ΣΤΗΝ 4η ΣΥΝΟΔΟ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ
ΜΕ ΘΕΜΑ: "ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ"

ΣΑΒΒΑΤΟ 2 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2000

Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες, οι εξελίξεις και το επίπεδο της συζήτησης χτες και σήμερα, με υποχρεώνει τουλάχιστον εμένα, σε ένα πολιτικό συμπέρασμα το οποίο το θεωρώ και κρίσιμο. Δηλαδή η ανατροπή μέσα από την πραγματικότητα αυτής της διημερίδας κάποιων υπερβολικών φοβιών οι οποίες εκφράστηκαν την Τρίτη -νομίζω- στο Εκτελεστικό Γραφείο, στις οποίες πρωτοστατούσα κι εγώ, ο ομιλών.

Φοβίες που είχαν να κάνουν ότι το ΠΑΣΟΚ, η Οργάνωση είναι σε ένα τέτοιο επίπεδο αναμονής, αδιαφορίας, απόμακρη, όπου σήμερα εδώ, αντί να έβγαινε η συνείδηση, η αγωνία και η φωνή του οργανωμένου κομματικού του Κινήματός μας, θα αποτύπωνε κάτι το οποίο τελικά φαίνεται ή είναι ψευδές ή είναι υπερβολικά τονισμένο όσον αφορά το ρόλο, τη σημασία που έχει το Κίνημά μας, στη συλλογική συνείδηση της κοινωνίας.

Από το επίπεδο της συζήτησης και του προβληματισμού, βγαίνει κι ένα άλλο συμπέρασμα, που πολλές φορές παρασύρουν τα κάθε φορά κεντρικά ή καθοδηγητικά στελέχη να εμφορούνται από το τεκμήριο της αυθεντίας και της δήθεν συνολικής θεώρησης και ότι προέρχεται από εκεί θεωρείται ότι είναι απολύτως δεδομένο, με στοιχεία απολυτότητας τα οποία πρέπει να παρακάμψουμε, εφόσον δεν ελέγχουμε.

Τα λέω αυτά αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες γιατί πριν αναζητήσουμε το αποτελεσματικό οργανωτικό πρότυπο, για το οποίο συζητάμε, πρέπει να διατρέξουμε στην πραγματική έννοια και τη σημασία του ΠΑΣΟΚ, κάνοντας μια κοινωνιολογικού τύπου προσέγγιση την οποία δεν κάνουμε συνήθως στο Κίνημά μας.

Η σχέση του ΠΑΣΟΚ με τον κόσμο, με την κοινωνία, καταγράφονται από στοιχεία από πού ξεκινήσαμε, που είμαστε, που πάμε, για να μπορέσουμε να κάνουμε σωστές επιλογές. Γιατί μηχανιστικές επιλογές, οργανωτίστικες επιλογές δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός. Γιατί αν είναι αυτοσκοπός, τότε το στοιχείο του ύποπτου είναι απόλυτα διαχυμένο και τότε απομονωνόμαστε από αυτό που λέγεται συλλογική συνείδηση.

Εγώ χάρηκα ειλικρινά και από τις τοποθετήσεις και κυρίως, οφείλω να πω, ότι εντυπωσιάστηκα από την προσέγγιση την οποία έκανε ο Ροδέρτος Σπυρόπουλος δίνοντας τη σημασία και βάζοντας αυτά τα πλαίσια αρχών και αξιών.

Σύντροφοι, κάθε εποχή έχει και τα δικά της συστήματα πολιτισμικών αξιών, πολιτικών αξιών, κοινωνικών αξιών και οικονομικών αξιών. Αυτή η ατμόσφαιρα αξιών που υπάρχει και επικάθεται σε κάθε κοινωνία, καθοδηγεί αναγκαστικά για Κόμματα μεγάλα, για Κόμματα εξουσίας όπως είναι το δικό μας και δίνει περιεχόμενο και στη δράση και στον πολιτικό λόγο.

Αν αυτό το αγνοούμε, τότε είμαστε Κόμματα τα οποία μπορεί μεν να ασκούμε εξουσία, δεν ασκούμε -με την καλή έννοια το λέω- γοητεία στις μάζες -είναι απόλυτα επιστημονικός ο όρος, για να μην παρεξηγηθώ- χάνεται το συναισθηματικό κριτήριο και τότε αρχίζουν οι ψυχρές αφαιρέσεις της πολιτικής, που οδηγούν σε αποστεώσεις των Κομμάτων και σε νεκροταφεία της ιστορίας, όπως μίλησε χτες ο Πρόεδρός μας.

Δεν θέλω να κάνω ιστορική διαδρομή. Πολύ σύντομα συγχωρέστε με να πω, γι' αυτό που λέμε ΠΑΣΟΚ. Εχουμε κάνει αναφορές, γενιές, Πολυτεχνείο, 114, γενιά της Εθνικής Αντίστασης. Εγώ θέλω να ξεκινήσω πολύ σύντομα ανάποδα.

ΠΑΣΟΚ. Αν αναζητήσει κανείς τις ρίζες στη μετεμφυλιακή περίοδο εξέφρασε όλους εκείνους τους δραπέτες της φτώχειας της μετεμφυλιακής περιόδου που ξεκίνησαν χαροκαμένοι από τα χωριά τους για να πάνε να συγκροτήσουν τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, για να ακολουθήσουν μετά φυγές προς το εξωτερικό, για να ακολουθήσουν μετά επόμενες φυγές με μια πλήρη αποσάθρωση δυστυχώς της Περιφέρειας στα νεότευκτα αστικά κέντρα.

Όμως αυτοί οι δραπέτες της φτώχειας της δεκαετίας του '50 πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά απομονωμένοι αναζητούσαν πολιτική έκφραση, είχαν την οικονομική τους ανέλιξη σταθερά και ανοδικά στη δεκαετία του '60, του '70, απομονωμένες μάζες, η μεγαλύτερη πλειοψηφία του ελληνικού λαού, όπου έπρεπε να εκφραστεί πολιτικά και εκφράστηκε από το Κίνημά μας και γι' αυτό τουλάχιστον το ΠΑΣΟΚ ιστορικά καταγράφεται στην ιστορία -και αυτό δεν μπορεί κανένας να το σβήσει- ότι έγινε από το Κίνημά μας και από τον Ανδρέα Παπανδρέου μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές επαναστάσεις, αυτό που είπαμε κοινωνική απελευθέρωση, δηλαδή μάζες πληθυσμού, πλειοψηφία, όλοι μας εκεί ανήκουμε και προερχόμαστε, ήρθαμε σε μια πολιτική, κοινωνική και οικονομική νομιμοποίηση.

Όμως -κάνοντας πάλι μια αντιστροφή- πως όταν οργανωμένα τα Κόμματα στη δεκαετία του '50 και του '60; Ακριβώς γιατί εξέφραζαν το στίγμα της εποχής ή το όποιο άρωμα -αν ήταν άρωμα- και χρώμα η εποχή εκείνη. Γιατί τα αιτήματα ήταν διαφορετικά. Γιατί τότε η συγκεντρωτική δομή λειτουργίας του κράτους, της κοινωνίας, της οικονομίας, σε συνδυασμό και με τα εκφραζόμενα αιτήματα που ήταν η πολιτική δημοκρατία, η νομιμοποίηση, είχε κι άλλο περιεχόμενο και σαν αίτημα όπου επικάθετο, όπως η δημοκρατία αν θα νικήσει, ή αντίθετα με το άλλο Κόμμα εξουσίας ήταν η αντικομουνιστική υστερία, γιατί ακριβώς εξέφραζε την εμπέδωση αυτού του συγκεντρωτικού μοντέλου.

Όμως σύντροφοι, τα πράγματα αλλάζουν δραματικά, οι εξελίξεις έρχονται και κουβαλούν τους δικούς τους καημούς, τα δικά τους αιτήματα, εξελίξεις όχι μόνο εσωτερικές, εξελίξεις που επικαθορίζουν πια στην εποχή μας -να το νιώσουμε- και διάφοροι παράγοντες έξω από εμάς, δεν είμαστε μοναχικοί, δεν μπορούμε, και θα ήταν υψίστη πολιτική αφέλεια αν ακόμη θα πίστευε κανένας ότι οι μορφές σύγχρονου απομονωτισμού, θα μπορούσαμε μόνοι μας και αγέρωχα να καθορίζουμε την πορεία μας σαν λαός και να μην δεχόμαστε τις αδήριτες πραγματικότητες, οι οποίες μ' ένα συντριπτικό τρόπο, μ' ένα ταχύτατο τρόπο συμβαίνουν γύρω μας.

Το ΠΑΣΟΚ απέδειξε σε όλα αυτά τα χρόνια, ότι πέρα από εμάς, κουβαλάει μια εσωτερική δύναμη, την οποία πολλές φορές ούτε εμείς που είμαστε στελέχη οι περισσότεροι από τη δεκαετία του ΄70 ίσως δεν αναγνωρίζουμε. Είναι αυτή η εσωτερική δύναμη η οποία κείται μάλιστα και έξω της έννοιας της παράταξης, η οποία από μόνη της εγκλωβίζει όλες τις δικές μας εσωτερικές αντιφάσεις

Όμως σύντροφοι τα οργανωτικά πρότυπα λειτουργίας ενός Κόμματος, έχουν να κάνουν και με τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις, όπως είπα. Θα πω ένα δεύτερο παράδειγμα που αυτό με έκανε σήμερα να ζητήσω να μιλήσω και να απευθυνθώ από καρδιάς σε εσάς.

Τι λέμε από την δεκαετία του '80; Κάτι που μας έκανε να αισθανόμαστε περήφανοι. Μιλάμε για αποκέντρωση και λέμε ότι είναι ο πυρήνας της ιδεολογίας του Κινήματός μας. Έννοιες οι οποίες μέχρι τότε ήταν άγνωστες λόγω των ναπολεόντειων προτύπων λειτουργίας και της κοινωνίας και της πολιτικής και συνολικά της χώρας μας.

Όμως αγαπητοί σύντροφοι φροντίζουμε ακόμα γιατί θέλουμε και σαν κοινωνία και σαν Κόμμα, μια περίοδο ωριμότητας για να μπορέσουμε αυτές τις έννοιες για να τις ενσωματώσουμε και να τις εμπεδώσουμε. Εκεί γίνονται -και ως ένα σημείο γίνονται ακόμη φοβάμαι- διάφορες παρεξηγήσεις, με πρακτικά όμως αποτελέσματα αρνητικά.

Η αποκέντρωση ενώ είναι μια εντελώς διαφορετική έννοια που είναι η άσκηση πολιτικής και οικονομικής εξουσίας στο επίπεδο μιας συγκεκριμένης ανθρωπογεωγραφικής ενότητας, που είναι έννοια βαθύτατα πολιτική, βαθύτατα κοινωνική, βαθύτατα οικονομική έννοια μέσα στην έννοια του πολυκεντρισμού, της ανάληψης δηλαδή της ίδιας της ευθύνης ο καθένας να καθορίζει την μοίρα του, ο καθένας να απολογείται εκεί μέσα σε πλαίσια κοινωνικού ελέγχου όπου οι κοινωνίες παίρνουν πρωτοβουλίες αναδεικνύουν μέσα από τα μαρμαρένια αλώνια των αντιθέσεων, των τοπικών αγώνων, εκείνους τους ανθρώπους οι οποίοι θα υπηρετήσουν κάποια πράγματα για την προάσπιση των συμφερόντων και την ανάπτυξη του συγκεκριμένου τόπου στον οποίο αναφέρονται, δυστυχώς εξακολουθητικά μέχρι σήμερα νομίζουμε ότι η αποκέντρωση είναι διοικητικό μοντέλο. Δεν είναι διοικητικό μοντέλο. Αποτέλεσμα είναι. Και ακριβώς για να υπηρετήσει, δεν είναι αυτοσκοπός, ότι πρέπει να οργανωθεί και διοικητικά με ένα διαφορετικό τρόπο.

Η αποκέντρωση όμως δημιουργεί και νέα δεδομένα στην κοινωνία. Όταν φτιάχναμε τον "Καποδίστρια" έρχονταν πάρα πολλοί σύντροφοι και μου έλεγαν "καλά, εντάξει θα καταργήσουμε τις αχαμνές κοινότητες, θα κάνουμε ισχυρότερους Δήμους, τι θα γίνει;" Και τους έλεγα "φίλοι και σύντροφοι δεν πρόκειται να αλλάξει απ' αυτό που φαντάζεστε, τα βουνά θα μείνουν εκεί που είναι, οι χαράδρες μόνο αν θα γίνει σεισμός θα βαθύνουν, οι θάλασσες εκεί θα είναι και δεν θα μετακινηθούν, φτιάχνουμε νέα πεδία δημιουργίας και δημιουργούμε προϋποθέσεις νέας ζωτικότητας, όπου οι ζωντανές δυνάμεις εκεί του τόπου θα είναι απελευθερωμένες να πάρουν την τύχη στα χέρια τους, αλλά με ευθύνη." Και όχι με τις διαστρεβλώσεις από διάφορες λειτουργίες δικές μας -και εδώ θα έρθω στην έννοια του ρόλου- δεν πάμε να δημιουργήσουμε νέους αγάδες και μπέηδες με κομματική νομιμοποίηση, όταν μας συμφέρει, ή όταν θέλουμε να ικανοποιήσουμε προσωπικές φιλοδοξίες που μέσα από τις διαδικασίες του Κόμματος δεν παίρνουμε νομιμοποίηση, αδιαφορούμε.

Η αποκέντρωση είναι έννοια βαθύτατης ευθύνης. Θα μου πείτε "το Κόμμα που κολλάει σε όλα αυτά;". Ακριβώς αγαπητοί φίλοι ένα Κόμμα για να υπάρχει, πρέπει να επικοινωνεί με την κοινωνία. Η επικοινωνία ενός Κόμματος με την κοινωνία έχει να κάνει όχι θεωρητικά σύντροφοι, αλλά μέσα από την καθημερινότητα της προάσπισης των συμφερόντων μιας συγκεκριμένης κοινωνίας η οποία πρέπει να ολοκληρωθεί, για την ελληνική κοινωνία, ελληνικές μικρές μικροκοινωνίες δεν έχουν ολοκληρωθεί στην Ελλάδα ιστορικά ακόμα, είμαστε ακόμα σε μια συνεχή κινητικότητα, ο ρόλος πρέπει να είναι καθοριστικός ενός Κόμματος, είναι αυτή η αδιόρατη συνέργια.

Εάν μου πείτε να την περιγράψω ξέρετε δύσκολα περιγράφεται. Το Κόμμα σε όλες τις δημοκρατίες είναι μια ένωση ανθρώπων, μια συνομωσία με την καλή έννοια όπου υπάρχει ένας σύνδεσμος ιδεολογικός, μια κοινή αγωνία, μια έκφραση συλλογικών και ατομικών καημών, με σκοπό κάποια πράγματα να πάνε μπροστά. Βεβαίως το Κόμμα πρέπει να είναι φορέας μετασχηματισμού των όποιων αντιθέσεων. Φορέας αποκατάστασης κάποιων οι οποίοι μπορούν να σφετερίζονται μέσα από νομιμοποιήσεις κάποια πράγματα.

Βεβαίως δεν μπορεί να είναι πάντα αθώα τα πράγματα, ούτε ιδανικά. Αλλά τότε μόνο προκαλούμε το ενδιαφέρον των ζωντανών δυνάμεων της κοινωνίας που μπορεί να είναι μαζί μας, να συντρέχουν μέσα σε αυτούς τους σκοπούς και να μην είναι οργανωμένοι, αλλά που εμείς έχουμε υποχρέωση σε αυτό το επίπεδο να τους φέρνουμε κοντά μας και δεν χρειάζεται να τους φέρνουμε κάνοντας πολιτικές δημοσίων σχέσεων, ατομικές "ελάτε πόσο καλός είσαι, είσαι πολύ σημαντικό στέλεχος" νομιμοποίηση παραγόντων, είναι η αίσθηση την οποία δίνουμε.

Σύντροφοι στο γενικότερο επίπεδο και αυτά τα λέω, ενόψει συγχωρέστε το μου αυτό, γιατί θα είναι μια άδεια απόδειξη της δικής μας αποτελεσματικότητας σαν Κίνημα, των επερχόμενων Νομαρχιακών και Δημοτικών εκλογών, όπου εύχομαι να αμβλυνθούν όλες εκείνες οι οδυνηρές εμπειρίες νομιμοποίηση παραγόντων και παραγοντίσκων εκμεταλλευόμενοι την όποια παρουσία τους στο Κίνημα.

Νομιμοποίηση μέσα στην κοινωνία και υπάρχουν χίλιοι μύριοι τρόποι, υπάρχει φαντασία η οποία είναι σύνθετο στοιχείο στην λειτουργία ενός Κόμματος και η φαντασία στην εποχή μας είναι μια επαναστατική διαδικασία για να μπορέσουμε όλα αυτά τα πράγματα και να τα ισορροπούμε και να τα μετασχηματίζουμε.

Σε επίπεδο χώρας. Σύντροφοι και επιτρέψτε μου να πω αυτό και να κλείσω. Ποια είναι η χώρα μας ποια; Δεν είναι το ακρωτήρι της Βαλκανικής. Η χώρα αυτή ευτύχησε στην δεκαετία του '90 να κάνει μια πολύ μεγάλη υπερπροσπάθεια και από μια τριτοευρωπαϊκή χώρα, σήμερα να αναζητάμε ένα σχεδόν ισότιμο ρόλο -να λέμε σχεδόν τώρα γιατί ισότιμος δεν θα είναι ποτέ- με τις άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις.

Ήταν μια μεγάλη ιστορική προσφορά εθνική του Κόμματος μας, του Κινήματός μας απέναντι στην χώρα που θα επικαθορίσει τις εξελίξεις για τις επόμενες, πολλές δεκαετίες αυτή η επιλογή. Και δεύτερον αυτό ήταν μετά την μεγάλη κοινωνική απελευθέρωση από τις μεγαλύτερες ιστορικές καταγραφές του ΠΑΣΟΚ.

Όμως σύντροφοι αυτός ο αγώνας ήταν επίπονος. Από την εποχή του '93 που σας διαβεβαιώ επειδή ήμουν Υπουργός Οικονομικών, η χώρα δεν ήταν στα πρόθυρα της οικονομικής κατάρρευσης, ήταν μέσα στην χρεοκοπία, φτάσαμε αυτή την στιγμή να εκπέμπουμε και μια αξιοπιστία πραγματικά και ένα κύρος με όποια προβλήματα έχουμε και θα έχουμε.

Φοβάμαι όμως ότι γίνεται ένα λάθος. Όλη αυτή η πορεία δημιουργεί μια ψυχολογία των πολεμιστών, που αφού δίνουν μια μάχη τώρα ξεκουράζονται. Η μάχη πρέπει να συνεχιστεί, για να γίνει η χώρα ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό κράτος. Ένα κράτος και μια κοινωνία με άλλες λειτουργίες, οι οποίες να κατοχυρώνουν αυτό, που είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει, σύντροφοι είναι μαγική λέξη. Σε έναν κόσμο ο οποίος συγκρούεται, σε έναν κόσμο όπου όταν οι κοινωνίες αυτές και η ελληνική κοινωνία μπορεί να γίνει ισχυρή, μπορεί να επιζήσει σε ένα επίπεδο ευημερίας το οποίο θέλουμε όλοι μας και η λέξη αυτή είναι η ανταγωνιστικότητα.

Και η ανταγωνιστικότητα δεν έχει να κάνει όπως πολλές φορές προσφυώς κάποιοι θέλουν μόνο με την οικονομία και είναι αυτονόητο. Έχει να κάνει και με άλλες λειτουργίες της χώρας, έχει να κάνει και με εκείνους τους χώρους έκφανσης της δημόσιας ή ιδιωτικής ζωής όπου αποτελούν προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της χώρας, όπως είναι η παιδεία, όπως είναι η κοινωνική ασφάλιση, όπως είναι ο χώρος της εργασίας, όπως είναι μια σειρά σημαντικά θέματα, όπως είναι η αποκέντρωση -όπως σας είπα- για να μπορούν να απελευθερώνονται δυνάμεις, να φύγει η χώρα από τις αγκυλώσεις, οι οποίες έχουν επικαθίσει και την κρατούν κάτω. Και αυτό δεν αναιρεί ούτε τον σοσιαλιστικό μας χαρακτήρα, ούτε δημιουργεί τείχη στην ιδεολογία μας και στην αντίληψη μας.

Γιατί σύντροφοι επιτρέψτε μου έτσι αυτή την προσωπική αναφορά. Ακούω συνεχώς για την κοινωνική ευαισθησία την οποία δείχνουμε. Κοιτάξτε εγώ δεν καταλαβαίνω και θα συμφωνήσω και πάλι με μια ρήση την οποία έτσι κουραστικά επαναλαμβάνει ο Κώστας ο Σκανδαλίδης: "το ΠΑΣΟΚ δεν αναζητά κοινωνικό πρόσωπο. Το έχει".

Για να το έχει όμως, πρέπει και να το ασκήσει. Και για να ασκηθεί κοινωνική πολιτική, που σημαίνει εξισορρόπηση των διαφόρων κοινωνικών ανισοτήτων, δεν το κάνει ούτε υπέρ-χρεώνοντας τη χώρα, ούτε μοιράζοντας λόγια και παροχές, τα οποία έρχονται να διαδεχτούν μετά από λίγο καιρό, ούτε δίνοντας τρίμματα, αλλά δημιουργώντας προϋποθέσεις λειτουργιών, που πραγματικά όποιος αδύναμος, χαροκαμένος, όποιος είναι απομονωμένος ή αποκλεισμένος -κι έχουμε πολλούς στην ελληνική κοινωνία- να μπορεί να αισθάνεται -όχι μηχανιστικά, όχι την κρατική ελεημοσύνη- το καταφύγιο, ότι ανήκει σε μία Πολιτεία ισονομίας και ισοπολιτείας, όπου θα το προσφέρει κι όχι θα το διεκδικεί. Και αυτή είναι η ολοκλήρωση μιας πραγματικής δημοκρατίας με σοσιαλιστικό πρόσωπο. Αλλά προϋποθέτει ισχυρές οικονομίες. Όχι κόβουμε από εδώ και δίνουμε εκεί, έτσι άκριτα.

Επικοινωνιακά δημιουργείται ένα πρόβλημα; Δείχνουμε το σοσιαλιστικό πρόσωπο και από την άλλη κόβουμε από αυτά που δεν έχουμε, -γ0ιατί συνέβησαν αυτά αγαπητοί σύντροφοι και τα έχω ζήσει, δεν τα λέω έτσι- με αποτέλεσμα μετά από 2 χρόνια ό,τι δίνουμε ή ό,τι αποφασίζουμε να αναιρείται γιατί δεν διασφαλίζεται η ισορροπία και η διάρκεια.

Η όποια κοινωνική μας πολιτική είναι προϋπόθεση της οικονομικής ανέλιξης της χώρας. Πρέπει να προχωρήσουμε σύντροφοι, είναι η αρχή μιας ενδιαφέρουσας περιπέτειας η ευρωπαϊκή μας πορεία, όχι με την έννοια αυτής της ευρω-λαγνείας, γιατί στο κάτω-κάτω της γραφής πολλά μας χωρίζουν. Γιατί το ελληνικό κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό σύστημα δεν οικοδομήθηκε όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη ή με βάση τις καλβινιστικές αντιλήψεις, ούτε περάσαμε από τις πειθαρχίες του καπιταλισμού, ούτε οικοδομήθηκε από την προτεσταντική ηθική.

Εχουμε τα δικά μας στοιχεία, τις δικές μας αντιφάσεις, γοητευτικές, μπορεί να μην συντρέχουν, αλλά όλα αυτά μας βάζουν και επιπρόσθετες υποχρεώσεις να απελευθερώσουμε τη χώρα, να μπορούμε να δημιουργήσουμε αυτή την οικονομία της κοινωνίας -ίσως να φαίνεται νεολογισμός αυτό- και την κοινωνία εκείνη, η οποία δημιουργεί αντοχές και εσωτερικές δυνάμεις προς την ευημερία.

Κλείνω με ένα τελευταίο παράδειγμα. Εχουμε μπροστά το Γ' ΚΠΣ. Με φόβο το λέω, βλέπω ότι ακόμη διαπιστώνουμε ότι το Γ' ΚΠΣ με τα πολλά τρισεκατομμύρια ότι είναι ένα Ταμείο, εμείς κάνουμε τις επιλογές ποια έργα θα βάλουμε κι ελάτε να μας δώσετε τα χρήματα για να τα φτιάξουμε. Χωρίς ακόμη να έχουμε συνειδητοποιήσει τη έννοια της ολοκληρωμένης παρέμβασης σ' ένα τοπικό επίπεδο, που να οδηγεί στη νέα παραγωγική βάση σε μια συγκεκριμένη περιοχή. Να οδηγεί σε συγκεκριμένα παραγωγικά περιβάλλοντα, πάνω στα οποία θα κρεμαστούν οι όποιες επιλογές θα κάνουμε με τις υποδομές. Δεν είναι μόνο ότι έχουν αλλάξει οι κανονισμοί και δεν έχει πλέον καμία σχέση με το Β' ΚΠΣ.

Ένα Κόμμα υπεύθυνο και εξουσίας όπως εμείς, μπορούμε να πάρουμε μια μορφή σας λέω προβληματισμού, να καθίσουμε να το κουβεντιάσουμε με όσους από εμάς ασκούν πολιτική, ή διαχειρίζονται πολιτική σε όλα τα επίπεδα Αυτοδιοίκησης και πάνω, για να λειτουργούμε και παιδαγωγικά.

Γιατί ο παιδαγωγικός χαρακτήρας ενός Κόμματος -κατά την προσωπική μου ταπεινή άποψη- είναι και το μεγαλύτερο στοιχείο πολιτικής δύναμης. Όταν γίνεται τεχνική, θυμίζει τον προθάλαμο του ειρηνοδικείου όπου υπάρχουν υποθέσεις και κλείνει ο ένας φάκελος πίσω από τον άλλον στο πινάκιο.

Τότε όμως όταν η πολιτική γίνεται τεχνική και δεν έχει και το συναισθηματικό κριτήριο, αλλά και την πολύ μεγάλη εσωτερική δύναμη, τότε αδειάζουν οι αρτηρίες του Κόμματος και της επιρροής την οποία έχει μέσα στην κοινωνία. Και ναι μεν όταν η πολιτική γίνεται τεχνική, μπορεί προσκαίρως να κερδίζονται κάποιες υποθέσεις, φοβάμαι όμως ότι χάνονται οι συνειδήσεις.

Ευχαριστώ.