Κυριακή 6 Μαϊου 2001

Ναι, υπάρχει κρίση στο ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν είναι επικίνδυνη … 

Είναι Τετάρτη απόγευμα, λίγες ώρες μετά από την κρίσιμη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ, όταν συναντήσαμε τον Αλέκο Παπαδόπουλο στο γραφείο του στο Υπουργείο Υγείας. Ο χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας είναι λίγος και τα θέματα πολλά.

Του ΚΩΣΤΗ ΠΑΡΡΑ

Η κρίση που έχει ξεσπάσει στο κυβερνητικό στρατόπεδο με καταλύτη το ασφαλιστικό, η φιλολογία για έναν ανασχηματισμό που βρίσκεται επί θύραις, η κούρσα διαδοχής του Κώστα Σημίτη, η μεταρρύθμιση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η γεύση που έχει αφήσει η υπόθεση Οτσαλάν, της οποίας υπήρξε θύμα και η συμπάθεια που τρέφει στο πρόσωπό του ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι ορισμένα από τα τμήματα τα οποία προκαλέσαμε τον Αλέκο Παπαδόπουλο.

Κουρασμένος εκείνος από το πρόγραμμα της ημέρας προβληματισμένος με τα όσα συμβαίνουν στο κόμμα του, κάθεται απέναντί μας με τα μανίκια του γαλάζιου του πουκάμισου γυρισμένα. Παρ’ όλα αυτά είναι πρόθυμος να απαντήσει στις ερωτήσεις μας.

Κούραση σωματική υπάρχει. Ξέρετε, στην Ελλάδα, παρά τα αντιθέτως λεγόμενα, οι υπουργοί δουλεύουν, πολλές φορές μάλιστα σκληρά. Αυτή η καρέκλα στην οποία με βλέπετε να κάθομαι είναι μία πολύ δύσκολη υπόθεση. Απαιτεί ευθύνη και πολλές φορές προϋποθέτει να έχω τις λύσεις για μία σειρά από προβλήματα, όπως για παράδειγμα, ως Υπουργός Υγείας να πρέπει από αυτό εδώ το γραφείο και χωρίς την απαραίτητη αποκέντρωση, να διοικήσω 150 νοσοκομεία, 3.000 οργανισμούς και Κέντρα Υγείας μέσα σε ένα σύστημα που η ατομική ευθύνη απουσιάζει πολλές φορές και όλοι επιχειρούν να κρυφτούν πίσω από το σλόγκαν «ο υπουργός φταίει για όλα». Δεν λέω, μπορεί αυτό να πουλάει, αλλά δεν έχει καμία σχέση με αυτό που απαιτεί η αντίληψη για ένα σύγχρονο κράτος, στο οποίο όλοι ανεξαιρέτως – από τον υπουργό ως τον τελευταίο υπάλληλο – έχουν το δικό τους κομμάτι ευθύνης που πρέπει και να αναλαμβάνουν. Επειδή όμως καταλαβαίνω ότι με το ερώτημά σας αλλού στοχεύετε, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι δεν αισθάνομαι καθόλου κουρασμένος. Αντιθέτως αισθάνομαι ότι τόσο εγώ όσο και οι συνάδελφοι μου έχουμε πολλά ακόμη να δώσουμε και σίγουρα, δεν μας ταιριάζει απέναντι στον κόσμο που μας στηρίζει να δηλώνουμε διάθεση λιποταξίας. Εξάλλου η μάχη της πολιτικής είναι πηγή ενέργειας που σε ανατροφοδοτεί συνέχεια και δεν σου αφήνει το περιθώριο να αναζητάς ξεκούραση. Άλλωστε στη μάχη ο πολεμιστής οφείλεται να μη σταματά γιατί τότε κινδυνεύει να χαθεί ή ακόμα χειρότερα να χάσει.

Ο ανασχηματισμός έχει νόημα όταν είναι εργαλείο για την αλλαγή πολιτικής ή απλώς όταν δημιουργείται μία νέα αφετηρία. Δεν πιστεύω στους ανασχηματισμούς που γίνονται για να αντιμετωπισθούν κάποιες κρίσεις και να αποφορτιστεί από αυτές η ατμόσφαιρα. Ένας ανασχηματισμός με τέτοια κριτήρια θα ήταν λάθος. Αν όμως υπάρχει ανάγκη για αλλαγή πολιτικής, τότε μπορεί να γίνει ανασχηματισμός, αλλά αυτό θα το κρίνει ο πρωθυπουργός.

Ναι, θεωρώ ότι υπάρχει κρίση και μάλιστα πολλαπλή, όχι όμως επικίνδυνη. Ωστόσο δεν νομίζω ότι φταίει μόνο το ασφαλιστικό. Κατά τη γνώμη μου, αυτή η κρίση έχει να κάνει με μία προσπάθεια αντανακλαστικού χαρακτήρα, που βγάζει η ανάγκη για προσαρμογή της χώρας στις νέες συνθήκες οι οποίες δημιουργήθηκαν στην μετά ΟΝΕ εποχή. Αυτό, ξέρετε προκαλεί δυσκολίες και προβλήματα στο κυβερνητικό έργο. Το ασφαλιστικό, για παράδειγμα, που είναι ένα κορυφαίο ζήτημα, έχει εξελιχθεί σε μία προβληματική υπόθεση. Είναι ένα θέμα σοβαρό, είναι υπαρκτό και δεν δικαιούται κανένας να κλείσει τα μάτια. Αφορά τις παρούσες και τις επόμενες γενιές και είναι ένα πρόβλημα, το οποίο δεν αντιμετωπίζεται ούτε με γενικές αρνήσεις ούτε με επιβολές μέτρων. Οφείλουμε να ακολουθήσουμε την τακτική των άλλων χωρών και μέσα από διάλογο να βρούμε λύσεις, που θα στηρίζονται στην κατανόηση και την υπευθυνότητα, στοιχεία τα οποία καλούνται να επιδείξουν όλες οι πλευρές. Πάντως, δεν μπορώ να διανοηθώ ότι ένα τέτοιο θέμα που καίει, θα το παρακάμψουμε επειδή σήμερα υπάρχει η εικόνα της σύγκρουσης. Πρέπει να βρούμε λύσεις.

Εγώ δεν πιστεύω σε αυτές τις σχηματοποιήσεις. Έχω την αίσθηση πως αυτά όλα απλώς εξυπηρετούν κάποιους που θέλουν να φτιάξουν τη δική τους πολιτική πραμάτεια. Ουαί και αλίμονο αν οι συνθήκες της δεκαετίας του ’70 είναι οι ίδιες με τις σημερινές. Τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η Ελλάδα δεν είναι το ασήμαντο ακρωτήρι της Βαλκανικής, μία χώρα του Τρίτου Κόσμου. Είμαστε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμμετέχουμε στη μεγάλη ευρωπαϊκή προσπάθεια. Οι όροι είναι διαφορετικοί.

Το θέμα της κοινωνικής πολιτικής, που είναι ακρογωνιαίος λίθος για την διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής ενός σύγχρονου κράτους, αντιμετωπίζεται με την ικανότητα της κρατικής μηχανής να έχει διαθέσιμα πλεονάσματα, τα οποία θα εγγυώνται την ευημερία των πολιτών. Δεν μπορείς να κάνεις αναδιανομή αέρα ούτε με δανεικά μπορείς να κάνεις κοινωνική πολιτική. Κοινωνική πολιτική κάνεις όταν έχεις μία ισχυρή οικονομία που σου αποδίδει και έρχεται μετά το κράτος και, πολύ περισσότερο, μία σοσιαλιστική κυβέρνηση να καλύψει τις ευπαθείς ομάδες. Εγώ, όμως, δεν θέλω να μπω σε αυτό το εμπόριο ευαισθησίας, το οποίο πολλές φορές είναι και υποκριτικό. Μπορείς να είσαι χρήσιμος και αποτελεσματικός ως κυβέρνηση, ως πολιτικός ή ως κοινωνία; Μπορείς να βοηθήσεις; Κάν’ το! Όχι μόνο λόγια, λόγια, λόγια … Και σας το λέω εγώ που προέρχομαι από την πιο φτωχή γωνιά της Ευρώπης, την Ήπειρο.

Θεωρώ όλα αυτά δευτερεύουσας σημασίας ζητήματα. Το ΠΑΣΟΚ είναι ένα πολύ μεγάλο κόμμα. Κυβερνά τα τελευταία είκοσι χρόνια και θα συνεχίσει να παίζει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις στη χώρα. Επίσης, πιστεύω ότι όσο θα θέλει ο Σημίτης να είναι αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, θα είναι. Από τη στιγμή όμως που ο ίδιος θα επιλέξει να φύγει από την ηγεσία, τότε είναι πάρα πολύ λογικό να τεθεί και θέμα διαδοχής.

Την επετηρίδα τη διαμορφώνουν η ζωή, η ικανότητα, το έργο και η προσφορά του καθενός. Σε όλα αυτά όμως πρέπει να συνυπολογισθεί το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι, επί είκοσι χρόνια, έστησαν το ΠΑΣΟΚ και διαδραμάτισαν μέσα σε αυτό ηγετικό ρόλο.

Παλαιά φρουρά υπάρχει και είναι λογικό να υπάρχει γιατί, όπως σας είπα, κάποιοι άνθρωποι κουβάλησαν την ιστορία του ΠΑΣΟΚ και αυτό δεν μπορεί να το παραγνωρίσει κανείς. Από εκεί και πέρα, το αν θα υπάρξει νέα ηγετική ομάδα θα προκύψει όταν κριθεί η προσφορά και το έργο του καθενός.

Δεν ξέρω αν ήταν δύσκολη, πάντως ήταν η πιο έντονη περίοδος εκείνη που, όντας άσημος και άπειρος βουλευτής, το 1993, μου ανατέθηκε το βαρύ φορτίο να διαχειριστώ ως υπουργός μία δύσκολη οικονομική κατάσταση, που βρισκόταν στα όρια της κατάρρευσης. Περάσαμε τότε δύσκολες μέρες, θυμάμαι…

Μπορεί και αυτή να ήταν μία δύσκολη στιγμή, αλλά νομίζω ότι δύσκολη και γοητευτική ταυτόχρονα υπήρξε η περίοδος του Υπουργείου Οικονομικών.

Έχω την εντύπωση ότι ουδείς τελεί υπό την «ασυλία» του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Από εκεί και πέρα πιστεύω ότι επειδή ο πρώην πρωθυπουργός χρημάτισε κάποτε υπουργός Οικονομικών και απ’ αυτό το σύνδρομο δεν ξέφυγε εδώ και σαράντα χρόνια, έχει την τάση να προσέχει όλους τους υπουργούς Οικονομικών και εκφράζεται αναλόγως. Πάντως, οι απόψεις του είναι πολύ κολακευτικές για μένα.

M' ενοχλούν οι ειδήσεις, γιατί πολλές φορές εμπεριέχουν στοιχεία υπερβολής. Αντιθέτως, μου αρέσουν πολύ τα ντοκιμαντέρ.

Ένα σύστημα όπως αυτό της υγείας, το οποίο δαπανά τριάμισι τρισεκατομμύρια δραχμές το χρόνο, είναι επόμενο να έχει δημιουργήσει πολλές ομάδες μικρών και μεγάλων συμφερόντων, οι εκφραστές των οποίων θέλουν να παραμείνουν τα πράγματα ως έχουν για να μπορούν οι ίδιοι να απομυζούν το σύστημα. Εμείς από την πλευρά μας έχουμε θέσει τους στόχους μας, τους οποίους σκοπεύουμε με επιμονή και μεθοδικότητα να ολοκληρώσουμε. Σε αυτή μας την προσπάθεια συμμάχους έχουμε τους πολίτες, που ζητούν και δικαιούνται καλύτερες υπηρεσίες υγείας. Έτσι νομίζω ότι τα περιθώρια αποτυχίας της μεταρρύθμισης είναι μηδενικά. Πολλές φορές η αποτυχία έχει να κάνει με φοβίες, όπως πολιτικό κόστος, όπως ελαττωμένες αντοχές στις ισχυρές πιέσεις που ασκούνται ή έλλειψη σωστού σχεδιασμού. Νομίζω ότι απέναντι σε όλα αυτά έχουμε ένα πλεονέκτημα που είναι η ισχυρή προσδοκία των πολιτών και η μεγάλη στήριξη του κόσμου στο να αλλάξουμε τα πράγματα σε έναν τόσο ευαίσθητο τομέα, όπως είναι ο τομέας της υγείας.

Είναι υπέρτατο χρέος της κυβέρνησής μας να δομήσει ένα σύστημα υγείας, που να αντιμετωπίζει με αποτελεσματικό και αξιοπρεπή τρόπο τον Έλληνα πολίτη, όταν προσέρχεται και αποζητά τις υπηρεσίες του. Πάντως, σε τίποτε απ’ όσα έχουμε ανακοινώσει δεν θα υπάρξει υπαναχώρηση. Δεν μπορώ να το πω πιο καθαρά.