Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Λίγους μήνες μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές η Κυβέρνηση βρέθηκε και ίσως βρίσκεται ακόμα, όπως λένε αρκετοί, σε θέση άμυνας. Γιατί, κατά τη γνώμη σας, αν συμβαίνει αυτό, γιατί;

- Θα μου επιτρέψετε να πω το κλασικό, ότι η Κυβέρνηση έχει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα για τη μετατροπή της χώρας, σε ένα σύγχρονο, αποτελεσματικό κράτος, που μετά την ΟΝΕ γίνεται και βάρος και χρέος βαρύτατο, να πάψουμε να είμαστε ένα βαλκανικό κράτος στην Ευρώπη και να γίνουμε ευρωπαϊκό κράτος στα Βαλκάνια.

Αυτό μπορεί να ακούγεται ως σλόγκαν αλλά είναι σαφές ότι είμαστε υποχρεωμένοι τις δομές και τις λειτουργίες να τις αλλάξουμε, αν θέλουμε να επιβιώσουμε. Αυτό που έρχεται, το καινούριο, το συγκλονιστικό, ενώ άλλες ξένες κοινωνίες το ενσωματώνουν, εμείς το ενσωματώνουμε με βραδύτατους ρυθμούς.

Ο Πρωθυπουργός έχει αποφασίσει την αυστηρή εφαρμογή του προγράμματος με ένα πειθαρχημένο τρόπο. Η μεταβατική αυτή περίοδος δημιουργεί απορίες και ανησυχίες σε πάρα πολύ κόσμο. Η τραγική ειρωνεία είναι ότι διαμαρτύρονται κι εκείνοι οι οποίοι θέλουν να μείνουν τα πράγματα κρατημένα.

Γιατί δε θέλουν ή δεν μπορούν να ενσωματώσουν το καινούριο το οποίο έρχεται και που είναι στοιχείο επιβίωσης σήμερα της ελληνικής κοινωνίας. Αν υπάρχει άμυνα κ. Καρελιά υπάρχει στο επίπεδο της αγωνίας της ενσωμάτωσης του καινούριου, γιατί το έχει ανάγκη η χώρα και στη σύγκρουση ανάμεσα στο καινούριο και στο παλιό και σε εκείνους οι οποίοι θέλουν να παραμείνουν τα πράγματα όπως έχουν. Γιατί είτε δεν μπορούν να το αντιληφθούν είτε γιατί τους βολεύει και στην Ελλάδα υπάρχουν βολεμένοι πολλοί, ακόμα.

- Δεν ξέρω αν υπάρχουν μέσα στην Κυβέρνηση γιατί όλοι προσπαθούν ακριβώς να περάσουν και να υλοποιήσουν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Αλλά νομίζω ότι, η έλλειψη κατανόησης είναι διαχυμένη οριζόντια και σε όλο το πολιτικό σύστημα άρα και σε όλες τις άλλες λειτουργίες της κοινωνίας.

Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν για μια ολόκληρη περιοχή να διακυβεύεται η ανάπτυξή της, γιατί ένας πολιτιστικός σύλλογος αντιδράει στην εγκατάσταση ενός εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής π.χ.

Δεν είναι δυνατόν τα ατομικά ή μίζερα τοπικά συνολικά συμφέροντα, τα οποία είναι έξω και πέρα από κάθε λογική να εμποδίζουν κάποιες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες. Δεν είναι δυνατόν επίσης, με τη μορφή με την οποία λειτουργεί η δημόσια διοίκηση σήμερα, η στενότητα αντίληψης διαχείρισης κάποιου πράγματος, να επαφίεται σε μια άκρως γραφειοκρατική αντίληψη ή να υπόκειται στο νόμο της αδράνειας κάποιων υπηρεσιακών μονάδων.

Το πρόβλημα είναι συνολικό και πολύπλοκο. Και το ζήτημα είναι βαθύτατα πολιτικό κι εκείνο το οποίο θα πρέπει να αναδειχθεί είναι ότι η στέρεα απόφαση, αυτά να παραμερίζονται με αυστηρότητα και με στιβαρότητα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος και επιμένω σε αυτό.

- Πρόκειται περί απύθμενης ανακρίβειας. Απλώς δεν αντιλαμβάνονται τη βαθιά, υπόγεια σύγκρουση η οποία γίνεται σήμερα, ανάμεσα στην ανάγκη της χώρας, όπως είπα, να ενσωματωθεί σε ένα σύγχρονο τρόπο λειτουργίας και σε εκείνες τις δυνάμεις που θέλουν να συγκρατήσουν τη χώρα καθηλωμένη.

Όλη η διαδρομή της ελληνικής πολιτικής ιστορίας χαρακτηρίζεται, σε κάθε εποχή και σε κάθε σημείο από έναν κινητοποιό μύθο. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ήταν ο μύθος του εκσυγχρονισμού της χώρας ενόψει της κατάρρευσης της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Αμέσως μετά, με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, κινητοποιός μύθος ήταν η εθνική ολοκλήρωση, που οδήγησε εκεί που οδήγησε είτε αρνητικά είτε θετικά. Στην περίοδο, διαλέγω χαρακτηριστικές περιόδους, στην περίοδο της 10ετίας του '40 ήταν, πρωτοστατούσης τότε της αριστεράς, η βαριά βιομηχανία της χώρας.

Στην περίοδο μετά τον εμφύλιο ήταν η ανόρθωση της χώρας που ήταν κινητοποιός μύθος και ταυτόχρονα με το αίτημα το μεγάλο για πολιτική δημοκρατία στη χώρα μας. Στη δεκαετία του '60, αρχές '70 ήταν πάλι το πολιτικό αίτημα απαλλαγής από τη δικτατορία.

Μετά μπήκε ο κινητοποιός μύθος, η ένταξή μας στην ΕΟΚ. Μετά μπήκε η αλλαγή, μετά μπήκε η ένταξή μας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση, την οποία άρχισε ο Ανδρέας Παπανδρέου και ολοκλήρωσε ο κ. Σημίτης.

Εκφράζον όλοι αυτοί οι μύθοι τον απόηχο μιας συλλογικής συνείδησης, να ξεπεράσει δηλαδή ο τόπος την ιστορική του καθυστέρηση.

Τώρα που μπήκαμε στην ΟΝΕ, έχουν δημιουργηθεί όλες οι προϋποθέσεις. Είναι πλατύσκαλο όμως, όχι το τέλος. Είναι μια νέα βασανιστική πορεία. Να δημιουργήσουμε ένα κράτος σύγχρονο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξουμε τις λειτουργίες της χώρας.

Και να σαρώσουμε κάθε τι το οποίο αποτελεί στοιχείο καθυστέρησης της χώρας. Αν δεν το κάνουμε στη 10ετία αυτή, οι συνέπειες στο τέλος αυτής της 10ετίας θα είναι οδυνηρές και θα πληρωθούνε τα επίχειρα αυτά της ενδεχόμενης αδράνειάς μας του σήμερα, με οδυνηρές τις συνέπειες την επόμενη 10ετία. Γιατί τα πάντα στην εποχή μας αλλάζουν.

Νομίζω ότι περνάμε μία περίοδο που δε χαρακτηρίζεται ως περίοδος αυτογνωσίας και η σύγκρουση αυτών των δυνάμεων δεν έχει πάρει μορφολογικά πολιτικά χαρακτηριστικά. Οι πολιτικές συμπεριφορές αλλά και οι κοινωνικές, οι οποίες υπάρχουν, δε δείχνουν με καθαρό τρόπο το στόχο.

Νομίζω ότι ο Πρωθυπουργός της χώρας αυτό το στόχο τον έχει καθαρό. Δε φτάνει όμως ούτε ο Πρωθυπουργός, ούτε ενδεχομένως οι Υπουργοί του αλλά είναι ένα ζήτημα που ξεπερνάει το οποιοδήποτε κόμμα και είναι ένα θέμα το οποίο πρέπει να μπει σε έναν προβληματισμό και δημόσια συζήτηση.

Και βεβαίως και οι συμπεριφορές συνολικά των πολιτικών κομμάτων της χώρας μας δεν είναι προς την κατεύθυνση αυτή δηλαδή την ανάγκη της προσαρμογής της χώρας μας στα νέα δεδομένα. Και αυτό, αν δε λυθεί το συντομότερο δυνατό, θα το πληρώσουμε.

- Εγώ έχω μια δική μου, προσωπική άποψη. Ότι σε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες, ακόμα και στη δεκαετία του '90, όπου επιτεύχθηκε ο μεγάλος εθνικός στόχος της ένταξής μας στην ΟΝΕ αλλά και στη δεκαετία του '80 και του '70 και του '60 και ακόμα χειρότερα πιο πέρα, δεν υπήρχε πλάνο, μια συγκρότηση ενός οργανωμένου κράτους.

Υπήρχαν θέματα και προβλήματα, τα οποία τα ξεπερνούσαμε αγοράζοντας πολιτικό χρόνο, διότι συνείχε το φάσμα του πολιτικού κόστους και του αδυσώπητου πολιτικού κύκλου. Τα προβλήματα όμως όλα αυτά τώρα που ήρθε η ώρα της κρίσης να τα ξεπεράσουμε είναι τόσα πολλά, είναι συμπιεσμένα με πολύ βαριά ψυχολογία και με πολλά συμφέροντα αλλά και με πολλά βολέματα, είναι τοίχος, δηλαδή, από γρανίτη.

Και νομίζω ότι το ξεπέρασμα τους πια, την ώρα που τέλειωσαν τα ψέματα, όπως τώρα, είναι πάρα πολύ δύσκολο. Και η δύναμη η οποία θα διαπεράσει αυτό το γρανίτη, είναι ένα ζήτημα το οποίο ξεπερνάει την όποια Κυβέρνηση.

Αν δε η δύναμη που δίνει και η ίδια η Κυβέρνηση είναι λίγη, δεν έχει μεγάλη ένταση, τότε βεβαίως μπορεί να οδηγήσει σε διαιώνιση. Θέτω θέμα προβληματισμού πάνω σε αυτή την κατεύθυνση, διότι κάθε μέρα που περνάει είναι μια απώλεια χρόνου και τα προβλήματα συσσωρεύονται. Γι' αυτό, με αυτό τον τρόπο θέλω να δώσω και ένα περιεχόμενο σε αυτό που είπα και που πολλές φορές πολλοί το παρεξηγούν, περί στιβαρής διακυβέρνησης.

- Η οποία, όσον αφορά τη στέρεα απόφαση και καταγραφή των στόχων και τη διαδικασία υπάρχει, αλλά είναι τόσα πολλά τα προβλήματα, τόσο σύνθετα τα προβλήματα και τόσο λίγος ο χρόνος, που δείχνει ότι δεν υπάρχει ενώ στην ουσία υπάρχει.

Όμως, πρέπει η πρακτική μας να είναι πιο πειθαρχημένη και πιο αποτελεσματική. Και κυρίως να είμαστε τολμηροί. Και η τολμηρότητα δεν έχει να κάνει μόνο με αποφάσεις οι οποίες έχουν επικοινωνιακό χαρακτήρα.

Πολλές φορές, δυστυχώς, έχει επικυριαρχήσει η επικοινωνία στην πολιτική και όταν αυτό επικυριαρχεί, τότε αποδιώχνει τις δυνάμεις εκείνες οι οποίες αξιόπιστα θα παρέμβουν στην κοινωνία και θα την κινητοποιήσουν.

- Με ευθύνη δυστυχώς όλων μας.

- Η ανανέωση είναι μια πολυσχιδής έννοια και έχει πολλές πτυχές, αφορά και ανανέωση στα πρόσωπα, αλλά όχι μόνο στα πρόσωπα. Αφορά ανανέωση στις πολιτικές, ανανέωση στις ψυχολογίες. Ανανέωση στον πολιτικό μας λόγο με Λάμδα κεφαλαίο. Να εγκαταλείψουμε δηλαδή τα πολλά πολιτικά λόγια και να περάσουμε στον πολιτικό λόγο.

Όπου εκεί θέλει πολλές εσωτερικές δυνάμεις για να μπορέσεις να τον συγκροτήσεις. Ανανέωση στον τρόπο λειτουργίας των κομμάτων. Ανανέωση συμπεριφορών, ανανέωση στις λειτουργίες της χώρας.

Όλα αυτά είναι κρίσιμοι κρίκοι. Ένας να λείπει τότε η αλυσίδα δεν έχει συνοχή. Υπάρχει ένα θέμα και ένα κρίσιμο ερώτημα. Τα καινούρια πρόσωπα, που θα κομίζουν αυτή τη νέα αντίληψη, με το ειδικό βάρος και το κύρος το οποίο έχουν, για να μπορούν να υλοποιήσουν πολιτικές και στόχους προς αυτή την κατεύθυνση, δεν είναι θέμα μόνο του πολιτικού προσωπικού, στο επίπεδο στενά μιας κυβέρνησης, αλλά όλου του πολιτικού, διοικητικού, κοινωνικού και οικονομικού φάσματος.

Είναι αλήθεια μόνο εκεί η ανανέωση, δηλαδή η μεταφορά κάποιων προσώπων σε διάφορες θέσεις; Όχι ανανέωση προσώπων με όρους κοινωνίας, διευρύνοντας τις δεξαμενές και αντλώντας δυνάμεις πολλές, που πιστεύω ότι υπάρχουν στην κοινωνία μέσα, για να μπορέσεις να τους νομιμοποιήσεις κοινωνικά, πολιτικά, μέσα από την αξιοσύνη τους, το ειδικό βάρος, το έργο.

Αυτό είναι, κατά την άποψή μου, ανανέωση κ. Καρελιά, να δώσεις πεδίο δημιουργίας σε πολλούς ανθρώπους και σε αδρανείς δυνάμεις, που υπάρχουν στην κοινωνία. Και με την ευκαιρία αυτή, θέλω να πιστεύω ότι οι επιλογές των πρώτων περιφερειακών Managers που κάναμε για το χώρο της υγείας υπακούουν σε αυτή τη λογική.

Γιατί διαφορετικά τα πρόσωπα, όχι μόνο στο πολιτικό επίπεδο αλλά σε όλες τις εκφράσεις της δημόσιας ζωής παίζουν και ένα παιδαγωγικό ρόλο, προς την κοινωνία για να την κινητοποιήσεις σε κάποιο στόχο.

Γιατί, μια-δυο αναξιοπιστίες στο μάκρος μιας γενιάς, το έχασες το παιχνίδι. Στον κόσμο πρέπει να δίνεις χειρολαβές, ελπίδες. Και να νομιμοποιείς πολλά νέα πρόσωπα και όχι μηχανιστικές επιβολές. Εγώ σε αυτές δεν πιστεύω.

Δηλαδή κάποιος να κρίνει ότι ο κ. Καρελιάς ή ο κ. Παπαδόπουλος είναι ικανοί και να τους βαπτίζει είτε ηγετικούς είτε ικανούς. Ο καθένας επιβάλλεται και νομιμοποιείται μόνο μέσα από τη δουλειά του αλλά μέσα από μια πορεία ζωής, μέσα από μια συνέπεια και κυρίως η ευθύνη της πολιτικής είναι να δημιουργεί προϋποθέσεις, έξω από τα στενά κομματικά όρια, σε επίπεδο κοινωνίας, να μπουν άνθρωποι στη δημόσια προσφορά, που θα ανανεώσει έτσι και το πολιτικό προσωπικό.

- Όταν παραμένεις πολλά χρόνια στην εξουσία δημιουργεί πράγματι κόπωση, όχι στον κόσμο μόνο αλλά και σε μας τους ίδιους, όταν ασκούμε πολιτική εξουσία και ουδείς κατέχει το τεκμήριο ούτε της πολιτικής αυθεντίας ούτε της πολιτικής ικανότητας. Αυτό ως αρχή.

Στη συγκεκριμένη όμως περίπτωση, το ΠΑΣΟΚ και ως πολιτική και ως πρόσωπα, έκανε μια τεράστια ανανέωση μετά το 1996. Η οποία είχε μάλιστα ξεκινήσει από το 1993. Υπενθυμίζω και λυπάμαι που χρησιμοποιώ παράδειγμα προσωπικό ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου μου εμπιστεύτηκε το Υπουργείο Οικονομικών, σε έναν άσημο, άγνωστο Βουλευτή, άσημης και άγνωστης εκλογικής περιφέρειας Θεσπρωτίας, που μόνο όσοι διάβαζαν καλά γεωγραφία ήξεραν αν υπήρχε και ήταν μέρος της ελληνικής επικράτειας, την ευθύνη της οικονομίας στην περίοδο όπου η χώρα δεν ήταν στα πρόθυρα της δημοσιονομικής κατάρρευσης, αλλά ήταν στην καρδιά της κατάρρευσης.

Όπως επίσης την περίοδο εκείνη αναδείχθηκαν και προβλήθηκαν και άλλα πρόσωπα, άρα τους δόθηκε η ευκαιρία αυτή. Μια μεγάλη ανανέωση και πολιτικών, σύμφωνα με τις νέες ανάγκες της χώρας, αλλά και προσώπων, συνεχίζεται να γίνεται και το 1996 με τον κ. Σημίτη.

Και πολλοί που ασκούν σήμερα εξουσία στην Ελλάδα είναι νέοι άνθρωποι. Αλλά και αυτοί κάποτε θα κουράσουν. Το πρόβλημα μπαίνει σε άλλη βάση, αν συνολικά ένα κόμμα κουράζεται με την παραμονή στην εξουσία και υπάρχει κάποιο άλλο κόμμα, π.χ. η Νέα Δημοκρατία να διαδεχθεί. Εκεί είναι όμως το πρόβλημα.

Εάν εμείς δεν ανανεώσουμε, σε αυτή την 4ετία, τις πολιτικές μας και δε δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για ένα σύγχρονο κράτος, βεβαίως τότε η κούραση θα έρθει σαν η μεγάλη σφραγίδα.

Και η τραγική ειρωνεία είναι ότι η Νέα Δημοκρατία είναι ένα κόμμα που είχε όλη την ευχέρεια να ανανεωθεί σε ιδέες και σε πρόσωπα αλλά φοβούμαι ότι η ίδια έχει κουράσει και δεν έχουμε δικαίωμα, ούτε το ένα ούτε το άλλο κόμμα, να παράγει πολιτικό αδιέξοδο στον ελληνικό λαό.

- Εγώ έχω μια διαφορετική θεώρηση. Το ΠΑΣΟΚ έχει ανάγκη να ... στην κοινωνία και να χρησιμοποιήσει σοβαρούς ανθρώπους για να μπορούμε να οδηγήσουμε τη χώρα σε μια αλλαγή των εμπειριών της και της συμπεριφοράς της.

Με την έννοια τη στενά κομματική τα πάντα είναι ευπρόσδεκτα. Βέβαια χωρίς πολλούς όρους και προϋποθέσεις. Και εφόσον υπάρχουν στελέχη της κοινωνίας είτε από τα δεξιά είτε από τα αριστερά, πρέπει και έχουμε χρέος να επιδιώξουμε να τα εντάξουμε αλλά με κριτήρια αξιοσύνης και δυνατότητας όχι με κριτήρια συνδιαλλαγών που να μετράνε τι ψήφους κουβαλάνε. Αυτά νομίζω ότι είναι κατώτερα των σημερινών προσδοκιών της ελληνικής κοινωνίας.

- Είναι αλήθεια ότι η προσπάθεια να μπούμε στην ΟΝΕ οδήγησε στο να μπει η ελληνική οικονομία σε ένα ενάρετο κύκλο. Όμως ο κύκλος αυτός είναι εύθραυστος. Πρέπει να ισχυροποιηθεί και σε δημοσιονομικό επίπεδο και κυρίως στο επίπεδο της πραγματικής οικονομίας.

Γιατί ο διεθνής οικονομικός ανταγωνισμός, είναι σκληρός, είναι αδυσώπητος, δε συγχωρεί ολιγωρίες. Στη χώρα πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν είναι πια το ακρωτήριο της Βαλκανικής.

Δεν μπορεί η χώρα να λειτουργεί με αυτισμούς οικονομικούς. Γι' αυτό μιλώ ότι οι απελευθερώσεις από αγκυλώσεις από μύθους που κατατρέχουν ακόμα την ελληνική κοινωνία και την οικονομία είναι πολλές.

Δεν είναι το χρηματιστήριο μόνο. Το χρηματιστήριο και όσα συνέβησαν ήταν η εκδήλωση μιας ευρύτερης παθογένειας, η οποία υπάρχει και σαν νοοτροπία οικονομικής συμπεριφοράς στην ελληνική οικονομία γενικότερα.

Βεβαίως δυσκολίες δημοσιονομικές θα έχουμε, αυτό είναι σαφές. Και δεν μπορεί να περνάει η αντίληψη ότι η χώρα έχει λύσει όλα τα προβλήματα και να διογκώνονται απαιτήσεις ωσάν η χώρα να είναι μέλος των 7 πλουσιότερων χωρών του κόσμου.

Είναι ασύλληπτες οι απαιτήσεις για ικανοποίηση αναγκών μας.

Εγώ πιστεύω και πίστευα πάντα στο δημοσιονομικό νοικοκυριό. Οι προσπάθειες των τελευταίων ετών ήταν κάτι παραπάνω από θεαματικές, πρωτοφανείς για την ελληνική πολιτική ιστορία και πρέπει να συνεχίσουμε με αυτό τον πειθαρχημένο τρόπο, αν θέλουμε πραγματικά να ασκούμε κοινωνική πολιτική.

Γιατί κοινωνική πολιτική δεν ασκείς ούτε με δανεικά ούτε με παροχές. Κοινωνική πολιτική μπορούν να ασκήσουν οικονομίες που είναι ισχυρές, που έχουν πραγματικά πλεονάσματα και έρχεται μετά η ιδεολογία και η πολιτική να τα κατανείμει και να ικανοποιήσει τον μέγιστο στόχο της πολιτικής, που είναι η κοινωνική συνοχή. Αλλά αυτό δε γίνεται με αέρα ούτε με πολιτικό εμπόριο ούτε με την οικονομική διάλυση της χώρας, που την πλήρωσε πολλές φορές στη διαδρομή της την ιστορική.

- Τι σημαίνει πειστικές απαντήσεις; Κοιτάξτε, υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων, το πρόβλημα της σχέσης της οικονομικής εξουσίας με την πολιτική εξουσία. Αυτό τώρα ανακαλύπτεται εσχάτως. Ίσως γιατί τώρα υπάρχουν οι προϋποθέσεις, αυτό να αναδεικνύεται με το γλαφυρότερο τρόπο.

Για μένα, αν θέλουμε πραγματικά να λειτουργούμε σε πολιτική βάση αντιμετώπισης αυτού του φαινομένου ή περιορισμού του, γιατί πολλή υποκρισία υπάρχει γύρω από αυτό το θέμα, από εκείνους οι οποίοι και σηκώνουν τις σημαίες πολλές φορές, είναι μία.

Είναι ότι δημιουργούμε θεσμικές λειτουργίες διαφορετικές. Δηλαδή, υπάρχει ένας χώρος όπου ο δημόσιος τομέας αποτελεί ένα αντικείμενο αδιαφανών λειτουργιών; Αυτός ο χώρος, εφόσον δεν είναι στρατηγικής, υψίστης σημασίας για το κράτος, αυτός ο κόσμος απελευθερώνεται, περνάει σε ιδιωτικοποίηση.

Αυτά τα έκαναν όλες οι σοσιαλιστικές κυβερνήσεις της Ευρώπης, όταν έκαναν ευρύτατα προγράμματα αποκρατικοποίησης. Όπου εκεί είναι μια μέθοδος εκτός των άλλων, που βάζει ένα τέρμα ανάμεσα στις υπόγειες αυτές πιέσεις, όπου υπάρχουν. Και νομίζω ότι προς αυτή την κατεύθυνση οφείλουμε να πάμε.

- Υπάρχουν επιχειρήματα ένθεν και ένθεν. Τα οποία πρέπει κανείς να τα ζυγίσει. Εγώ δεν είμαι υπέρ του επαγγελματία της πολιτικής. Όμως είμαι πολύ υπέρ του επαγγελματισμού στην άσκηση της πολιτικής.

Είμαι θιασώτης φανατικός, της λειτουργίας των πολιτικών και ως statesman και όχι μόνο να βγαίνουμε να κάνουμε επικοινωνιακές πολιτικές, αγκιτάτσιες και δημαγωγίες και στο τέλος να υποτάσσουμε εκεί τον όποιο στόχο που έχουν για την προώθηση κάποιων πραγμάτων, ο καθένας στον τομέα ευθύνης του, ως περιτύλιγμα της επικοινωνιακής, προσωπικής προβολής.

Ο επαγγελματισμός στην άσκηση της πολιτικής, είναι μέγιστο θέμα. Άλλο όμως είναι το θέμα του επαγγελματία πολιτικού. Εκεί πρέπει να βρεθεί μια χρυσή τομή. Δεν έχουμε ολοκληρωθεί πολιτικά, η δημοκρατία μας ακόμα δεν είναι ολοκληρωμένη.

Γιατί δεν έχει ολοκληρωθεί και η δημοκρατία μέσα στα κόμματα. Γιατί ακόμα και οι κοινωνίες μας οι μικρές, οι τοπικές, δεν έχουν ολοκληρωθεί, γιατί υπάρχει μια αέναη ακόμα κινητικότητα σε όλα τα επίπεδα και σε όλο τον ελληνικό χώρο.

Δεν υπάρχουν σταθερές δομές κοινωνικές και παραγωγικής βάσης. Στη χώρα μας λείπει αυτό που πήγε να αναπτυχθεί στη διάρκεια του μεσοπολέμου, μια εθνική αστική τάξη, δεν το λέω με τον ταξικό προσδιορισμό της αλλά με την έννοια πολιτισμικού συστήματος αξιών γύρω που κινείται μια κοινωνία.

Μια κοινωνία που δεν αναγνωρίζει ιεραρχίες, που χαρακτηρίζεται από εσωτερική αναρχία στις συμπεριφορές και στις λειτουργίες κάνει το θέμα κρίσιμο.

Όλα αυτά τα πράγματα, το να πάει κανείς με δογματικό τρόπο να πει ή το ένα ή το άλλο εγκυμονεί κάποιους κινδύνους και νομίζω ότι πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί. Διότι το να μην έχεις ασυμβίβαστο, οδηγεί πολλές φορές σε φαινόμενα τα οποία πραγματικά δημιουργούν θλίψη.

Από την άλλη μεριά όμως ο Βουλευτής να μην έχει τη δυνατότητα, κατά τη διάρκεια της θητείας του, να μπορεί να συμπληρώνει το εισόδημά του με έναν ευπρόσωπο τρόπο, μπορεί αυτό να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες.

Πάντως όμως είμαι κι εγώ ενοχλημένος πολλές φορές από τον τρόπο με τον οποίο ασκείται το επάγγελμα της βουλευτικής θητείας, αλλά όχι μόνο τώρα, αλλά από παλιά. Δεν πρέπει να δίνεται η εντύπωση, αλλά πολλές φορές αυτό γίνεται και πραγματικότητα, να επηρεάζονται από τη βουλευτική ιδιότητα δημόσιες λειτουργίες, κατά την άσκηση του επαγγέλματος του κάθε Βουλευτή.

- Κατ' αρχάς δεν έχω την αίσθηση ότι κάνουμε "λίφτινκ". Κάνουμε μια ουσιαστική βελτίωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Προσπαθούμε να δώσουμε στο σύστημα υγείας, δομή στη λειτουργία του στη βάση της αποκεντρωμένης διοίκησης.

Δε συμφωνώ μαζί σας ότι το σύστημα υγείας πρέπει να αναφέρεται μόνο στα νοσοκομεία. Ο βαρύς ασθενής είναι δευτερευόντως τα νοσοκομεία, πρωτευόντως είναι το ανύπαρκτο Δημόσιο πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας στη χώρα μας. Το οποίο στην ουσία δεν υπάρχει.

Αυτό έχει οδηγήσει στην παγκόσμια πρωτοτυπία να έχουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί, δικά τους δημόσια συστήματα υγείας, τα οποία δεν υπακούουν πουθενά, δεν αξιολογούνται από πουθενά και το Υπουργείο Υγείας δεν έχει απολύτως καμία σχέση μαζί τους.

Δηλαδή οι υπηρεσίες υγείας του ΙΚΑ είναι από μόνες τους ένα άλλο δημόσιο σύστημα υγείας που δεν έχει καμία σχέση και καμία εξάρτηση από το Υπουργείο Υγείας. Υπάγεται στο Υπουργείο Εργασίας.

Και οι γιατροί που υπηρετούν στο ΙΚΑ είναι σε ίδιο αριθμό με αυτούς που υπηρετούν στο ΕΣΥ που ανήκει στο Υπουργείο Υγείας. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι ο κατακερματισμός και του ιδιωτικού τομέα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, το αδιοίκητο σήμερα των νοσοκομείων, οι αδυναμίες που έχουμε στη δημόσια υγεία, δημόσια υγιεινή εννοώ, η μη άσκηση ειδικών πολιτικών υγείας που έχει ανάγκη η χώρα κάνει το πρόβλημα ακόμα πιο δύσκολο.

Η έλλειψη υγειονομικών χαρτών, η έλλειψη περιφερειακής συγκρότησης, νομίζω ότι βγαίνει ευθέως το συμπέρασμα ότι είναι μακρύς ο δρόμος της μεταρρύθμισης. Και για να δώσω έμφαση κ. Καρελιά θα σας επαναλάβω ότι είναι μακρύς ο δρόμος της μεταρρύθμισης. Να πω άλλη μια φορά ότι θα μπορούσα να κάνω εντυπωσιακά πράγματα και να εισπράξω πολλά μπράβο. Αυτά όμως θα ήταν πρόσκαιρα και θα ήταν μια εξαπάτηση του ελληνικού λαού. Διαλέξαμε το δύσκολο δρόμο.

Με μεθοδικό τρόπο, να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε και δημιουργούμε και αρχίσαμε ένα σύστημα υγείας που να υπακούει σε αρχές και κανόνες. Και όσοι νομίζω ότι η μεταρρύθμιση θα μείνει στα χαρτιά, κάνουν ένα πολύ μεγάλο λάθος. Θα προχωρήσουμε και βεβαίως στην πορεία, όπως ήδη έχουμε κάνει, αν είναι να συγκρουστούμε σε επίπεδο αρχών, θα συγκρουστούμε .

- Εγώ δεν κάνω απόδοση ευθυνών, διότι μπορώ να σας πω ότι σαν Υπουργός Οικονομικών συνέβαλλα κι εγώ στην υποχρηματοδότηση του συστήματος τότε, υγείας. Αλλά παρόλα αυτά και το πιστεύω βαθιά αυτό, το σύστημα υγείας που καθιερώθηκε το 1983 από τον Παρασκευά Αυγερινό και το Γιώργο Γεννηματά, μέχρι σήμερα, προσέφερε πολλά στην υγεία του ελληνικού λαού, όμως δεν ολοκληρώθηκε. Και δεν ολοκληρώθηκε, πρώτον στην περιφερειακή του συγκρότηση, δεύτερον στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και τρίτον στην εσωτερική λειτουργία του συστήματος. Μονολότι ο θεμελιακός νόμος αυτό το προέβλεπε.

Όμως, πρόσφερε πολλά στην υγεία του ελληνικού λαού και θα ήταν άδικο αυτό το πράγμα να μην το υπενθυμίζουμε, όπως να μην υπενθυμίζουμε τις μεγάλες προσπάθειες, μέσα σε αυτές τις συνθήκες, που έκαναν και το εννοώ και το πιστεύω και το βροντοφωνάζω όλοι όσοι διετέλεσαν Υπουργοί Υγείας, ανεξάρτητα ποιας Κυβέρνησης ήταν είτε του ΠΑΣΟΚ είτε της Νέας Δημοκρατίας. Αλλά η εποχή επιβάλλει, όπως γίνεται με όλα τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο, αναθεώρηση και ολοκλήρωση. Το σύστημα υγείας στην Αγγλία και στη Γαλλία, προσφάτως άλλαξε, μεταρρυθμίστηκε.

- Δεν έχω καμία σύγκρουση με τους πανεπιστημιακούς γιατρούς, τους οποίους βαθύτατα εκτιμώ και αναγνωρίζω ότι όπου λειτούργησαν ιατρικές σχολές, αναβαθμίστηκαν οι υπηρεσίες υγείας. Στην Κρήτη, στην Αλεξανδρούπολη, στη Λάρισα, στα Γιάννενα, στην Πάτρα.

Η συμβολή τους είναι καθοριστική στην ανάπτυξη ενός ιατρικού συστήματος. Η σύγκρουση είναι των πανεπιστημιακών με κάποιες αρχές. Και η βασική αρχή λέει ότι δεν μπορεί ένας πανεπιστημιακός να διευθύνει ένα δημόσιο νοσοκομείο και ταυτόχρονα ένα ιδιωτικό νοσοκομείο. Αυτό είναι απαράδεκτο.