ΑΡΘΡΟ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ “ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ”

ΣΑΒΒΑΤΟ 19 ΙΟΥΛΙΟΥ 2008

“Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΩΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑ”

Το σύνδρομο του «Ούτιδος»

Τα οξυμένα προβλήματα της οικονομίας σε συνδυασμό με την πεποίθηση της πλειοψηφίας της κοινής γνώμης για αδυναμία πολιτικής διαχείρισης, προκαλούν εκρηκτικό μείγμα απόρριψης και πεσσιμισμού. Επιπλέον, οι ραγδαίες αποκαλύψεις σχετικά με την ηθική διάσταση της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος επιδεινώνουν την κατάσταση. Η γενίκευση όμως αυτή είναι επικίνδυνη.

Οι αμηχανίες της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση προέβαλλε, διαρκώς, την αμήχανη άποψη ότι το πρόβλημα είναι εισαγόμενο, και  διατύπωνε το δόγμα της ασφαλούς θωράκισης της ελληνικής οικονομίας από τις δυσμενείς διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Τώρα βέβαια ανασκευάζει τα σενάρια, αφού όλοι οι οικονομικοί δείκτες έχουν επιδεινωθεί σε σχέση με όσα η ίδια προέβλεπε και η ακρίβεια έχει καταστεί κυρίαρχο πρόβλημα απειλώντας σοβαρά πλέον την κοινωνική συνοχή. Παρά όμως την κατάρριψη των μύθων της, επιμένει να χαλκεύει θεωρίες που την αποενοχοποιούν και προσπαθεί να αποποιηθεί τις ευθύνες της.

Ο χαρακτήρας του στασιμοπληθωρισμού σήμερα

Μετά από πολλά χρόνια, ο πληθωρισμός φαίνεται να επιστρέφει ακόμη και σε οικονομίες νομισματικής σταθερότητας, όπως της Ευρωζώνης και των Η.Π.Α. Συγχρόνως εμφανίζονται και ισχυρά σημάδια ύφεσης. Την απειλή όμως του στασιμοπληθωρισμού θα την ξεπεράσουν πιο εύκολα οι χώρες που φρόντισαν στην περίοδο των «παχέων αγελάδων» να έχουν νοικοκυρεμένη οικονομία και διαθέτουν πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά εργαλεία ευελιξίας και προσαρμογής. Χώρες με μεγάλες μυθοπλασίες γύρω από την οικονομία τους και με έλλειψη αυτογνωσίας για την κοινωνία τους, όπως η δική μας, θα πληγούν περισσότερο από εξωτερικές διαταραχές και οικονομικές αναστατώσεις.

Ένα τεστ με δώδεκα (12) προτάσεις

Οι προτάσεις που ακολουθούν, δεν φιλοδοξούν να συγκροτήσουν ένα ολοκληρωμένο πλάνο διεξόδου από την κρίση. Επιχειρούν μόνο να αναδείξουν ότι με την ύπαρξη πολιτικής βούλησης υπάρχουν δυνατότητες αντιμετώπισης.

   Ενδεικτικά:

1. Μακροοικονομική σταθεροποίηση της οικονομίας

α) Μέτρα αποκατάστασης της δημοσιονομικής ισορροπίας όπως επιτυχώς εφαρμόσαμε το 1994.

β) Σύνταξη προϋπολογισμών με στόχους-πλαίσιο:

• Την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων στο 3% του ΑΕΠ.
• Την είσπραξη γενικών φορολογικών εσόδων στο μέσο όρο της Ε.Ε. ως ποσοστό του ΑΕΠ.(Στην Ελλάδα σήμερα είναι 5% κάτω του μέσου Ευρωπαικού ποσοστού)
• Την αναδιανεμητικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα μείωση των φορολογικών συντελεστών, αναλογικά με την αύξηση των γενικών φορολογικών εσόδων, πέραν του μέσου ευρωπαϊκού όρου.

2.Διαρθρωτικές παρεμβάσεις στη λειτουργία των αγορών

Ολοκλήρωση της πρώτης γενιάς μεταρρυθμίσεων της δεκαετίας του 90’, όπως οι αποκρατικοποιήσεις, η ενίσχυση των ρυθμιστικών αρχών και η εφαρμογή εκτεταμένου προγράμματος δεύτερης γενιάς μεταρρυθμίσεων για τη λειτουργία των αγορών, τη μείωση του παραγωγικού κόστους και την ενίσχυση του ανταγωνισμού.

   Ειδικότερα:

α) Λήψη μέτρων για την στρατηγική ανάπτυξη και τον συντονισμό Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα σε τομείς-ατμομηχανές της οικονομίας, όπως η ναυτιλία με όλες τις συναφείς δραστηριότητες στην ξηρά, τουρισμός-περιβάλλον-πολιτιστικές υποδομές και εν γένει υπηρεσίες. Ενίσχυση των οικονομικών δραστηριοτήτων, εξαγωγών, επενδύσεων και υπηρεσιών στην Ανατολική Ευρώπη.

β) Κατάργηση όλων των κλειστών και προστατευμένων επαγγελμάτων με στόχο την πλήρη προσαρμογή στην κοινοτική νομοθεσία εντός δωδεκαμήνου.

γ) Απελευθέρωση της αγοράς υπηρεσιών σύμφωνα με τις κοινοτικές οδηγίες.

δ) Ανελέητη κήρυξη πολέμου στα καρτέλ και τις πολιτικές εναρμονισμένων πρακτικών με την άμεση επιβολή γενναίων προστίμων και αφαίρεση αδειών λειτουργίας επιχειρήσεων.

3.Ρυθμιστικές παρεμβάσεις του κράτους για την προάσπιση του Δημοσίου συμφέροντος:

     Ειδικότερα:

α)Δημιουργία επιτελικών Υπουργείων με ολιγάριθμο προσωπικό, όπως σε όλη την Ευρώπη, και συγκροτημένα κατά 80% με εξειδικευμένο, υψηλού επίπεδου επιστημονικό προσωπικό, για επεξεργασία και μόνο δημόσιων πολιτικών, και κατά 20% με διοικητικό προσωπικό. Σταδιακή απορρόφηση των υπηρετούντων σε νέες αποκεντρωμένες δομές διοίκησης και αυτοδιοίκησης που προβλέπονται από την νέα διοικητική δομή του κράτους.

β)Για την προσέλκυση επενδύσεων και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, μείωση του κόστους της γραφειοκρατίας από το 6,8% του ΑΕΠ, στο 4% σε δύο χρόνια.

γ)Ριζική αναδιάταξη της φορολογικής διοίκησης. Καθιέρωση σύγχρονων διαδικασιών ελέγχου, όπως π.χ. όλες οι συναλλαγές μεταξύ των επιχειρήσεων και επαγγελματιών να διενεργούνται υποχρεωτικά μέσω των τραπεζών. Κατάργηση των τακτικών φορολογικών ελέγχων και εισαγωγή στοχευόμενων δειγματοληπτικών. Επιβολή αυστηρών ποινικών κυρώσεων και κατά περίπτωση μη μετατροπή τους και με χωρίς ανασταλτικό αποτέλεσμα η έφεση.

δ)Οργάνωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου του Κράτους, κατά το αγγλικό πρότυπο καθώς και δημιουργία αυτοτελούς Σώματος Οικονομικών Επιθεωρητών για ουσιαστικούς ελέγχους σκοπιμότητας και αποδοτικότητας των δαπανών και πάταξη των παράνομων και νομιμοφανών προσόδων που παράγονται κυρίως στους τομείς της Εκπαίδευσης, Υγείας, Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Κρατικής Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης και στον εν γένει Δημόσιο Τομέα της Οικονομίας.

ε)Η διάθεση στο ΕΚΑΣ των «υπερεσόδων» που προκύπτουν από την διαφορά τιμής του πετρελαίου, των 55 Ευρώ ανά βαρέλι που προέβλεπε ο προϋπολογισμός και των 95 Ευρώ που είναι σήμερα.

Η κρίση ως ευκαιρία

Οι παραπάνω προτάσεις μου  δεν καλύπτουν όλο το φάσμα των απαιτούμενων μέτρων. Οι περισσότερες, μάλιστα, περιλαμβάνονται ήδη στα κατά καιρούς ποικιλώνυμα προγράμματα που υπέβαλλαν οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. (προγράμματα σύγκλισης, σταθερότητας, απασχόλησης, κοινωνικού αποκλεισμού, υλοποίησης της στρατηγικής της Λισσαβόνας κλπ). Απλώς δεν εφαρμόζονται ή εφαρμόζονται μερικώς ή εκφυλίζονται.

Τα περιθώρια τώρα όμως εξαντλούνται μαζί με τα ψέμματα πάνω στα οποία αναπτύχθηκαν παράλογες καταναλωτικές συνήθειες, αδικαιολόγητες κοινωνικές προσδοκίες και επιπόλαιες πολιτικές συμπεριφορές.

Είναι η ώρα της μετατροπής της επερχόμενης οικονομικής κρίσης σε ευκαιρία μιας παραγωγικής ανασυγκρότησης, με σύμμαχο την αλήθεια των αριθμών και την βούληση των ανθρώπων να μην επιτρέψουν πια σε κανένα, ούτε και στους εαυτούς τους, να παίξει με την νοημοσύνη, τις δυνατότητες και το μέλλον τους.

Από την ικανότητα άλλωστε του πολιτικού συστήματος, να πάρει τις αποφάσεις που επιβάλλει η οικονομική πραγματικότητα, θα εξαρτηθεί η αξιοπιστία και η βιωσιμότητά του. Οι διάφοροι “σωτηρολογούντες” δεν είναι η λύση.

Αλέκος Παπαδόπουλος