(12 Οκτώβρη 2001)

Την Δευτέρα το πρωί σύντροφοι, ο ήλιος θαρρώ και συμφωνούμε μάλλον θα ξανά ανατείλει πίσω από τον Υμηττό και θα δύση πέρα στην Ελευσίνα, νομίζω τα βουνά και τα λαγκάδια θα παραμείνουν στη θέση τους, τα αυτοκίνητα θα κυκλοφορούν, η Ακρόπολη θα στέκει έτσι αγέρωχη.

Εκείνο, λοιπόν, το καινούργιο που μπορεί να προστεθεί και να ξημερώσει είναι το δικό μας καταστάλαγμα αυτού του Συνεδρίου, αυτό το άρωμα και το χρώμα που θα δώσουμε για να πει ο λαός με το δικό του τρόπο και θα νιώσει, τι προέκυψε για μένα.

Γι' αυτό σύντροφοι ξεκαθαρίζω εξ αρχής, ότι δεν μ' αφορά ειδικά σ' αυτή την αίθουσα κανενός είδους πολιτικός τακτικισμός και κανενός είδους ρητορική παραφορά που πολλές φορές παίρνει χαρακτήρα σεληνιασμού. Πρέπει να μιλήσουμε απλά, ειλικρινά, ανοιχτά, ουσιαστικά γιατί μπορούμε όταν θέλουμε.

Ο λαός περιμένει από εμάς να ακούσει μόνο κάποιες αλήθειες που τον αφορούν και τον καίνε. Να ακούσει τις προτάσεις και τις δεσμεύσεις μας. Να τον πείσουμε, ότι πρώτα τον νιώθουμε πραγματικά και όχι ψεύτικα και ότι γνωρίζουμε, θέλουμε και μπορούμε να δώσουμε λύσεις στα προβλήματα του, αλλά και υπόσταση πραγματική στα οράματά του.

Θα σταθώ σε λίγα μόνο που εν ολίγοις θα τα αναπτύξω, μάλλον θα τα θίξω, όσα μου επιτρέπει ο χρόνος:

Ανάπτυξη.

Σύντροφοι μεγάλο το αίτημα, αλλά και πολύ μεγάλο και σημαντικό επίτευγμα της Κυβέρνησής μας. Αλλά δεν νομίζω ότι μπορούμε και πρέπει να αφήσουμε να γίνει κι αυτό αντικείμενο συνήθους ρητορικής. Κάναμε πολλά και σημαντικά βήματα, αλλά ο δρόμος μπροστά μας είναι πολύ μεγάλος.

Ερώτημα καίριο και κρίσιμο: Ποια ανάπτυξη και για ποιους; Κοινότυπο. Ολοι βεβαίως θα απαντήσουμε ομόθυμα, ανάπτυξη για ολόκληρη την κοινωνία και θα προσθέσουμε πολλά βαρυσήμαντα όπως ακούγονται περί κοινωνικού κράτους.

Όμως η πραγματικότητα γύρω μας είναι πραγματική και εμείς εδώ είμαστε υποχρεωμένοι να την διαμορφώσουμε. Δεν δρέπουν όλοι τους καρπούς της ανάπτυξης, αν αυτή δεν αγκαλιάσει το σύνολο της κοινωνίας μας. Δεν είναι μόνο άνιση και άδικη, είναι ακόμα εύθραυστη και ετοιμόρροπη.

Σύντροφοι, η συμμετοχή μας στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση διαμορφώνει και πρέπει να το νιώσουμε όλοι μας και ένα άλλου τύπου οικονομικό περιβάλλον. Όπως κάθε φορά η προσαρμογή στους νέους κανόνες θα είναι επώδυνη. Κι αυτό πρέπει να το λέμε και να μην το κρύβουμε με ωραιοποιημένες καταστάσεις.

Οι επερχόμενες μεταβολές αυτής της δεκαετίας θα σηματοδοτήσουν αναγκαστικά είτε το θέλουμε εμείς σ' αυτή την αίθουσα, είτε όχι κερδισμένους και χαμένους. Και όσο πιο ανολοκλήρωτη είναι μια χώρα, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι εντάσεις που θα αντιμετωπίσει.

Σύντροφοι, ανοίγει ένα σημαντικό χάσμα που εμείς πρέπει να διαχειριστούμε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό και αυτό έχει ανοίξει. Από τη μια μεριά τα δυναμικότερα κοινωνικά στρώματα να αναζητούν εναγωνίως διέξοδο. Γνωρίζουν ότι διαθέτουν, το γνωρίζουν καλά την απαραίτητη ζωτικότητα. Διαθέτουν κοινωνικό και κυρίως γνωστικό κεφάλαιο για να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που τους προσφέρονται και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.

Αλλά την ίδια στιγμή όμως οι νέες αυτές ευκαιρίες και προκλήσεις δεν αγγίζουν όλους τους συμπολίτες μας και αυτοί είναι οι πολυπληθέστεροι, που δεν διαθέτουν τα εφόδια που θα τους επέτρεπαν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις της νέας σκληρής εποχής που ήρθε, που υποτάσσονται στις εξελίξεις και που νιώθουν ότι απειλούνται απ' αυτές, που τις αντιμετωπίζουν πολύ μοιρολατρικά ως φορέα όλων των κακών.

Και στη δεύτερη κατηγορία υπάρχει και μια άλλη κατηγορία, υποκατηγορία, αυτή που δεν αντιδρά, βολεμένη εδώ και 50 χρόνια και καθισμένη πάνω σ' αυτά τα συμφέροντα και αντιστέκεται στις κάθε είδους προσαρμογές και μεταρρυθμίσεις.

Απέναντι σ' αυτό το φαινόμενο η πολιτική έχει ένα χρέος μονάχα. Να διασφαλίσει το παρόν και το μέλλον της. Αυτό είναι το νέο πεδίον δόξης λαμπρόν κατά την άποψή μου της πολιτικής σήμερα, να μπορέσει να διευρύνει εκείνους που έχουν και πρέπει να έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις νέες εξελίξεις. Και από την άλλη μεριά εκείνους που αισθάνονται βολεμένοι, αυτοί οι οποίοι μέσα μάλιστα και από σημαίες προοδευτισμού θέλουν να καθίσουν σε αγκυλώσεις και στα βολεμένα συμφέροντα και διατρέχουν όλο το κοινωνικό και πολιτικό φάσμα να αντισταθούμε και να σπάσουμε.

Αλλά το ερώτημα είναι, με ποια πολιτική και με ποια μέσα; Πρώρα η Ελλάδα είπε ο Πρωθυπουργός και όλοι ασφαλώς υπερθεματίσαμε. Και είναι σίγουρο, ότι τα εθνικά μας συμφέροντα, η εθνική μας υπόσταση και πραγμάτωση μέσα από την ευρωπαϊκή μας προοπτική μπορεί να υπηρετηθούν καλύτερα και αποτελεσματικά.

Ερωτώ όμως και ζητώ απάντηση από το Συνέδριο, επειδή ακριβώς ο λαός μας απαιτεί απάντηση, την απάντηση του Συνεδρίου. Είμαστε έτοιμοι να διακηρύξουμε σήμερα εδώ μέσα, ότι αγωνιζόμαστε για μια Ευρώπη των λαών με πολλές πατρίδες;

Εχουμε την πρόθεση και το σθένος και τα επιχειρήματα να αντισταθούμε σε ισοπεδωτικές λογικές με όποια μορφή και λογική σε σχέση με το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Ενωσης σήμερα καλλιεργούνται;

Εχουμε και είναι χρέος μας όλων σύντροφοι, όσων μιλάμε και όσων ακούμε τις ιδέες, τις προτάσεις, τα οράματα και τις πολιτικές που θα κάνει πραγματικότητα αυτό το ιδανικό; Ιδού το μεγάλο ερώτημα και η μεγάλη πρόκληση του αιώνα που θα κρίνει το μέλλον του ελληνισμού, αρκεί απλώς μια δυναμική προσαρμοστικότητα στα νέα δεδομένα. Θα απαντήσω χωρίς δισταγμό πως όχι.

Τα νέα δεδομένα είναι καλά και κακά. Αληθινός εκσυγχρονισμός είναι η ένταξη των νέων δεδομένων σε ένα δικό μας σύστημα σταθερών και αναλλοίωτων αξιών, ιδεών και αρχών. Το Κόμμα μας, ο λαός μας, το έθνος μας εμπνέονται από τέτοιες αρχές.

Σύντροφοι, ας έρθουμε και σε ένα θέμα ίσως τεράστιας πολιτικής σημασίας και μ' αυτό θα κλείσω. Το μήνυμα που πήραμε καθ' όλη τη διάρκεια αυτού του καλοκαιριού είναι απλό και σαφές. Οι απλοί άνθρωποι του λαού μας είπαν όλοι, κυβερνείστε τη χώρα, εμείς δεν θέλουμε τη Δεξιά, εσείς γιατί δεν κυβερνάτε.

Απ' αυτή την ευθύνη εμείς δεν μπορούμε, ούτε πρέπει να ξεφύγουμε. Και αν δεν είμαστε σε θέση να την αναλάβουμε καλύτερα να σηκωθούμε να πάμε στα σπίτια μας και ας είναι επώδυνο για πολλούς, να ξυπνήσουν στη σκληρή πραγματικότητα της απώλειας της εξουσίας.

Η χώρα μας έχει ανάγκη μιας ισχυρής διακυβέρνησης. Και ισχυρή διακυβέρνηση σημαίνει, ότι υπάρχουν ή τηρούντα καθορισμένες διαδικασίες αποφάσεων και πραγματώσεων. Η χώρα μας δεν μπορεί να μετεωρίζεται προς τα μπρος ή προς τα πίσω. Δεν υπάρχουν διλήμματα στο μονόδρομο της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης, στην πλήρη ενσωμάτωση και στον συγχρονισμό και στη συμπόρευση με τον αναπτυγμένο κόσμο.

Αυτά μεταφράζονται σε πολιτική δράση και πράξη. Όταν είμαστε σε θέση να δίνουμε ορθές λύσεις στα προβλήματα που συνεχώς αναδύονται από την ίδια τη ζωή και την κοινωνία, όταν κάνουμε τις αναγκαίες ριζικές μεταρρυθμίσεις, όταν πράγματι τολμούμε και όχι διακηρύττουμε μεγάλες τομές, όταν διακινδυνεύουμε τις μεγάλες ρήξεις με τα συμφέροντα, με τα κεκτημένα και τα καθιερωμένα, με όσα σαπίζουν και λιμνάζουν και κανείς δεν τολμάει να αγγίξει.

Και όχι μόνο τούτο σύντροφοι, αλλά να έχουμε και την πολιτική αρετή και γενναιότητα, όταν πιστεύουμε κάτι σωστό, όταν αρχίζουμε κάτι σωστό να το πηγαίνουμε μέχρι το τέλος, μέχρι την πλήρη πραγμάτωσή του και όχι να κάνουμε πίσω μπροστά στις πρώτες αντιδράσεις και αντιστάσεις και να κρυβόμαστε σαν το λαγό στη φτέρη ή να παριστάνουμε τους ιππότες των ωραίων.

Σήμερα είμαστε μεταξύ μας στο Συνέδριό μας, κρίνουμε αυτοί εαυτούς και σωστά πράττουμε. Αύριο όμως θα μας κρίνει το μεγάλο δικαστήριο του λαού. Εκεί θα λογοδοτήσουμε για το έργο μας, γιατί πρέπει να υπάρχει έργο. Εργο αντάξιο των καιρών και των περιστάσεων και των αξιώσεων που έχει από εμάς ο λαός.

Σ' αυτό τον καλό αγώνα πρέπει να αποδοθούμε όλοι για να αποδείξουμε, ότι αξίζουμε την εντολή και την εμπιστοσύνη του λαού. Και το Συνέδριό μας έχει χρέος να χαράξει γραμμές και να δώσει ξεκάθαρη και αυστηρή εντολή στην Κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη.

Και σ' αυτή την εντολή όλοι θα πειθαρχήσουν και θα υπακούσουν για το καλό του λαού, του τόπου και του Εθνους, για να επιβεβαιώσουμε για μια ακόμα φορά ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί να κυβερνά, αξίζει να κυβερνά, για να μπορεί να το νιώσει σύντροφοι όχι το Συνέδριο σήμερα, αλλά ο λαός τη Δευτέρα το πρωί. Ευχαριστώ.