ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΛΑΜΨΙΑ

ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ “ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΤΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ”

ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2009

Τις τελευταίες ημέρες επανήλθαν, μετ’ επιτάσεως, τα σενάρια περί προκήρυξης εκλογών τον Οκτώβριο με πρωτοβουλία της κυβέρνησης. Βλέπετε πιθανή μια τέτοια εξέλιξη;

Ο πολιτικός ορθολογισμός εκεί οδηγεί. Η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη εκ των πραγμάτων ν’ ανακοινώσει τον Οκτώβριο ένα αυστηρό πρόγραμμα σύνθετων οικονομικών μέτρων. Προκειμένου ν’ αποφύγει τις συνέπειες μιας τέτοιας δοκιμασίας, ίσως επισπεύσει τις εκλογές νωρίτερα από το Μάρτιο. Είναι πάντως σε δύσκολη θέση. Η ατελέσφορη ρητορεία της και οι γεμάτες αμφιλογίες ασυνάρτητες πολιτικές της δεν μπορούν πλέον να την σώσουν. Ξέρουν και οι ίδιοι πως η νίκη στις εκλογές δεν είναι παρά μια χλωμή φαντασίωση.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει «ή η χώρα θα εξαφανίσει το χρέος ή το χρέος θα αφανίσει τη χώρα». Οι σημερινές εξελίξεις που οδηγούν αυτή την διάζευξη;

Είναι τριπλό το μήνυμα αυτής της ιστορικής ρήσης. Πρώτον: για τα επόμενα τουλάχιστον πέντε χρόνια κυρίαρχος εθνικός στόχος θα πρέπει να είναι η αναστήλωση των οικονομικών του κράτους.

Δεύτερον: όσοι βολεύονται στην δειλή άποψη ότι τα δημοσιονομικά είναι απλώς ένα ενοχλητικό λογιστικό πρόβλημα και όχι ένα βαθειά πολιτικό και εθνικό ζήτημα αυταπατώνται. Το πικρό ποτήριον θα το πιούμε σύντομα μέχρι τέλους.

Τρίτον: τελούν σε μεγαλειώδη πλάνη όσοι επίσης πιστεύουν ότι η οικονομική ανάπτυξη της χώρας θα στηριχθεί σε συνεχείς και μεγάλους δανεισμούς από το εξωτερικό. Δεν υπάρχει κανένα ιστορικό προηγούμενο που να δικαιώνει αυτή την άποψη, πολύ δε περισσότερο όταν πρόκειται για υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Ελλάδα.

Το ΠΑΣΟΚ υποστηρίζει ότι έχει την πολιτική πρόταση – την οποία παρουσίασε σε ένα πολύ γενικό πλαίσιο – που θα βγάλει την οικονομία από το αδιέξοδο. Ποιο είναι το επτασφράγιστο «μυστικό» που δεν μας αποκαλύπτεται;

Επτασφράγιστα «μυστικά» δεν υπάρχουν στην εποχή μας ούτε ιαματικά ψεύδη. Αξία έχει μόνο η ουσία των πεποιθήσεών μας. Είναι πικρή αλήθεια ότι η νέα κυβέρνηση δεν θα μπορεί ν’ ακολουθήσει το δρόμο της καθιερωμένης σοφίας της πολιτικής. Δεν ζούμε σε εποχή «ήρεμων νερών». Η οικονομία έχει σοβαρά και δυσεπίλυτα προβλήματα. Μια συνήθης πολιτική διαχείριση θα μοιάζει απελπιστικά φρόνιμη επιλογή, τη στιγμή που οι περιστάσεις απαιτούν ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες.

Οι πρόσφατες εκθέσεις των διεθνών οργανισμών είναι μια ακόμη τρομακτική υπενθύμιση του πόσο εύθραυστη είναι η ελληνική οικονομία. Είναι λάθος ν’ αγνοήσουμε την πραγματικότητα. Θα είναι όμως μεγαλύτερο λάθος να συνεχίσουμε τον πολιτικό λήθαργο και την μοιρολατρική αντιμετώπιση της κατάστασης. Το πολιτικό μας καθήκον είναι να προχωρήσουμε σε συθέμελες αλλαγές. Είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία της χώρας. Διαφορετικά, οι «ειδημονοκράτες» περιμένουν στη γωνιά.

Η κουλτούρα του ελληνικού λαού, όπως διαμορφώθηκε μέχρι σήμερα, είναι εμπόδιο για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις;

Υπάρχει κόσμος που ελπίζει σε μεγάλης κλίμακας μεταρρυθμίσεις αλλά δεν πιστεύει ότι μπορούν να γίνουν εύκολα. Οι σύγχρονες ιδέες φαντάζουν πετρωμένες, ενώ αντίθετα η ακατάσχετη παραγωγή εύκολων επιθυμιών είναι δυστυχώς κινητήρια δύναμη στην κοινωνία. Θα αναφέρω δυο ενδεικτικά παραδείγματα. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, η Ελλάδα είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εισαγωγέας ξυλοκάρβουνου στον κόσμο μετά την Ιαπωνία, την Γερμανία και την Ιταλία και πριν την Αγγλία και την Κορέα. Φυσικά δεν προορίζεται για την βιομηχανία, που ούτως ή άλλως εμείς δεν έχουμε, αλλά, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται, καταναλώνεται εξ ολοκλήρου από τις δεκάδες χιλιάδες ταβέρνες - ψησταριές που κατακλύζουν κάθε γειτονιά της χώρας!

Επίσης, φέτος κάποιος αγρότης στη βόρεια Ελλάδα, αντί να καλλιεργήσει, όπως συνήθιζε, ένα μέχρι τρία το πολύ στρέμματα μαρούλι, «έβαλε» ξαφνικά γύρω στα 40 στρέμματα. Δεν είχε φυσικά στόχο να πουλήσει μεγαλύτερες ποσότητες μαρουλιού αλλά να καρπωθεί την κρατική αποζημίωσή από την σφόδρα πιθανολογούμενη κατ’ έτος χαλαζόπτωση, η οποία, δυστυχώς γι’ αυτόν, δεν επήλθε, και τώρα βρίζει το κράτος…

Όλα αυτά ακούγονται ίσως χαριτωμένα αλλά είναι αντίθετα με τον οικονομικό ορθολογισμό της εποχής. Η φοροδιαφυγή, ο ανεξέλεγκτος δανεισμός και η καπατσοσύνη έχουν κοντά πόδια για να καλύπτουν εσαεί την παραλυτική απεραντοσύνη των επιθυμιών μας.

Η φοροδιαφυγή όμως θεωρείται «εθνικό σπορ» των Ελλήνων…

Φαίνεται ότι η φοροδιαφυγή είναι πλέον «προστατευόμενο δικαίωμα» στη χώρα μας. Παράδειγμα, η υποδοχή «ηρώων» που επιφύλαξαν διάφορα μέσα ενημέρωσης στους μαγαζάτορες κάποιου νησιού του Αιγαίου, όταν, με πρωτοφανή θρασύτητα, προπηλάκισαν και εξεδιώξαν νύχτα τους φορολογικούς ελεγκτές. Αυτό το θεωρώ κατάντημα για μια σύγχρονη κοινωνία κι άλλο τόσο κατάντημα είναι ο φοβικός τρόπος με τον οποίο αντέδρασε η Κυβέρνηση και σιώπησαν τα κόμματα.

Ως Υπουργός Υγείας είχατε μιλήσει για τα «πιράνχας» που λυμαίνονται τον χώρο της υγείας ενώ την ίδια διαπίστωση έκανε ο Νικ. Κακλαμάνης και την περασμένη εβδομάδα ο Δ. Αβραμόπουλος. Τελικά σε αυτό το διαχρονικό και «διακομματικό» πρόβλημα υπάρχει λύση ή είναι σύμφυτο με τη δομή του ΕΣΥ;

Οι ανεξέλεγκτα διογκούμενες δαπάνες υγείας αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο για το δημοσιονομικό σύστημα της χώρας απ’ ότι το αναλογιστικό έλλειμμα του συνταξιοδοτικού συστήματος. Το ΕΣΥ ήταν ένα μεγάλο ιστορικό πείραμα και επίτευγμα, που όμως στην πορεία καταρράκωσε τις μεγάλες προσδοκίες που γέννησε σε πολλούς. Η διαρκής κρίση που πλήττει το Εθνικό Σύστημα Υγείας από τη γέννησή του αντιμετωπίζεται μόνο με ισχυρή και στέρεα πολιτική θέληση, πειθαρχία, σχέδιο και κατάλληλους ανθρώπους. Είναι λάθος να πιστεύουν ορισμένοι ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνος του ο όποιος Υπουργός Υγείας χωρίς καθολική πολιτική στήριξη. Τα συμφέροντα είναι μεγάλα και τα λεφτά πολλά.

Διατελέσατε Υπουργός Υγείας και αντιμετωπίσατε διάφορες πανδημίες, όπως π.χ. τον «κοξάκι». Πιστεύετε ότι η ανησυχία και ο θόρυβος που έχει δημιουργηθεί για τον ιό της γρίπης είναι ανάλογος του προβλήματος ή πίσω από όλα αυτά βρίσκονται κάποια οικονομικά συμφέροντα - κυρίως φαρμακοβιομηχανιών - που επενδύουν στον πανικό;

Την Άνοιξη του 2002, ως Υπουργός Υγείας, χειρίστηκα την υπόθεση του ιού «κοξάκι». Τότε, όπως και τώρα, τα μέσα ενημέρωσης και διάφοροι παρελαύνοντες «ειδικοί», ίσως και κάποια συμφέροντα, έσπερναν τον πανικό. Ο κόσμος ήταν ιδιαίτερα ανήσυχος και ο τουρισμός άρχισε να πλήττεται από την εικόνα της «μολυσμένης χώρας». Αποφάσισα και έκλεισα όλα τα σχολεία δύο μέρες νωρίτερα από την καθιερωμένη μέρα για τις γιορτές του Πάσχα. Ω του θαύματος!, από την επομένη κανείς δεν μίλησε ξανά για τον «κοξάκι». Κατετροπώθει ο ιός με την απόφασή μου αυτή; Όχι βέβαια. Απλώς έκλεισε ο επιζήμιος κύκλος του πανικού και άνοιξε ο εορτάσιμος κύκλος του «πασχαλινού αρνιού». Σήμερα βέβαια υπάρχει πολύ σοβαρότερο πρόβλημα από τότε αλλά θεωρώ εξίσου σοβαρό με τον ιό της γρίπης το πρόβλημα της υπερβολής.