Το ερώτημα είναι πάρα πολύ καλό. Η επανενεργοποίησή μου στην πολιτική, όπως δήλωσα, έχει να κάνει, πράγματι, με τις νέες συντεταγμένες, που στην ουσία σημαίνει ότι μπαίνουμε σε μία νέα εποχή με άλλες ατμόσφαιρες, που έχουν να κάνουν με την αναδιάταξη της λειτουργίας της χώρας και πιο συγκεκριμένα με την αλλαγή νοοτροπιών που πρέπει να διαπεράσει σε όλες τις εκφάνσεις του δημοσίου βίου και από την διαμόρφωση της απόφασης να αυτοπειθαρχήσει επιτέλους η χώρα μας σε ένα άλλο σύστημα κοινωνικών αξιών.

Αυτή η ιδιότυπη λειτουργική αναρχία, η οποία χαρακτηρίζει, δυστυχώς, το δημόσιο βίο, και όχι μόνο, τα τελευταία πολλά χρόνια, και κυρίως τα μεταπολεμικά, θα πρέπει να τελειώσει οριστικά.

Η χώρα είναι σε διαδικασίες πια ένταξης, χωρίς τη φοβικότητα που χαρακτηρίζει τα προηγούμενα χρόνια, σ' ένα νέο περιβάλλον ασφάλειας. Αλλά για να μπορέσουμε να αντέξουμε χρειάζονται κανόνες και νέες λειτουργίες. Και βεβαίως πιστεύω ότι αυτό σηματοδοτεί και η παρουσία του Γιώργου Παπανδρέου στα πράγματα και αυτό το καινούριο κομίζει σαν μία απόλυτη ανάγκη. Τώρα αν η εικόνα είναι θολή, έχει να κάνει με το γεγονός ότι αυτά δεν εμπεδώνονται από τη μία στιγμή στην άλλη, όμως υπάρχουν και μερικά πράγματα τα οποία είναι ο κοινός στόχος και για να οδηγηθούν εκεί, χρειάζονται εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στην λειτουργία, στην οικονομία, στην κοινωνία και στο κράτος.

Έχω την πεποίθηση ότι όλα αυτά θα γίνουν εάν το ΠΑΣOΚ, πράγματι, πάρει τις εκλογές.

Το χαρακτήρισα το θέμα της τροπολογίας του «Πόρτο Καρράς», ιστορικό ατύχημα. Νομίζω, όμως, ότι αυτό μπορεί να ξεπερασθεί, γιατί δεν είναι εκείνο που χαρακτηρίζει τη δεδομένη εποχή, την οποία θέλουμε να αλλάξουμε.

Μια κάποια επίδραση αναμφισβήτητα υπήρξε στο δημοκρατικό κόσμο, ο οποίος την ηθική διάσταση τη θέλει έμφυτο στοιχείο της δημοκρατικής παράταξης. Αυτό, επαναλαμβάνω θα ξεπεραστεί γιατί τα νέα δεδομένα έρχονται αδυσώπητα. Μιλάμε για μια Ελλάδα που έρχεται και για ανέμους οι οποίοι είναι διαφορετικοί από αυτούς προηγουμένων δεκαετιών.

Όχι δεν συμφωνώ. Στην πολιτική ανάμεσα στην υποκειμενική και στην αντικειμενική ευθύνη, πρωτεύοντα ρόλο παίζει η αντικειμενική ευθύνη πολλές φορές.

Γι' αυτό και η πολιτική απόφαση έχει τεράστια σημασία τη δεδομένη στιγμή που λαμβάνεται για συγκεκριμένους λόγους.

Προσωπικά σ' αυτό το θέμα είχα μία άποψη όμως τα πράγματα δείχνουν μετά την ολοκλήρωση του Συνεδρίου και την εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου πια όχι μόνο από τους μηχανισμούς του ΠΑΣOΚ, αλλά και από την ίδια την κοινωνία είναι μια κορυφαία διαδικασία νομιμοποίησης και εξουσιοδότησης στο Γιώργο Παπανδρέου να βάλει τη χώρα στον 21ο αιώνα.

Δεν συμφωνώ. Η όλη ρητορική του Γ. Παπανδρέου και το περιεχόμενο των μηνυμάτων, τα οποία εκπέμπει και οι όποιες απόπειρες περιγραφής των ονείρων του ή η συγκεκριμενοποίηση της ελπίδας δεν μου δίνει εμένα τουλάχιστον την αίσθηση ότι απευθύνεται στο εσωτερικό του ΠΑΣOΚ, αλλά στην κοινωνία. Είναι φανερό σε όλους ότι η νέα ηγεσία του ΠΑΣOΚ εννοεί αυτά που λέει περί κοινωνίας της γνώσης, κοινωνίας των πολιτών και εκεί απευθύνεται και η διαδικασία που επέλεξε. Γιατί και μόνο η ίδια η εκλογή του προέδρου του ΠΑΣOΚ από 1 εκατομμύριο και πλέον πολίτες δείχνει ότι απευθύνεται στην κοινωνία.

Νομίζω πως όχι. Η ΝΔ έχει ένα στατικό πολιτικό λόγο. Προσπαθεί να ενσωματώσει, και φαίνεται αυτό από τα προγράμματά της, όλες τις αντιφάσεις, οι οποίες συνυπάρχουν μέσα σε αυτό το κόμμα, όλες τις απίστευτες ιδιαιτερότητες αντικρουόμενων συμφερόντων. Και αυτό έγινε ανάγλυφο με το οικονομικό της πρόγραμμα που τελικά κατάντησε ένας «αχταρμάς», αφού είναι μια συνομοσπονδία διαφορετικών αντιλήψεων και απόψεων. Συνύπαρξη συντηρητικών απόψεων, παλαιοδεξιών αντιλήψεων, νεολαϊκιστές, παλαιολαϊκιστές. Ένα κόμμα χωρίς συγκεκριμένη πυξίδα που έχει στον προεκλογικό αγώνα μια γνωστή στρατηγική, να προσαρμόζει την τακτική της ανάλογα με τυχόν λάθη του αντιπάλου, χωρίς να δίνει περιεχόμενο και αξιόπιστη πολιτική πρόταση σ' αυτά τα οποία επαγγέλεται.

Πιστεύω ότι τυχόν εκλογή της ΝΔ στις επόμενες εκλογές δεν θα οδηγήσει την Ελλάδα στην νέα εποχή.

Όχι, δεν συμφωνώ καθόλου. Μπορεί κάποιες φράσεις, οι οποίες είναι επιλογές αναγκαστικές της προεκλογικής περιόδου να είναι ίδιες, ο λόγος όμως δεν είναι ομογενοποιημένος, δεν λένε τα ίδια πράγματα. Έχουν εντελώς διαφορετική πρόταση και κυρίως είναι ευκρινής και η ιδεολογία, ιδιαίτερα στην προεκλογική περίοδο. Εμείς μιλάμε με όρους κοινωνίας. Εκείνοι μιλούν με όρους εξουσίας και αυτό γίνεται στον ελληνικό λαό κάθε μέρα και πιο ευδιάκριτο.

Κοιτάξτε να δείτε. Εγώ δεν θέλω να υιοθετήσω ούτε την ονομασία αυτή, τύπου «βαρόνου», ούτε μία βαρονολογία η οποία είναι η «κουτσομπολίστικη» πλευρά της πολιτικής.

Γνωρίζω ανθρώπους οι οποίοι έχουν πολύ πιο προχωρημένα μυαλά, που μπορούν να εκφράσουν την εποχή και ανήκουν ηλικιακά κάπου αλλού. Και αντίθετα γνωρίζω νέους που είναι προσηλωμένοι στο παρελθόν. Το κριτήριο σαφώς δεν είναι ηλικιακό. Πιστεύω στην αρχή ότι η πολιτική ζωή πρέπει να ανανεώνεται συνεχώς στη βάση ότι κάθε εποχή, κουβαλάει τους δικούς της ανθρώπους και τον δικό της τύπο πολιτικού. Πολλοί από το υπάρχον πολιτικό σύστημα της χώρας μας, σε όλα τα κόμματα είναι ξεπερασμένοι. Δεν είναι όμως ξοφλημένοι. Ό καθένας διαμορφώνει τη δική του παρουσία και έχει τη δική του συμβολή. Κι όταν λέω στους πολλούς, συμπεριλαμβάνω όλους και δεν εξαιρώ κανένα, ούτε και τον εαυτό μου. Νομίζω ότι ο καθένας έχει τη δική του δυνατότητα συμβολής, όμως οι εποχές, όπως είπα, κουβαλάνε κι άλλους ανθρώπους και άλλους τύπους πολιτικών με άλλο περιεχόμενο. Αυτό πρέπει να το διευκολύνουμε, για να μην τιθασεύουμε εμείς με τους αυτοσυντηριτισμούς μας το νέο που γεννιέται.

Ναι οι νέοι ψηφοφόροι προτιμούν το ΠΑΣOΚ, μα είναι απόλυτα φυσιολογικό. Γιατί η συνείδηση των νέων ανθρώπων έχει να κάνει με τις προϋποθέσεις πάνω στις οποίες θα οικοδομήσουν τη ζωή τους. O νέος, είτε από γνώση είτε από διαίσθηση, αντιλαμβάνεται ότι η στατικότητα της πολιτικής πρότασης της ΝΔ δεν του δίνει απάντηση. Αντίθετα αυτό το φρέσκο και το καινούργιο που κουβαλάει η νέα ηγεσία του ΠΑΣOΚ του δίνει μεγαλύτερες εγγυήσεις. Μην υποτιμούμε τους νέους καμιάς εποχής. Είναι ένα ιστορικό λάθος το οποίο επαναλαμβάνεται.

Ερώτ.: Στις παραγωγικές τάξεις επικρατεί η άποψη ότι την προηγούμενη οκταετία έγινε μία ονομαστική προσαρμογή των οικονομικών δεικτών στις ντιρεκτίβες της OΝΕ. Πως θα αντιμετωπίσετε την κατάσταση στην πραγματική οικονομία εφόσον κερδίσετε τις εκλογές; O κ. Κ. Μητσοτάκης που αποχωρεί από την Βουλή (και που δεν κρύβει την συμπάθεια για το πρόσωπό σας) έχει δηλώσει ότι όποιο κόμμα και να κερδίσει θα αναγκαστεί να λάβει σκληρά μέτρα για να αντιμετωπίσει την κατάσταση.

Είναι γνωστό ότι μετά την ένταξή μας στην OΝΕ, δύο βασικά οικονομικά εργαλεία, όπως είναι η νομισματική πολιτική και η συναλλαγματική πολιτική πια δεν ασκούνται σε εθνικό επίπεδο, αλλά απ' ευθείας λόγω του ενιαίου νομίσματος από την κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα στην Φραγκφούρτη. Το εναπομείναν δημοσιονομικό εργαλείο έχει πια άλλη διάσταση, είναι αυτό το οποίο καθορίζει πια το πολιτικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο διαμορφώνονται και ασκούνται πολιτικές. Το δημοσιονομικό είναι πια εκείνο το οποίο δημιουργεί τις προϋποθέσεις για άσκηση αντιπληθωριστικής πολιτικής αφού το νομισματικό, το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον, τα προηγούμενα χρόνια στην Ελλάδα προκειμένου να συμβάλει στη μείωση του πληθωρισμού δεν μπορεί πια να χρησιμοποιηθεί, όπως επίσης και το δημοσιονομικό εργαλείο είναι εκείνο το οποίο θα αφήσει περιθώρια για άσκηση και κοινωνική πολιτική.

Πιστεύω σε νοικοκυρεμένα δημοσιονομικά. Αυτό ήταν μια πάγια άποψή μου και θα είναι, που παίρνει μια άλλη διάσταση πολύ σοβαρότερη και μεγαλύτερη το επόμενο διάστημα.

Oι απόψεις μου πάνω στο θέμα είναι πάγιες. Τον αδυσώπητο εκλογικό κύκλο τον έχει πληρώσει η χώρα μας τα τελευταία 50 χρόνια. Ότι έχει αποπειραθεί να οικοδομηθεί μια ολόκληρη τετραετία, βρεθήκαμε πολλές φορές να αποδομείται και να διαλύεται στις 30 μέρες προεκλογικής περιόδου από την ακατάσχετη πλειοδοσία παροχών προκειμένου να κερδηθεί, όχι η εμπιστοσύνη αλλά οι ψήφοι με όρους εξουσίας κυρίως από τα μεγάλα κόμματα.

Δεν συμφωνώ και νομίζω πως δεν ανταποκρίνεται στην απαίτηση του λαού μας, γιατί είναι και προσβολή της αξιοπρέπειας να μην υπάρχει μια νηφάλια συζήτηση και πρόταση κατά την προεκλογική περίοδο.

Νομίζω ότι ο Γ. Παπανδρέου έχει μια συναισθηματική σχέση με το λαό πάρα πολύ έντονη και δημιουργεί προϋποθέσεις πολιτικής εμπιστοσύνης σε όλο το φάσμα του πολιτικού σώματος.

O χώρος εκείνος, τον οποίο πράγματι κατάφερε να κερδίσει ο κ. Σημίτης είναι ο χώρος ο οποίος νοιώθει την ανάγκη της προσαρμογής της χώρας στα νέα δεδομένα, ο οποίος μπορεί να εκφραστεί και από τον Γ. Παπανδρέου και θα εκφραστεί. Γιατί ο Γ. Παπανδρέου εκφράζει την καινούργια εποχή, όπως έχει διαμορφωθεί και η οποία βασικό της άξονα έχει την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας και την προσαρμογή της Ελλάδας στα νέα οικονομικά δεδομένα και στις νέες εξελίξεις και κυρίως στους νέους ανέμους οι οποίοι σήμερα διαπερνούν όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο.