Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι

Για την Υγεία και την Πρόνοια, οι δαπάνες παρουσιάζουν σταθερά τα τελευταία χρόνια σημαντική αύξηση. Δεν θα σας κουράσω με αριθμούς. Αναφέρω μόνο ενδεικτικά ότι στο φετινό προϋπολογισμό οι συγκεκριμένες δαπάνες είναι αυξημένες κατά 100 δις. σε σχέση με πέρυσι. Δηλαδή από 1.223 δις πέρυσι, φτάνουν φέτος στα 1.316 δις, μια αύξηση που προσεγγίζει το 8%.

Και θέλω ακόμη να τονίσω ότι οι Δημόσιες Δαπάνες Υγείας,, αυξάνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Από το 3,5% του ΑΕΠ στην προ ΕΣΥ περίοδο, φτάσαμε σήμερα στα επίπεδα του 5,5% του ΑΕΠ δηλαδή 2,5 τρις δραχμές. Ο μέσος όρος ως ποσοστό επί του ΑΕΠ είναι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο 6.1%. Αυτό από μόνο του συνιστά πολύ μεγάλη πρόοδο.

Είναι όμως εξίσου αληθές ότι και οι ιδιωτικές δαπάνες αυξάνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια και σήμερα πλησιάζουν στο 3% περίπου του ΑΕΠ ή 1,5 τρις. Αυτό όμως δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να αποδοθεί μόνο στα προβλήματα και στις ελλείψεις του ΕΣΥ. Περισσότερο οφείλεται στον πληθωρισμό των γιατρών. Γιατί πως μπορούν να περιοριστούν οι ιδιωτικές δαπάνες όταν έχουμε υπερδιπλάσιους γιατρούς από τους αναγκαίους και σχεδόν όλοι, νόμιμα ή παράνομα, έχουν και ιδιωτικό ιατρείο; Και για να τελειώσω με τους αριθμούς, η χώρα μας σήμερα δαπανά ελαφρώς περισσότερα χρήματα για υπηρεσίες υγείας από το μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. Τα ποσοστά για το 1997 είναι για τη χώρα μας περίπου στο 8,6% και για τις χώρες της Ε. Ε. στο 8,0%. Και αυτά είναι στοιχεία από την φετινή επίσημη έκδοση της Eurostat, τα οποία και καταθέτω.

Βεβαίως ως Υπουργός Υγείας και Πρόνοιας θα ήθελα πολύ περισσότερους πόρους και αυτό είναι λογικό, αφού καλούμαστε να ανταποκριθούμε στις συνεχώς καινούργιες και αυξανόμενες ανάγκες που δημιουργούνται, σ’ ένα περιβάλλον που μεταβάλλεται ραγδαία, σε μια κοινωνία που αλλάζει πληθυσμιακά και δημογραφικά, με πολίτες που είναι καλύτερα πληροφορημένοι και έχουν περισσότερες απαιτήσεις και προσδοκίες από το σύγχρονο κοινωνικό κράτος και το υγειονομικό μας σύστημα. Καλούμαστε ακόμη να συμπληρώσουμε ελλείψεις στην υλικοτεχνική υποδομή αλλά και σε προσωπικό και βέβαια να άρουμε στρεβλώσεις και δυσλειτουργίες μέσα από τις αλλαγές και τα μέτρα που θα επιχειρήσουμε.

Παρόλα αυτά που έχουμε μπροστά μας, πιστεύω ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε. Οι αυξημένες πιστώσεις του φετινού προϋπολογισμού σε συνδυασμό με τους πόρους του Γ’ ΚΠΣ μας επιτρέπουν να συνεχίσουμε το πρόγραμμα αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των υποδομών και του εξοπλισμού, να συμπληρώσουμε κάποια από τα κενά στη στελέχωση και να βελτιώσουμε την οργάνωση και λειτουργία των νοσοκομείων μας.

Γιατί όσα και να κάνουμε στον τομέα της υγείας, πάντα φαίνονται λίγα, πάντα θα χρειάζονται περισσότερα. Και οι πολίτες, που συχνά ταλαιπωρούνται από τις υπηρεσίες υγείας, γνωρίζουν και βλέπουν τα σημαντικά βήματα προόδου που έγιναν σε μια σειρά από τομείς και επίπεδα του συστήματος, τόσο στο κέντρο, όσο και στην περιφέρεια. Αναφέρω πολύ επιγραμματικά:

• στις υποδομές με νέα σύγχρονα νοσοκομεία, τμήματα και μονάδες,
• στη στελέχωση με την κάλυψη πολλών κενών, ενώ άλλες 5.000 νέες προσλήψεις γίνονται εντός του πρώτου τριμήνου του 2001,
• στους εξοπλισμούς, με σύγχρονα μηχανήματα, όπως για παράδειγμα τα πέντε ελικόπτερα που παραλάβαμε και ήδη βρίσκονται στην υπηρεσία του ΕΚΑΒ για τις αερομεταφορές ή την επέκταση των δικτύων τηλεϊατρικής που επεκτείνονται για τη σύνδεση κυρίως των μικρών και απομονωμένων νησιών μας.

Αναγνωρίζουμε όλοι κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ότι παρά τις προόδους αυτές, παρά τη σημαντική ποσοτική μεγέθυνση του υγειονομικού μας συστήματος, αυτό ισορροπεί καθημερινά σε όλο και χαμηλότερα επίπεδα, όλο και περισσότερο εμφανίζει αρνητικά φαινόμενα, στρεβλώσεις και δυσλειτουργίες. Τα προβλήματα χρόνο με το χρόνο πολλαπλασιάζονται και οξύνονται, συνδέονται δε περισσότερο με την ποιότητα των υπηρεσιών και τις διαδικασίες παροχής και όχι με την ποσότητα.

Οι άμεσες συνέπειες όλων αυτών των προβλημάτων δεν περιορίζονται απλά στην κατασπατάληση πολύτιμων υγειονομικών πόρων, αλλά πολλές φορές ταλαιπωρούν τον ασθενή και δημιουργούν κλίμα δυσπιστίας και ανασφάλειας στον πολίτη. Στην πράξη ακυρώνουν βασικές αρχές του ΕΣΥ όπως είναι η ολοκληρωμένη, καθολική και ισότιμη φροντίδα και περίθαλψη.

Γι’ αυτό και έχουμε ήδη εκπονήσει και καταθέσει στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση σχετικό νομοσχέδιο, που προβλέπει εκείνες τις αναγκαίες αλλαγές που θα βελτιώσουν την κατάσταση και θα θέσουν σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα το υγειονομικό μας σύστημα σε μια σταθερά ανοδική πορεία.

Δεν θα σας κουράσω με το περιεχόμενο του Νομοσχεδίου αυτού, εξάλλου πολύ σύντομα θα συζητηθεί στη Βουλή, όποτε όλα τα κόμματα και όλοι οι συνάδελφοι θα εκφράσουν τις θέσεις και τις απόψεις τους. Αναφέρω μόνο ότι περιλαμβάνει άρθρα και ρυθμίσεις για την Περιφερειακή Συγκρότηση του ΕΣΥ, την Οργάνωση των Νοσοκομείων και την Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Δυναμικού, ενώ θα ακολουθήσουν τα νομοσχέδια για την ανάπτυξη της ενιαίας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, τη συγκρότηση του ΟΔΙΠΥ, τη Δημόσια Υγεία και τον Ιδιωτικό Τομέα.

Γίνεται πολύς λόγος και μεγάλη συζήτηση τα τελευταία χρόνια, και στη χώρα και διεθνώς, για την κοινωνική συνοχή και το κράτος πρόνοιας. Είναι αυτονόητο ότι τα δύο αυτά συνδέονται, ότι πάνε μαζί και τίποτα δεν εγγυάται το πρώτο χωρίς το δεύτερο. Εννοείται ότι η κοινωνική συνοχή δεν είναι θέμα που ενδιαφέρει μόνον την Ελλάδα. Αφορά το σύνολο των κρατών που αποτελούν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν είχε πει “η ανατέλλουσα Ευρώπη θα είναι κοινωνική ή δεν θα υπάρξει”. 

Πράγματι τη στιγμή που αρχίζει η διευρυντική διαδικασία της Ε. Ε. ένα από τα κύρια ερωτήματα που τίθενται είναι το πώς και σε ποιο βαθμό θα επιτευχθεί ένα πλαίσιο κοινωνικής συνοχής. Πώς θα εναρμονισθούν οι διάφορες νομοθεσίες και οι διαρθρωτικές κοινωνικές ιδιαιτερότητες. Πώς θα περάσουμε από την έκθεση ιδεών και τις διακηρύξεις σε νομοθετικές κοινωνικές επιταγές.

Το ζήτημα όμως της κοινωνικής συνοχής δεν τίθεται μόνον σε συνολικό ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάθε χώρα προσπαθεί να λύσει τα δικά της προβλήματα.

Προβλήματα που παρουσιάστηκαν με ιδιαίτερη ένταση από το 1975 οπότε άρχισε η ανοδική πορεία του αριθμού των ανέργων και η εμφάνιση συμπαγών πληθυσμιακών ενοτήτων που ζούσαν κάτω από κάθε ανεκτό βιοτικό όριο.

Τα σημάδια εξαθλίωσης ενισχύθηκαν σ’ εκείνες τις περιπτώσεις όπου η οικογένεια δεν μπορούσε να σταθεί αρωγός και να καλύψει ανάγκες. Και βέβαια εκεί που οι θεσμοί και οι οργανώσεις κοινωνικής προστασίας και βοήθειας των μεγάλων αστικών κέντρων ξεπεράσθηκαν από το μέγεθος των προβλημάτων.

Η σημερινή ύφεση της ανεργίας δεν σταμάτησε τις συζητήσεις και τον προβληματισμό για την επίλυση των προβλημάτων που εξακολουθούν – έστω και λιγότερα έντονα – να είναι υπαρκτά.

Η απώλεια σημείων αναφοράς και ελπίδας αποπροσανατόλισε ένα μέρος της νεολαίας όπως διαπιστώνεται από τα φαινόμενα βίας στα σχολεία και την αύξηση του αλκοολισμού ή της τοξικομανίας.

Η επιμήκυνση ζωής και ο πολλαπλασιασμός των ατόμων τρίτης και τέταρτης ηλικίας δημιούργησε καινοφανή δεδομένα του κοινωνικού χάρτη.

Σε πολλά από τα κράτη της Ε.Ε. αναδιαρθρώθηκε ριζικά το σύστημα υγείας. Στρατηγική της υγειονομικής περίθαλψης και οικονομικές επιταγές καθόρισαν κατευθύνσεις και πλαίσια, ενώ συνήργησαν και γενικότερες πολιτειακές αλλαγές π.χ. αποκεντρωτική διαδικασία.

Είναι προφανές ότι η κοινωνική συνοχή απασχολεί τους πολίτες της Ε. Ε. Εύχονται να μην μειωθεί ο βαθμός της κοινωνικής τους στάθμης από την ευρωπαϊκή ομογενοποίηση.

Στο διακρατικό διάλογο κάθε χώρα πρέπει να είναι έτοιμη να υποστηρίξει θέσεις, να διατυπώσει και να επιβάλει ιδέες.

Για τη χώρα μας η αντιμετώπιση της ανεργίας, η καταπολέμηση της φτώχειας και των ανισοτήτων, της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού αποτελούν μαζί με την ανασυγκρότηση του υγειονομικού μας συστήματος, τις μεγάλες προκλήσεις του παρόντος και τις προτεραιότητες της πολιτικής μας. Γιατί γνωρίζουμε ότι αντιμετώπιση της φτώχειας και της αρρώστιας δεν γίνεται ούτε μέσα από ελεημοσύνη και φιλανθρωπία, ούτε μέσα από μαγικές συνταγές και παραδείσους που υπόσχονται ιδιωτικά ασφαλιστικά σχήματα και μοντέλα κάλυψης. Την κύρια ευθύνη πρέπει να την έχει το κράτος, με ολοκληρωμένες και σύγχρονες υπηρεσίες κοινωνικής προστασίας και φροντίδας. 

Για να φτάσουμε όμως σ’ ένα ολοκληρωμένο σύστημα κοινωνικής προστασίας πρέπει να έχουμε και τους αναγκαίους πόρους. Αυτό είναι προφανές ότι απαιτεί δυνατή και ανταγωνιστική οικονομία μέσα σ΄ ένα υγιές περιβάλλον. Σε διαφορετική περίπτωση ο διάλογος και η αντιπαράθεση της γκρίνιας και της μιζέριας θα συνεχίζονται. Και το μόνο που θα καταφέρνουμε είναι να αναπαράγουμε τη φτώχια και τα χρέη. Και βέβαια ο πολίτης από υποκείμενο της κοινωνικής προστασίας και της αλληλεγγύης μας, να μετατρέπεται σε αντικείμενο της πολιτικής χειραγώγησης και της οικονομικής εκμετάλλευσης. 

Η κοινωνική συνοχή και η κοινωνική αλληλεγγύη είναι αξίες δικές μας, Ευρωπαϊκές. Εξάλλου το κράτος πρόνοιας αποτελεί εξολοκλήρου ευρωπαϊκό επίτευγμα που διαπλέκεται με τον πολιτισμό και τις παραδόσεις της γηραιάς Ηπείρου. Και αυτό το επίτευγμα, αυτή η κληρονομιά και μαζί η προίκα της Ευρώπης πρέπει να διαφυλαχθεί και να εμπλουτιστεί. Μόνο τότε μπορούμε να εγγυηθούμε ένα καλύτερο μέλλον με κοινωνική συνοχή σε μια Ευρώπη που συγκλίνει πραγματικά σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

Σας ευχαριστώ