Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι απόψε μαζί σας για να κηρύξω την έναρξη των εργασιών του Πανελλήνιου Συνεδρίου Μοριακής Βιολογίας -Κυτταρογενετικής στην Υγείας. Ενός Συνεδρίου που αποτελεί την κορυφαία επιστημονική εκδήλωση της Πανελλήνιας Ένωσης Βιολόγων, με σημαντικό εκπαιδευτικό και ερευνητικό ενδιαφέρον.

Οι ανακαλύψεις που συμβαίνουν στα πεδία της Βιολογίας και ειδικότερα της Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής με σημαίνον ίσως γεγονός το Πρόγραμμα Ανάλυσης του Ανθρώπινου Γονιδιώματος, προκαλούν ριζοσπαστικές αλλαγές όχι μόνο στην επιστημονική σκέψη και πρακτική, αλλά επηρεάζουν όπως είναι φυσικό και τη Μακροπολιτική Στρατηγική και Πρακτική στο Τομέα της Υγείας. Ταυτόχρονα και παράλληλα εντείνουν και τον προβληματισμό και την κοινωνική «αγωνία» όσον αφορά την οριοθέτηση των θετικών και ιδίως των πιθανών αρνητικών χρήσεων των νέων δεδομένων.

Ένα σημαντικό τμήμα από τα επιτεύγματα αυτά – όπως λχ. η Προγεννητική Διάγνωση – ήδη στον τομέα της παροχής υπηρεσιών υγείας με άμεσα οφέλη για τον Έλληνα Πολίτη.

Θέλω ευθύς εξαρχής να επισημάνω ότι με τη μεταρρύθμιση που επιχειρούμε στο ΕΣΥ επιδιώκουμε τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου διοικητικού και λειτουργικού πλαισίου επιδεκτικού να αφομοιώνει ΚΑΙ τις νέες τεχνολογίες και δεδομένα.

Με βάση τα παραπάνω ο χρόνος και οι στόχοι του Συνεδρίου είναι κατ’ εμέ ορθά επιλεγμένα.

Σήμερα είμαστε υποχρεωμένοι να συνλαμβάνουμε υπόψη μας τα δρώμενα σε παγκόσμιο επίπεδο. Έτσι η ολοκλήρωση της Ανάλυσης του Ανθρώπινου Γονιδιώματος, ήδη συνοδεύεται από έντονες δράσεις που αφορούν ριζικές αλλαγές τόσο στην Εκπαίδευση όσο και σε όλα τα επίπεδα αντιμετώπισης της Υγείας.

Τα νέα δεδομένα της Μοριακής Βιολογίας σε συνδυασμό με την ταχύτατη ανάπτυξη της Τεχνολογίας τείνουν να ανατρέψουν την παραδοσιακή Ιατρική αντιμετώπιση και πρακτική για ολοένα μεγαλύτερο αριθμό παθήσεων και δεν εννοώ μόνο τα «κλασικά» γενετικά νοσήματα.

Παράλληλα εξελίσσεται ένας έντονος και οξύς ανταγωνισμός μεταξύ των Βιομηχανιών και Εταιρειών Βιοτεχνολογίας και Βιομηχανίας Τροφίμων που συνοδεύεται με αλυσιδωτές συγχωνεύσεις και επενδύσεις δις για την παραγωγή και κατοχύρωση γενετικά ανασυνδεόμενων οργανισμών αλλά και γονιδίων του ανθρώπινου γονιδιώματος.

Στα Υπουργεία Υγείας Δ. Ευρώπης και Αμερικής έχουν υποβληθεί ήδη δεκάδες χιλιάδων αιτήσεις για κατοχύρωση των οποίων γενετικά ανασυνδυασμένων οργανισμών ή κυττάρων ή συγκεκριμένων γονιδίων ή/και υβριδίων μεταξύ ανθρώπινου DNA και εκείνων άλλων, με ακαθόριστη ιατρική ωστόσο χρησιμότητα.

Επίσης τα πειράματα κλωνοποίησης σε ζωικούς οργανισμούς, προγεννητική επεμβατική και διάγνωση, γονιδιακή θεραπευτική έχουν προκαλέσει θύελλα αντεκκλίσεων σε θέματα Βιοηθικής που προκύπτουν χωρίς ως τώρα κάποια κοινά αποδεκτά (πορίσματα) και ασφαλή συμπεράσματα που θα μπορούσαν να οριοθετούν ένα σύγχρονο, προοδευτικό και ασφαλές θεσμικό πλαίσιο για τον άνθρωπο και την υγεία του. Η επιστημονική κοινότητα αλλά και οι Πολιτικές ηγεσίες αντιμετωπίζουν με ενδιαφέρον μεν αλλά και με σκεπτικισμό τα βήματα αυτά.

Το Υπουργείο Υγείας παρακολουθεί με έντονο ενδιαφέρον τις παραπάνω εξελίξεις. Η εφαρμογή των νέων δεδομένων στο χώρο της υγείας προϋποθέτει ένα σύγχρονο ΕΣΥ που και να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του «σήμερα» αλλά και να διαθέτει εκείνο το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέπει τη συνεχή αφομοίωση των νέων δεδομένων. Δεν αναφέρομαι μόνο στην αντιμετώπιση του νοσήματος, αλλά και στο Διοικητικό εκσυγχρονισμό και στην Διακίνηση και Έλεγχο της Πληροφορίας.

Ειδικά ΜΕΤΡΑ που αφορούν τους Βιολόγους:

1. Πλήρη και ισότιμη ένταξη στο ΕΣΥ.

2. Θέματα Γενετικής : Πιστεύουμε ότι η Επιτροπή Γενετικής που έχουμε συστήσει βρίσκεται ήδη σε καλό δρόμο για την ολοκλήρωση των προτάσεων της σχετικά με τους όρους και προϋποθέσεις λειτουργίας των Εργαστηρίων Γενετικής, ενώ παράλληλα αναμένουμε τις προτάσεις της όπως και τις προτάσεις των φορέων σας για την θεσμοθέτηση των Τίτλων Σπουδών που πρέπει να έχουν οι εργαζόμενοι σε αυτά.

3. Ποιοτικός Έλεγχος Εξετάσεων : Είναι ένα από τα βασικά ζητήματα που απασχολούν έντονα το Υπουργείο. Πιστεύουμε ότι η διαμόρφωση ενός θεσμικού πλαισίου, με την βοήθεια της Πληροφορικής που έχει ήδη ξεκινήσει στα Νοσοκομεία θα επιστρέψει επιτέλους τον έλεγχο και την Ποιοτική Αναβάθμισή τους.

Θέλω να σας διαβεβαιώσω και απευθύνομαι προς όλους τους επιστημονικούς κλάδους ότι ο εκσυγχρονισμός του ΕΣΥ αποτελεί πολιτική απόφαση της κυβέρνησης. Ο κορμός του ΕΣΥ θα είναι πλέον σε όλες τις κατευθύνσεις ανθρωποκεντρικός γιατί έτσι πιστεύουμε ότι τιμώνται ΚΑΙ οι επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων που μετέχουν σ’ αυτό.

Κυρίες και Κύριοι,

Φαίνεται ότι θα προλάβουμε και εμείς να ζήσουμε την επαλήθευση των λόγων του Φρανσουά ΖΑΚΟΜΠ «ο άνθρωπος αποτελεί προϊόν εξέλιξης ικανό να κυριαρχήσει όχι μόνο στην εξέλιξη των άλλων οργανισμών αλλά και στην δική του». Τριάντα χρόνια μετά, τα πρώτα πειράματα «γονιδιακής θεραπείας» έχουν ήδη γίνει. Τα δεδομένα από διαφορετικά πεδία της Μοριακής Βιολογίας αλλά και της Τεχνολογίας, ορίζουν μία νέα πραγματικότητα. Είναι ορατό πλέον σε όλους μας ότι έφθασε η εποχή που ο Έλεγχος και η Πρόληψη της Ποιότητας Ζωής ή και η Εξέλιξη του ανθρώπου θα είναι – εκτός από «ΤΥΧΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ» όπως έγραφε ο Ζακ Μονό το 1971 - ΚΑΙ στα χέρια μας. Εύχομαι και εμείς οι πολιτικοί – αλλά και εσείς – να έχουμε την πρόνοια και την σύνεση να συμβάλλουμε στην θέσπιση και διαφύλαξη των απαραίτητων θεσμικών δικλείδων που ασφαλίζουν την χρήση των πολύτιμων δεδομένων της Βιολογίας και Τεχνολογίας και προστατεύουν – όπως λέτε εσείς – το οικοσύστημα σε όλες του τις εκφάνσεις.

Στο άμεσο μέλλον η εργαστηριακή δομή και αναλυτική διαδικασία φαίνεται να αλλάζει ριζικά το profil της, μιας και η Μοριακή Διαγνωστική φαίνεται να υπεισέρχεται και να προσφέρει όλο και περισσότερα και πολύτιμα δεδομένα για τον ασθενή, ενώ η Γονιδιακή Θεραπευτική αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην ριζική αλλαγή της Ιατρικής Πρακτικής.

Θεωρώ ιδιαίτερη τιμή μου την πρόσκληση σας και ειλικρινά εντυπωσιάστηκα από την πληρότητα της διοργάνωσής σας, όσον αφορά το σύγχρονο και πρωτοπόρο επίπεδο των ομιλιών και ομιλητών, την ευρύτητα των αντικειμένων αλλά και το τμήμα της διοργάνωσης που αφορά σημαντικά και επίκαιρα θεσμικά ζητήματα, όπως η Βιοηθική και οι μεταπτυχιακές ειδικότητες.

Το υπουργείο θα αναμένει τα πορίσματα και προτάσεις στα ζητήματα που θίγετε αλλά ζητεί τη γνώμη σας και στα θεσμικά ζητήματα του ΕΣΥ που προωθούμε αυτές τις ημέρες.

Σας ευχαριστώ.