ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ”

ΚΥΡΙΑΚΗ 26 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2009

“Η ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑΣ”

Συχνά λέγεται ότι «… άπαξ υπουργός Οικονομικών, εσαεί σκέπτεσθαι ως υπουργός Οικονομικών…». Είναι αλήθεια ότι αυτό το σύνδρομο πλήττει όσους έχουν διατελέσει πολιτικοί υπεύθυνοι σύνταξης και εκτέλεσης των προϋπολογισμών του κράτους. Φοβούμαι ότι αυτό το σύνδρομο με συνοδεύει επί μια δεκαπενταετία, όπως άλλωστε μου προσάπτουν συχνά φίλοι και αντίπαλοι. Βεβαίως, δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι συμφωνούν  με τις διαπιστώσεις μου. Εντούτοις, το πολιτικό αποτέλεσμα αυτής της διαρκούς επανάληψης δεν φαίνεται να ξεπερνάει τα όρια της απλής συγκατάβασης ή ενίοτε και του παραδοσιακού ωχαδερφισμού.

Θέτω, όμως, στον εαυτό μου αλλά και στον δημόσιο διάλογο το ερώτημα:

Η σημερινή διεθνής οικονομική κρίση που πλήττει, βεβαίως, και τη χώρα μας δικαιώνει τελικά ή όχι τις επισημάνσεις μου για τα δημόσια οικονομικά μας ή αντίθετα, επειδή είναι ένα εξαιρετικό και απρόβλεπτο γεγονός, ξεπερνάει ή και υπερβαίνει αυτές τις απόψεις;

Την απάντηση θα τη δώσει πλέον η κρίση και όχι εγώ. Αυτό, όμως, δεν απαλλάσσει κανέναν από την ευθύνη της προσπάθειας να κατανοήσουμε τι ακριβώς θα μας συμβεί.

Εκτιμώ, λοιπόν, πως θα υπάρξει ένα σοβαρό σοκ ή όπως λένε και οι ειδικοί του είδους, ένα ηλεκτροσόκ! Εκτιμώ, επίσης, ότι αυτό το «ηλεκτροσόκ» θα έχει πολύ πιο θετικά αποτελέσματα από τη διαρκή επισήμανση του δημοσιονομικού μας προβλήματος από έναν ή και περισσότερους πρώην υπουργούς Οικονομικών ή τους διοικητές της κεντρικής μας τράπεζας.

Αυτό το σοκ θα το υποστεί αρχικά το σύνολο της κοινωνίας. Αυτό είναι μεν θετικό γιατί η αφύπνιση θα έρθει το αμέσως επόμενο διάστημα και θα είναι αυθεντική, ουσιαστική και καταλυτική. Είναι δε και αρνητικό γιατί θα πλήξει όλα τα στρώματα της κοινωνίας, αφού δεν υπάρχουν οργανωμένοι μηχανισμοί εξισορρόπησης και δίκαιης απορρόφησης των κοινωνικών και οικονομικών κραδασμών.

Πριν, όμως, πάμε στις συνέπειες του σοκ ας δούμε τι προτείνεται μέχρι στιγμής. Οι πάντες προτείνουν τη λήψη μέτρων για την αναθέρμανση της οικονομικής δραστηριότητας, για την ανακούφιση των αδυνάτων αλλά ταυτόχρονα και για τη δημοσιονομική εξυγίανση, μέτρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ο κατάλογος είναι μακρύς αλλά και γνωστός. Αρκεί μια σύντομη περιήγηση στις ιστοσελίδες των διεθνών οικονομικών οργανισμών ή των υπουργείων Οικονομίας όλων των ανεπτυγμένων χωρών για να βρει κανείς έναν πλήρη και αναλυτικό κατάλογο αυτών των μέτρων.

Ακόμα, όμως, και αν παρακάμπταμε τις επαναλαμβανόμενες «νεοφιλελεύθερες» συνταγές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ζητούσαμε από μία ομάδα σοσιαλδημοκρατών ή αριστερών εμπειρογνωμόνων, να μας κάνουν μία ανάλυση της κατάστασης στη χώρα και να μας συνδράμουν προτείνοντας μέτρα και λύσεις, θα μας ρωτούσαν ενδεικτικά πρώτα απ’ όλα τα εξής:

Είστε σίγουροι, σύντροφοι, ότι ο δημόσιος τομέας στη χώρα σας υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και όχι κυρίως το συμφέρον των πολιτικών ελίτ και όσων συναλλάσσονται με αυτές;

Είστε σίγουροι, σύντροφοι, ότι οι δημόσιοι πόροι δαπανώνται υπέρ του κοινωνικού συνόλου και ιδιαίτερα των πιο αδύναμων στρωμάτων και δεν λεηλατούνται;

Έχετε πειστεί, σύντροφοι, αν και κατά πόσον η αποφασιστική αντιμετώπιση της εκτεταμένης παραοικονομίας είναι αριστερή πολιτική;

Αν απαντούσαμε θετικά σε αυτά τα ερωτήματα θα μας πρότειναν μία σειρά μέτρων και τεχνικών οι οποίες έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σ’ άλλες χώρες και εμείς θα επιλέγαμε τις καταλληλότερες για τη χώρα μας. Αν, αντίθετα, τους απαντούσαμε αρνητικά τότε θα μας έλεγαν ότι δυστυχώς αδυνατούν να μας συνδράμουν, αφού το πρόβλημά μας δεν είναι τεχνικό αλλά πολιτικό.

Πράγματι, η αντιμετώπιση μιας δυσμενούς οικονομικής κατάστασης είναι θέμα πρωτίστως σταθερού πολιτικού προσανατολισμού και δευτερευόντως μέτρων και τεχνικής επάρκειας.

Ένα καλό παράδειγμα και μια σημαντική εμπειρία αυτής της διάκρισης μέτρων και πολιτικής είναι η πορεία που έκανε η χώρα την περίοδο 1993-2000.

Στο κυβερνών, τότε, πολιτικό κόμμα υπήρχε συμφωνία ότι πρέπει να ληφθούν σημαντικά μέτρα πολιτικής για να πετύχουμε τον στόχο της ΟΝΕ. Υπήρχε, όμως, και μία σημαντική διαφορά αντιλήψεων που υπέβοσκε και φάνηκε εντονότατα μετά την είσοδο στο ευρώ.

Η μία τάση πίστευε ότι η λήψη μέτρων ήταν ένα έκτακτο γεγονός για την αντιμετώπιση μιας έκτακτης κατάστασης. Καλούσε τον λαό σε «έκτακτες θυσίες» υποσχόμενη την επαναφορά στην προηγούμενη κατάσταση μετά την ένταξη μας στην Ευρωζώνη.

Η άλλη τάση, η οποία, δυστυχώς, δεν επικράτησε πίστευε ότι η λήψη αυτών των μέτρων είναι μέρος ενός μονιμότερου προσανατολισμού οικονομικής πολιτικής, ότι τα μέτρα προσαρμογής δεν αποτελούν «έκτακτες θυσίες», αλλά ήταν μέτρα εξυγίανσης και κοινωνικής δικαιοσύνης και ότι διασφάλιζαν τη σταθερή πορεία της χώρας. Η συνέχεια αυτής της σύγκρουσης είναι γνωστή…

Τι θα γίνει, λοιπόν, τώρα με το σοκ της διεθνούς κρίσης; Θα πάρουμε μέτρα ή θα αλλάξουμε πολιτικό προσανατολισμό;

Εκτιμώ ότι ήδη έχει αρχίσει στην κοινωνία μας η διαδικασία της γονιμοποίησης μιας συσσωρευμένης απελπισίας των πολιτών για το μέλλον της χώρας.

Οι νεότερες γενιές με τις δικές τους ηγεσίες, αντιμετωπίζοντας το σοκ της κρίσης, θα προχωρήσουν στην οργάνωση του μέλλοντος με βάση τις νέες συνθήκες που θα διαμορφώσει αυτό το σοκ. Αυτή η νέα οργάνωση δεν θα στηρίζεται στην απλή λήψη μέτρων, αλλά σε μία συνολικά διαφορετική πολιτική προσέγγιση.

Αυτό θα το κάνουν γι’ αυτούς και για τα παιδιά τους και όχι για να δικαιώσουν τις προηγούμενες γενιές, δηλαδή εμάς.

Αλ. Παπαδόπουλος