυτή του νόμου 2519 για τα Δίκτυα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας. Η ουσία όμως είναι μία και το αποτέλεσμα απογοητευτικό. Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές, παραμένει ανοργάνωτη, υπανάπτυκτη και πλήρως προσανατολισμένη στην περίθαλψη και όχι στην πρόληψη. Τα συγκεκριμένα προβλήματα έχουν πολύ λεπτομερώς επισημανθεί από τον κ. Ζηλίδη. Δεν μπορεί να υπάρξει ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό σύστημα υγείας, χωρίς ενιαία οργανωμένη πρωτοβάθμια φροντίδα, με προσωπικό γιατρό. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η σημερινή πολυδιάσπαση και ο κατακερματισμός, οι σπατάλες και οι επικαλύψεις, οι ανισότητες και οι ελλείψεις. Εμείς έχουμε ετοιμάσει το σχετικό νομοσχέδιο, το οποίο αποστείλαμε στα συναρμόδια Υπουργεία. Δεν μπορώ σήμερα να μπω σε λεπτομέρειες, πριν ολοκληρωθούν οι συζητήσεις και διαβουλεύσεις με τα άλλα Υπουργεία και τους εμπλεκόμενους ασφαλιστικούς φορείς. Οι διαδικασίες βρίσκονται σε εξέλιξη, οι συζητήσεις προχωρούν και βρίσκονται στο τελικό στάδιο. Πρέπει όλα τα σχετικά με το συζήτηση και ψήφιση του νόμου να έχουν ολοκληρωθεί μέσα στο τρέχον έτος για να προχωρήσουμε στην εφαρμογή του προσωπικού γιατρού το 2003. Οι βασικοί του άξονες είναι εκείνοι που είχαμε εξαγγείλει τον Ιούλιο του 2000 με το σχέδιο μεταρρύθμισης «Υγεία για τον Πολίτη». Δηλαδή:
Προϋπόθεση για να αποκτήσουμε ενιαία και ολοκληρωμένη δημόσια πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας αποτελεί ο συντονισμός των πηγών χρηματοδότησης και η αποτελεσματική διαχείριση του συνόλου των πόρων υγείας. Για να εξασφαλίσουμε ορθολογικότητα και διαφάνεια στην κατανομή και χρήση των πόρων με βάση τις ανάγκες υγείας κάθε ΠεΣΥ. Για να τεθούν προτεραιότητες και στόχοι.
Εμείς αυτό προτείνουμε και προς αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούμε. Πρέπει όλοι να κατανοήσουμε ότι η περίοδος του παραμυθιάσματος και της ανέξοδης φλυαρίας έχει παρέλθει. Είναι καιρός όσοι μόνιμα σχοινοβατούν και μόνιμα ισορροπούν στην κόψη των προβλημάτων των νοσοκομείων μας, να αλλάξουν νοοτροπίες και συμπεριφορές. Να πάψουν να καπηλεύονται τα προβλήματα του ΕΣΥ, από πολιτική ιδιοτέλεια. Και εν πάση περιπτώσει ας μας πουν τι τελικά θέλουν, ποιο είναι το πρόγραμμά τους και προς τα πού πρέπει να πάει το ΕΣΥ. Κυρίες και Κύριοι, Τους τελευταίους έξι μήνες ειπώθηκαν και ακούστηκαν πολλά για μας και την υγειονομική μεταρρύθμιση. Ότι είμαστε αφελείς και ξεροκέφαλοι. Ότι είμαστε μονομανείς και νεοφιλελεύθεροι. Αυτό αγαπητοί φίλοι μου θύμισε ένα περιστατικό που έγινε στη Βουλή πριν από σχεδόν πενήντα χρόνια, το 1953. Σ’ εκείνα τα πέτρινα χρόνια ο τότε Υπουργός Υγείας της Κυβέρνησης Παπάγου ονόματι Αδαμόπουλος έφερε προς συζήτηση στη Βουλή το περίφημο Νομοθετικό Διάταγμα 2592, «Περί Οργανώσεως της Υγειονομικής Αντίληψης». Κατά τη διάρκεια της συζήτησης οι συνάδελφοί του της συντηρητικής παράταξης τον κατηγόρησαν ότι «δια του νομοσχεδίου κάμνει σοσιαλιστικήν πολιτικήν» και εκείνος απάντησε ότι «εάν κύριοι είναι αυτός σοσιαλισμός αποδέχομαι ή την κατηγορία ή τον έπαινον ότι είμαι σοσιαλιστής». Βλέπετε, η ιστορία επαναλαμβάνεται, μόνο που συνήθως επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Εάν η προσπάθεια που κάνουμε για την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό του ΕΣΥ αποτελεί μονομανία και νεοφιλελευθερισμό, τότε ναι αποδεχόμαστε και τους χαρακτηρισμούς και τις κατηγορίες.
Σας ευχαριστώ πολύ. |
|