ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ

«Η ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΕΣΥ ΚΑΙ Η ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ  » 

(Πέμπτη, 22 Μαρτίου 2001, Ώρα 9.30 π.μ. Ξεν. Divani-Caravel)

Κυρίες και Κύριοι,

Φίλες και Φίλοι,

 Θέλω καταρχάς να σας καλωσορίσω στην ημερίδα που οργανώνει το Υπουργείο με θέμα «Η Μεταρρύθμιση του ΕΣΥ και η Βρετανική Εμπειρία» και να ευχηθώ να είναι γόνιμη και χρήσιμη για όλους μας.  Ιδιαίτερα να καλωσορίσω τα διακεκριμένα στελέχη του Βρετανικού ΕΣΥ που αποδέχθηκαν την πρόσκληση και βρίσκονται σήμερα εδώ, για να μας μεταφέρουν τη εμπειρία τους, από το υγειονομικό σύστημα της χώρας τους, πάνω σε πολύ συγκεκριμένα θέματα, τα οποία θα συζητήσουν διεξοδικά αμέσως μετά οι τρεις ομάδες εργασίας. Ακόμη θέλω να ευχαριστήσω όλους τους Έλληνες επιστήμονες, συμμετέχοντες στην ημερίδα και μη,  που πάντα με επιστημονική επάρκεια και υπευθυνότητα εκφράζουν τις απόψεις τους, συμμετέχουν στις ομάδες εργασίας του Υπουργείου και προτείνουν λύσεις που μας βοηθούν στο δύσκολο έργο της μεταρρύθμισης που έχουμε ξεκινήσει.   

 Nα ευχαριστήσω επίσης τη Βρετανική Πρεσβεία και τον κ. Πρέσβη για τη συνεργασία και τη βοήθεια στην οργάνωση της ημερίδας αυτής. Πιστεύω ότι  το υγειονομικό σύστημα της Βρετανίας αποτελεί εδώ και μισό αιώνα, ένα πειθαρχημένο οργανωτικά και λειτουργικά δημόσιο σύστημα, ένα σύστημα–πρότυπο που ασκούσε πάντα μια έντονη γοητεία στα υγειονομικά δρώμενα της χώρας μας. 

 Για του λόγου το αληθές, να σας θυμίσω μόνο ένα πολύ παλιό και ένα σχετικά πρόσφατο γεγονός. Το 1948, δηλαδή το χρόνο που  ξεκίνησε τη λειτουργία του το Βρετανικό ΕΣΥ, τριμελής ομάδα επιστημόνων από τις υπηρεσίες υγείας του ΙΚΑ επισκέπτεται τη Βρετανία και επιστρέφοντας στην Ελλάδα εισηγείται ανάλογες αλλαγές και λύσεις για την οργάνωση των υπηρεσιών υγείας του ΙΚΑ. Σχεδόν πενήντα χρόνια αργότερα, το 1994, ομάδα ξένων εμπειρογνωμόνων με επικεφαλής το διακεκριμένο καθηγητή  Brian Abel-Smith, ύστερα από πρόσκληση της Ελληνικής κυβέρνησης, επισκέπτεται την Ελλάδα, επισημαίνει τα προβλήματα του ΕΣΥ και προτείνει λύσεις. 

 Κλείνοντας την παρένθεση αυτή να πω ότι εμείς σχεδιάζουμε τη αναμόρφωση του ΕΣΥ, με βάση τα ελληνικά δεδομένα και τη δική μας πραγματικότητα, χωρίς όμως σε καμιά περίπτωση να αγνοούμε την πλούσια και συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία από διεθνείς οργανισμούς και χώρες με επιτυχημένα συστήματα υγείας. Εξάλλου γνωρίζουμε πολύ καλά ότι τα επιτυχημένα υγειονομικά συστήματα δεν αποτελούν για καμιά χώρα ούτε «τυφλοσούρτη», ούτε είναι έτοιμα πακέτα που μεταφέρονται από χώρα σε χώρα, εφαρμόζονται και έχουν επιτυχή αποτελέσματα.

 Κυρίες και Κύριοι, 

 Σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία και σ΄ ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον δεν επιτρέπεται να μένουμε με σταυρωμένα χέρια, προσηλωμένοι σε ξεπερασμένα σχήματα και παρωχημένες αντιλήψεις και πρακτικές. Αντίθετα, καλούμαστε να προσαρμόσουμε τις πολιτικές μας στα νέα δεδομένα, να απαντήσουμε πειστικά και με αποτελεσματικά εργαλεία στα σύγχρονα προβλήματα, ιδιαίτερα στον κοινωνικό τομέα. Μόνο τότε θα διατηρήσουμε και θα ενδυναμώσουμε το κράτος πρόνοιας, που αποτελεί μοναδική κληρονομιά και μαζί προίκα της Ευρώπης.

 Στη σημερινή κοινωνία που συνεχώς εξελίσσεται και μεταβάλλεται, δημιουργώντας νέες και καθημερινά αυξανόμενες ανάγκες υγείας, είμαστε υποχρεωμένοι να αντιστοιχίσουμε το υγειονομικό μας σύστημα με τις ανάγκες αυτές και κατά συνέπεια να το εκσυγχρονίσουμε.  Ιδιαίτερα όταν το σύστημα αυτό, ύστερα από μια δεκαπενταετία συνεχούς προσφοράς, παρουσιάζει έντονα σημάδια κόπωσης και μαρασμού, εμφανίζει εγγενείς αδυναμίες και στρεβλώσεις, ανεπάρκειες και προβλήματα. Και ίσως να γνωρίζετε καλύτερα από μένα, ότι αυτά τα προβλήματα προκαλούν συχνά ταλαιπωρία και δυσαρέσκεια στον ασθενή. Το χειρότερο όμως είναι ότι δεν μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε πλήρως τις σημερινές σύνθετες και αυξημένες ανάγκες  υγείας του πληθυσμού.

 Έχω κατ’ επανάληψη αναφερθεί τον τελευταίο καιρό στα προβλήματα του υγειονομικού μας συστήματα τα οποία χρόνο με το χρόνο πολλαπλασιάζονται και οξύνονται. Έχω τονίσει ότι συνδέονται περισσότερο με την ποιότητα των υπηρεσιών και τις διαδικασίες παροχής και όχι με το εύρος των καλύψεων και την ποσότητα γενικά. Βεβαίως και δεν πρέπει να αγνοούμε, ούτε να υποβαθμίζουμε τις νέες ανάγκες που προκαλούνται από τις μεγάλες κοινωνικές μεταβολές και τη μετανάστευση, ούτε τις συνέπειες από την ανεξέλεγκτη διάχυση και χρήση της σύγχρονης βιοϊατρικής τεχνολογίας, αλλά και τις αυξανόμενες προσδοκίες των πολιτών μας. 

 Όμως τα κυρίαρχα προβλήματα πιστεύω ότι συνδέονται περισσότερο με:

Ø     την ανεπαρκή οργάνωση, τη διοίκηση και τη λειτουργία του συστήματος και των μονάδων υγείας. Δεν είναι δυνατό όλα να αφήνονται στον «ελληνικό αυτόματο πιλότο» και στον πατριωτισμό κάποιων ολίγων. 

Ø     την χαμηλή αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα, έστω και αν οι δείκτες υγείας είναι στη χώρα μας σχετικά καλοί. έστω και αν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας μας κατατάσσει σε ζηλευτή θέση στον κατάλογο των χωρών με τα καλύτερα συστήματα υγείας. 

Ø     την σχετικά χαμηλή ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και  την απουσία  μηχανισμού μέτρησης και αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών. 

Ø     την ισότητα του συστήματος απέναντι στους πολίτες, που όπως σήμερα λειτουργεί και χρηματοδοτείται φαίνεται να ευνοεί και εξυπηρετεί καλύτερα τα μεσαία και υψηλά εισοδηματικά στρώματα και να επιβαρύνει και να ταλαιπωρεί τα μικρομεσαία και χαμηλά και εκείνους που είναι περισσότερο ευάλωτοι στη φτώχεια και την αρρώστια.  

Ø     τον πληθωρισμό του ιατρικού επαγγέλματος και την ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση και κατάρτιση όλων των επαγγελματιών της υγείας. Εάν δεν εγκαταστήσουμε σοβαρούς και αξιόπιστους μηχανισμούς ελέγχου, αξιολόγησης και συνεχούς εκπαίδευσης, τίποτα δεν μπορούμε να πετύχουμε ούτε στην ποιότητα, ούτε στην αποδοτικότητα, ούτε στην αποτελεσματικότητα. 

Ø     την ταχύτατη και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και λειτουργία του ιδιωτικού τομέα υγείας, που εκμεταλλεύεται τα κενά και τις αδυναμίες του ΕΣΥ, αλλά και την απουσία αυστηρού θεσμικού πλαισίου που να διέπει τη λειτουργία του και μηχανισμών ελέγχου και αξιολόγησής του. Εάν δεν επαναπροσδιορίσουμε με σαφήνεια και αυστηρότητα  τη σχέση δημόσιου και ιδιωτικού είναι βέβαιο ότι ο τελευταίος θα συνεχίσει να δρα «αποσταθεροποιητικά» και θα υπονομεύει την ποιότητα των υπηρεσιών, την ισότητα του συστήματος απέναντι στους πολίτες, και βέβαια τα οικονομικά του δημοσίου και των ασφαλιστικών οργανισμών.  

 Είναι συνεπώς όχι μόνο αναγκαίο, αλλά και επιβεβλημένο να παρέμβουμε σε μια σειρά από τομείς και επίπεδα του υγειονομικού μας συστήματος και να δρομολογήσουμε εκείνες τις αλλαγές που θα το θέσουν σε μια σταθερά ανοδική πορεία. Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε, υπάρχουν οι προϋποθέσεις και το βασικότερο καταγράφεται μια ευρεία κοινωνική συναίνεση για μεταρρύθμιση.  

 Στόχος είναι να διασφαλίσουμε και ενδυναμώσουμε το δημόσιο χαρακτήρα του ΕΣΥ, που σήμερα χρησιμοποιείται ως κέλυφος για να κρύψει ή να υπηρετήσει  ιδιωτικά και προσωπικά συμφέροντα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι τα συστήματα υγείας δεν μπορούν να λειτουργούν ως απολιθώματα έξω και μακριά από το κοινωνικό γίγνεσθαι. Είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι μονάδες υγείας είναι ζωντανοί οργανισμοί, που δικαιώνουν το λόγο ύπαρξης τους και εκπληρώνουν τους στόχους τους όταν λειτουργούν με κανόνες αλλά και χωρίς γραφειοκρατία, όταν έχουν διοίκηση με στόχους και προτεραιότητες, όταν υπάρχει υπευθυνότητα και έλεγχος από τη κορυφή μέχρι τη βάση της διοικητικής πυραμίδας.    

Είναι αναγκαίο να  αντιστοιχίσουμε το υγειονομικό μας σύστημα, τις μονάδες και το προσωπικό, με τις πραγματικές ανάγκες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Πρέπει να κάνουμε το σύστημα περισσότερο ευέλικτο και αποκεντρωμένο, να το «μπολιάσουμε» με μηχανισμούς εσωτερικής αξιολόγησης και αυτοέλεγχου, να του βάλουμε αρχές και κανόνες που θα υπηρετούν συγκεκριμένους στόχους και πολιτικές. Μόνο τότε μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες και προσδοκίες των πολιτών, να γίνει όχι μόνο περισσότερο αποτελεσματικό, αλλά και κοινωνικά δικαιότερο απέναντι στους πολίτες.

 Είναι σε όλους γνωστά τα μέτρα και οι αλλαγές που προτείνουμε, οι νέοι θεσμοί και οι καινούργιοι μηχανισμοί που εισάγουμε στο σύστημα γι’ αυτό και δεν  χρειάζεται να μπω σε εκτενείς αναφορές και λεπτομέρειες. Θέλω όμως να τονίσω ότι τα μέτρα αυτά είναι το καταστάλαγμα ενός ολοκληρωμένου διαλόγου που προηγήθηκε με όλους τους φορείς. Η πρώτη δέσμη μέτρων για την Περιφερειακή Συγκρότηση του ΕΣΥ, την Οργάνωση και Διοίκηση των Νοσοκομείων και την Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Δυναμικού βρίσκεται στο νόμο 2889, που ψηφίστηκε πριν από ένα μήνα στη Βουλή. 

 Με τις διατάξεις του νόμου προβλέπεται η περιφερειακή συγκρότηση του συστήματος με τη σύσταση ολοκληρωμένων Περιφερειακών Συστημάτων Υγείας σε κάθε υγειονομική περιφέρεια. 

Αυτό μας επιτρέπει:

Ø Να ασκούμε ευέλικτη και αποτελεσματική διοίκηση με στόχους και πραγματικούς ελέγχους

Ø  Να γνωρίζουμε από κοντά και να αποτυπώσουμε πληρέστερα τα επιδημιολογικά δεδομένα και τις πραγματικές ανάγκες υγείας του πληθυσμού και να θέτουμε συγκεκριμένους στόχους και προτεραιότητες σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, 

Ø     Να εκπονούμε με ακρίβεια και εγκυρότητα τον υγειονομικό χάρτη, που θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την υλοποίηση της μεταρρύθμισης και  κλειδί για την άσκηση της εθνικής και περιφερειακής πολιτικής υγείας.

Ø     Να σχεδιάζουμε καλύτερα και να ολοκληρώνουμε τις υπηρεσίες υγείας σε περιφερειακό επίπεδο.

 Η περιφερικοποίηση του συστήματος και η αποκεντρωμένη διοίκηση, αποτελούν από χρόνια ένα επιτυχημένο μοντέλο διοίκησης και προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει γρήγορα και εμείς να προχωρήσουμε. Τα αυταρχικά και συγκεντρωτικά μοντέλα έχουν προ πολλού ξεπεραστεί.  

 Με τα μέτρα για τη νέα οργάνωση και διοίκηση των νοσοκομείων διασφαλίζεται η αποτελεσματική οργάνωση και διοίκησή τους, ενώ με νέα ειδικά τμήματα προάγονται θέματα και τομείς, μέχρι σήμερα πλήρως παραμελημένα, όπως είναι η συνεχής εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και έρευνα.  

 Πιο συγκεκριμένα προβλέπεται:

•  Η σύσταση και λειτουργία των νέων επιτελικών ομάδων και εξειδικευμένων τμημάτων όπως αυτά της πληροφορικής, των προμηθειών, του ποιοτικού ελέγχου κ.λπ., η ανάπτυξη του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος και η ολοκλήρωση του ενιαίου διπλογραφικού-λογιστικού συστήματος, αναβαθμίζουν τη διοικητική και διαχειριστική ικανότητα και διαχέουν σε όλο το μήκος και το πλάτος των νοσοκομειακών δραστηριοτήτων στοιχεία ελέγχου, τεκμηρίωσης και αξιολόγησης.

•  Με τα νέα όργανα διοίκησης, τον Διοικητή, το Συμβούλιο Διοίκησης και το Επιστημονικό Συμβούλιο, τα νοσοκομεία αποκτούν ευελιξία και υπευθυνότητα στη διοίκηση, ενώ συγχρόνως είναι υποχρεωμένα να κινηθούν στα πλαίσια ενός καθορισμένου προϋπολογισμού, να υλοποιήσουν συγκεκριμένες πολιτικές και να επιτύχουν τους στόχους που έχουν τεθεί.    Είναι προφανές ότι αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως δομή και λειτουργία του νοσοκομείου, πρέπει να αλλάξει ριζικά. Αυτό προϋποθέτει όχι μόνο αλλαγή της διάρθρωσης των υπηρεσιών και των τμημάτων, αλλά και εξειδικευμένο διοικητικό προσωπικό.  

 Όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό, τα μέτρα στοχεύουν στη συνεχή επαγγελματική και επιστημονική αναβάθμιση των εργαζομένων, στην κατοχύρωση ενιαίων εργασιακών σχέσεων για όλους τους  γιατρούς του ΕΣΥ, και στη δυνατότητα προσφοράς, εφόσον το επιθυμούν, εντός του νοσοκομείου και κάτω από αυστηρά ελεγχόμενες συνθήκες υπηρεσίες κατά τις απογευματινές ώρες. 

•   Αξιοποιούμε έτσι περισσότερο τον ακριβό και σύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, σ’ ένα νοσοκομείο ανοικτό πρωί και απόγευμα, ενώ συγχρόνως αυξάνουμε νόμιμα το εισόδημα των γιατρών και προσφέρουμε στους πολίτες μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής, περισσότερη ευκολία στην πρόσβαση και ανετότερες συνθήκες στην παροχή.  

•  Εξασφαλίζουμε,   μηχανισμούς και συνθήκες και κίνητρα για την προαγωγή της συνεχούς εκπαίδευσης, μετεκπαίδευσης και επιμόρφωσης του ιατρικού, του νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού των μονάδων υγείας και βέβαια αξιόπιστα όργανα κρίσης και αξιολόγησης. Εκείνο το σύστημα που δεν ενσωματώνει τέτοιους μηχανισμούς και όργανα είναι καταδικασμένο να μαραζώσει, να παρακμάσει και να πεθάνει. 

 Η υλοποίηση των διατάξεων του νόμου αυτού βρίσκεται σε εξέλιξη, με χρονοδιάγραμμα και στόχους. Έχουμε ήδη αναγγείλει τα ονόματα των προέδρων των Δ.Σ. των 17 ΠεΣΥ, προχωρά η διαδικασία συγκρότησης των Δ.Σ. των ΠεΣΥ και ελπίζουμε να λειτουργήσουν πλήρως μέχρι το καλοκαίρι. Ακόμη ετοιμάζονται οι προκηρύξεις για την επιλογή των αναπληρωτών Γενικών Διευθυντών των ΠεΣΥ και των Διοικητών των νοσοκομείων. Να αναφέρω μόνο ότι περισσότερες από 30 ομάδες εργασίας σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο, αλλά και κατά θεματική ενότητα, εργάζονται αυτή τη στιγμή για τη μεταρρύθμιση του ΕΣΥ.

Το έργο μας σε θεσμικό επίπεδο δεν ολοκληρώνεται όμως με τον 2889 νόμο που ψηφίσαμε. Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες συζητείται και ψηφίζεται στη Βουλή το νομοσχέδιο για τη Σύσταση Σώματος Επιθεωρητών Υγείας και Πρόνοιας. Ακολουθούν αμέσως μετά νομοσχέδια για τη Χρηματοδότηση του Συστήματος και την Ανάπτυξη της Ενιαίας Δημόσιας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, για την οργάνωση της  Δημόσιας Υγείας και για την Ανάπτυξη και Λειτουργία του Ιδιωτικό Τομέα Υγείας. 

 Ήδη το νομοσχέδιο για τη χρηματοδότηση και την ΠΦΥ βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο επεξεργασίας και θα δοθεί στη δημοσιότητα για διάλογο, στις αρχές Απριλίου. Περιέχει δέσμη μέτρων για την ανάπτυξη και ολοκλήρωση της Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Νομίζω ότι εκεί υπάρχει το μεγάλο έλλειμμα, εκεί   κυριαρχούν η πολυδιάσπαση και ο πολυκερματισμός, στην πρωτοβάθμια φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού υγειονομικές ανισότητες και μεγάλες σπατάλες. Γι΄αυτό και πρέπει σταδιακά να οδηγηθούμε σ’ ένα ενιαίο ολοκληρωμένο δημόσιο σχήμα, με κανονισμούς παροχών που θα συγκλίνουν, με σταδιακή ένταξη στο ΕΣΥ των πολυϊατρείων του ΙΚΑ, με προσωπικό γιατρό για τον κάθε πολίτη, με υπηρεσίες όχι μόνο περίθαλψης αλλά και πρόληψης και κοινωνικής φροντίδας για όλους. Μόνο έτσι θα ανακοπεί η σημερινή αθρόα και αλόγιστη προσέλευση ασθενών στα νοσοκομεία.  

Για την αποτελεσματική χρηματοδότηση δημιουργούμε ενιαίο φορέα διαχείρισης, που θα συλλέγει και θα κατανέμει του οικονομικούς πόρους που προέρχονται από πολλές και διαφορετικές πηγές. Γι’ αυτό και συστήνουμε τον ΟΔΙΠΥ, ένα καθαρά κρατικό οργανισμό για να διασφαλίσουμε υψηλότερη αποδοτικότητα στους υγειονομικούς πόρους. 

 Αυτοί είναι οι βασικοί άξονες της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας που επιχειρούμε. Γνωρίζουμε ότι η πορεία είναι δύσκολη και τα συμφέροντα μεγάλα. Γνωρίζουμε επίσης  τις αδυναμίες του δημόσιου τομέα στη χώρα μας και του υγειονομικού συστήματος ειδικότερα στο να δεχθεί και να αφομοιώσει εύκολα μεγάλης κλίμακας αλλαγές. Κοντά σ’ αυτό να προσθέσουμε τις ιδιαίτερα μεγάλες ελλείψεις σε εξειδικευμένο στελεχιακό δυναμικό και σε τεχνολογία. 

Έχω ξαναπεί ότι στις αλλαγές, που προσκρούουν σε παγιωμένες αντιλήψεις και συμπεριφορές, δεν χωράν ούτε μάγοι, ούτε θαυματοποιοί. Από την άλλη όμως, δεν είμαστε ουτοπιστές, που κυνηγούν χίμαιρες. Έχουμε επίγνωση των δυσκολιών και  η μεθοδικότητα, η συντονισμένη και οργανωμένη προσπάθεια μαζί με πειθαρχημένες διαδικασίες σε βάθος χρόνου, πρέπει να συνοδεύουν το έργο μας. 

Είναι βέβαιο ότι το μέλλον δεν θα είναι το ίδιο με το παρόν, γι’ αυτό και στον τομέα των μεταρρυθμίσεων δεν αρκεί μόνο η επίγνωση της κατάστασης, αλλά χρειάζεται και φαντασία που θα προβλέψει τα προβλήματα μετά από πέντε ή δέκα χρόνια. Γι’ αυτό και δεν μπορούμε να σχεδιάζουμε αλλαγές που θα αποδώσουν τον επόμενο χρόνο. Πάνω σ΄ αυτό είμαστε από την αρχή ξεκάθαροι. Η μεταρρύθμιση που επιχειρούμε  απαιτεί  χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον εξαετίας για να ολοκληρωθεί. 

 Κάναμε διάλογο, ακούσαμε προτάσεις, υιοθετήσαμε αρκετές από αυτές, αλλά συγχρόνως αφουγκραζόμαστε και τη βουβή απαίτηση της κοινωνίας ότι πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα. Πάντα θα υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, που προέρχονται είτε από τους κατ΄ επάγγελμα διαφωνούντες, είτε από εκείνους που έχουν συμφέρον να μην αλλάξει τίποτα στο σύστημα υγείας. 

 Για την πρώτη κατηγορία να θυμίσω κάτι σχετικό που είχε πει ο μεγάλος φιλόσοφος Καρλ Πόπερ. Ότι δηλαδή οι άνθρωποι μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Σε αυτούς που κατά κανόνα διαφωνούν με ότι γίνεται και μερικές φορές έχουν δίκαιο και σε εκείνους που επιχειρούν αλλαγές και παράγουν έργο, με το οποίο η κοινωνία προχωρά και πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα. Εμείς προτιμούμε τη δεύτερη κατηγορία έστω και αν σε μερικά πράγματα μπορεί να αποδειχθεί εκ του αποτελέσματος ότι κάναμε λάθος. Τουλάχιστον θα έχουμε προσπαθήσει.

 Για τη δεύτερη κατηγορία, αυτών δηλαδή που έχουν συμφέρον να μην αλλάξει τίποτα, μπορούμε και είμαστε έτοιμοι αν χρειαστεί να τους αντιμετωπίσουμε. Εξάλλου αυτό είναι αναπόφευκτο και συμβαίνει πάντα σε κάθε προσπάθεια αλλαγής, αφού νομοτελειακά υπάρχουν αυτοί που κερδίζουν και κάποιοι που χάνουν. 

 Αυτό που για μας απαγορεύεται είναι η απραξία, η ολιγωρία, οι εκπτώσεις, οι παλινδρομήσεις, και τα πισωγυρίσματα. Η κοινωνία απαιτεί και περιμένει ένα άλλο περισσότερο αποτελεσματικό και ολοκληρωμένο δημόσιο σύστημα υγείας. Είμαι αισιόδοξος ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. 

 Πριν κλείσω να ευχηθώ γόνιμο διάλογο  και επιτυχία στις τρεις ομάδες εργασίας που θα ακολουθήσουν, με θέματα και εισηγήσεις που αφορούν τη μεταρρύθμιση. 

Σας  ευχαριστώ