Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι απόψε μαζί σας για να κηρύξω την έναρξη των εργασιών του 6^ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Παθολογίας, που αποτελεί την κορυφαία επιστημονική εκδήλωση των Ελλήνων παθολόγων.

Δεν χρειάζεται πιστεύω να είναι κανείς γιατρός ή να έχει ειδικές γνώσεις για να αντιληφθεί το υψηλό επιστημονικό επίπεδο του Συνεδρίου, αλλά και το μεγάλο εκπαιδευτικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει για όλους τους συνέδρους. Και θέλω εδώ να τονίσω την ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση των γιατρών μας, ιδιαίτερα σήμερα που οι μεγάλες πρόοδοι στη βιολογία και τη γενετική και οι συνεχείς εφευρέσεις στην ιατρική τεχνολογία οδηγούν σε ταχεία συσσώρευση νέων γνώσεων και εμπειρίας, νέων φαρμάκων και επαναστατικών τεχνικών, με αντίστοιχη απαξίωση των παλαιών.

Αυτή λοιπόν η σταθερή απαξίωση των ιατρικών γνώσεων και πρακτικών αντιμετωπίζεται κυρίως με συνεχή εκπαίδευση και ενημέρωση. Μόνο τότε ο γιατρός πληροφορείται, εκπαιδεύεται και αφομοιώνει τις νέες γνώσεις και τεχνικές, για να μπορέσει στη συνέχεια να τις ενσωματώσει στο καθημερινό κλινικό του έργο, προς όφελος πάντα του ασθενή.

Και θέλω εδώ να επισημάνω την ανάγκη για διάλογο και αναζήτηση λύσεων με στόχο την αναβάθμιση του επιπέδου εκπαίδευσης και την καθιέρωση θεσμών συνεχούς μετεκπαίδευσης των λειτουργών της υγείας. Είναι καιρός να καθιερώσουμε και στη χώρα μας δοκιμασίες εξετάσεων και συνεχούς αξιολόγησης με κριτήριο τη σύγχρονη επιστημονική γνώση, γιατί έχω την αίσθηση ότι η μαζική παραγωγή γιατρών από ελληνικά αλλά και ξένα πανεπιστήμια αμφιβόλου ποιότητας, εκτός των άλλων, οδηγεί αργά αλλά σταθερά και στον υποβιβασμό της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Έχουμε υποχρέωση όλοι μαζί, Υπουργεία Υγείας και Παιδείας, Ιατρικές Σχολές, Ιατρικοί Σύλλογοι και Επιστημονικές Εταιρείες να αναζητήσουμε και να βρούμε τις κατάλληλες λύσεις που θα ανακόψουν σταδιακά την μαζική παραγωγή γιατρών, θα καθιερώσουν αξιόπιστους μηχανισμούς αξιολόγησης και θα ανεβάσουν το επίπεδο της εκπαίδευσης και μετεκπαίδευσης.

Αυτό που κύρια χαρακτηρίζει κάθε σύγχρονη και ευνομούμενη πολιτεία, αυτό που αποτυπώνει στην πράξη το επίπεδο ευημερίας και πολιτισμού κάθε χώρας, είναι αναμφισβήτητα το κοινωνικό της πρόσωπο. Και τα συστήματα υγείας και πρόνοιας αποτελούν τα μάτια αυτού του κοινωνικού προσώπου ή διαφορετικά βρίσκονται στον πυρήνα κάθε κοινωνικής πολιτικής. Είναι προφανές ότι δεν είναι ο κατάλληλος χώρος για να αναφερθώ στα μεγάλα και δύσκολα προβλήματα που πρέπει να επιλύσουμε, επιτρέψτε όμως να τονίσω ότι στη σημερινή ιστορική συγκυρία επιβάλλεται να αναθεωρήσουμε απόψεις και πολιτικές και να προχωρήσουμε μπροστά, επισπεύδοντας τις διαδικασίες εκσυγχρονισμού του υγειονομικού μας συστήματος.

Είναι επιβεβλημένο να παρέμβουμε σε μια σειρά από τομείς και επίπεδα του υγειονομικού μας συστήματος και να δρομολογήσουμε εκείνες τις αλλαγές που θα το θέσουν σε μια σταθερά ανοδική πορεία και θα του επιτρέψουν να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Γιατί σήμερα όσο ποτέ, οι πολίτες μοιράζονται το ίδιο αίσθημα αδυναμίας απέναντι σ’ ένα δημόσιο σύστημα υγείας που τους περιφρονεί. Έχουν την αίσθηση ότι είναι υποτελείς δυνάμεων που αυθαιρετούν δίχως έλεγχο. Και εάν οι όροι του εκσυγχρονισμού και της μεταρρύθμισης, έχουν στις μέρες μας κάποιο νόημα, αυτό μας παραπέμπει στην αποκατάσταση της κοινωνικής ευθύνης και στον έλεγχο της αυθαιρεσίας. Εάν αυτά τα δύο αποκατασταθούν τότε και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και η αποτελεσματικότητα του συστήματος θα βελτιωθούν σημαντικά.

Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε υπάρχουν οι προϋποθέσεις και το βασικότερο ευρεία κοινωνική συναίνεση για εκσυγχρονισμό και μεταρρύθμιση του υγειονομικού μας συστήματος. Γι΄ αυτό πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα και με αποφασιστικότητα. Μόνο τότε θα διασφαλίσουμε και θα ενδυναμώσουμε το δημόσιο χαρακτήρα του ΕΣΥ, που σήμερα κατατρύχεται από τα ιδιωτικά και προσωπικά συμφέροντα. Πρέπει επιτέλους να πάψουμε να ζούμε με ψευδαισθήσεις και ιδεοληψίες, ότι μπορούμε να διατηρήσουμε το σημερινό σύστημα υγείας.

Αρκετοί απ’ αυτούς που εκφράζουν τούτες τις μέρες ανησυχία ή αγωνία για το μέλλον του συστήματος και της μεταρρύθμισης, στην ουσία ανησυχούν όχι όλοι πάντως, αρκετοί, για το ατομικό τους συμφέρον, για το προσωπικό τους βόλεμα, νοιάζονται περισσότερο για την προσωπική τους επιβεβαίωση, παρά για το ίδιο το σύστημα υγείας. Τους ενδιαφέρει η απραξία και η αταξία γιατί αυτό τους εξυπηρετεί.

Η διαδικασία της μεταρρύθμισης είναι μονόδρομος και δεν έχουμε πλέον κανένα περιθώριο ούτε να καθυστερήσουμε αλλά ούτε και να αποτύχουμε. Η δέσμη των 200 μέτρων που έχουμε εξαγγείλει και αφορά την Περιφερειακή Συγκρότηση του ΕΣΥ, τη Χρηματοδότηση, την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγεία, τα Νοσοκομεία, το Ανθρώπινο Δυναμικό και τη Δημόσια Υγεία αποτελούν βάση για διάλογο με όλους τους φορείς. Με την ολοκλήρωση του διαλόγου που βρίσκεται σε εξέλιξη και τη διαμόρφωση των τελικών προτάσεων θα προχωρήσουμε άμεσα στη σύνταξη και ψήφιση όλων των σχετικών νομοθετημάτων και στην κατά στάδια υλοποίηση, που προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2006.

Γνωρίζουμε ότι η μεταρρύθμιση του υγειονομικού μας συστήματος είναι μια μακρά και επίπονη αλλά και πειθαρχημένη διαδικασία που απαιτεί όχι μόνο επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό, σε σύγχρονες υποδομές και νέες τεχνολογίες, αλλά και αλλαγές σε κατεστημένες νοοτροπίες και συμπεριφορές. Και εδώ ο ρόλος των λειτουργών της υγείας, ο ρόλος ο δικός σας είναι καταλυτικός.

Είμαστε ανοικτοί για ουσιαστικό και εποικοδομητικό διάλογο, που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Είμαστε όμως και έτοιμοι να πατάξουμε τις όποιες οργανωμένες αντιδράσεις και τα κατεστημένα συμφέροντα, να συγκρουστούμε με θύλακες ιδιοτελούς εξουσίας που πλήττουν το κύρος του ιατρικού κόσμου και να αντιμετωπίσουμε παγιωμένες αντιλήψεις και πρακτικές, γιατί έχουμε μαζί μας την ίδια την κοινωνία και τους πολίτες. Είναι καιρός όλοι μας, πολιτεία, επαγγελματίες της υγείας, πολίτες-ασθενείς, όλοι μαζί αλλά και ο καθένας ξεχωριστά να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί. Έχουμε πλήρη επίγνωση των δυσκολιών του εγχειρήματός μας. Γι’ αυτό και τονίσαμε ότι η μεταρρύθμιση αυτή θα ολοκληρωθεί όχι άμεσα αλλά μέσα σ΄ ένα χρονικό ορίζοντα εξαετίας.

Σε διαφορετική περίπτωση και η κοινωνική συνοχή κινδυνεύει, και η αξιοπιστία της πολιτικής διακυβεύεται, και η ίδια η τιμή και αξιοπρέπεια της ιατρικής επιστήμης και των λειτουργών της υγείας απαξιώνεται. Η πολιτεία είναι σε κάθε περίπτωση αποφασισμένη να επιβάλει εκείνα τα μέτρα και να εφαρμόσει εκείνες τις πολιτικές, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, που θα οδηγήσουν το σύστημα υγείας μακριά από τη σημερινή οργανωμένη ανευθυνότητα, που ταλαιπωρεί και βασανίζει τον πολίτη. Μόνο έτσι εκπληρώνουμε το χρέος μας απέναντι στην κοινωνία.

Στις μέρες μας, παρά τον υψηλό κατακερματισμό της ιατρικής γνώσης, ο παθολόγος γιατρός παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος κάθε υγειονομικού συστήματος. Έχοντας ολοκληρωμένη αντίληψη και σφαιρική γνώση του ανθρώπινου οργανισμού μπορεί να αντιμετωπίσει τον ασθενή με τρόπο ολιστικό και να του προσφέρει υψηλού επιπέδου ιατρική. Γι’ αυτό πρέπει να ενδυναμώσουμε και να θωρακίσουμε το ρόλο του μέσα στο σύστημα.

Και θεωρώ ότι το δικό σας Συνέδριο προσφέρει προς αυτή την κατεύθυνση. Ξεφυλλίζοντας το πρόγραμμα καθένας μπορεί να διαπιστώσει ότι όλα τα μεγάλα προβλήματα υγείας που σήμερα ταλαιπωρούν τις ανεπτυγμένες κοινωνίες, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η παχυσαρκία, οι λοιμώξεις, η οστεοπόρωση, η άνοια, η αϋπνία κλπ. αποτελούν θέματα του Συνεδρίου σας και καλύπτονται με εισηγήσεις από καταξιωμένους πανεπιστημιακούς δασκάλους.

Εύχομαι γόνιμο επιστημονικό και κάθε επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου σας.