ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΝ “ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ”

ΣΑΒΒΑΤΟ 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008

“ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ”

Μία χώρα… βαθιά νυχτωμένη από πού περιμένει να δει φως;

-Περί τεχνολογικού μεσαίωνα

Πριν από λίγα χρόνια τέθηκε σε λειτουργία η υπερσύγχρονη ενεργειακή σύνδεση συνεχούς ρεύματος και ισχύος 500MW μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας. Η Ελλάδα είχε σχεδόν μηδενική επιστημονική συμμετοχή, ούτε καν στα «μαστόρια». Μία από τις εταιρίες που συμμετείχαν στην κατασκευή του έργου είναι η ΑΒΒ. Ένας πολυεθνικός κολοσσός που προέκυψε ύστερα από την συγχώνευση της σουηδικής ASEA και της ελβετικής BBC το 1988. Η σουηδική ASEA ιδρύθηκε το 1883 ως κατασκευάστρια ηλεκτρικών γεννητριών και από τότε μέχρι τη συγχώνευσή της κατασκεύασε μεταξύ άλλων 9 από τα 12 πυρηνικά εργοστάσια της Σουηδίας.

Η ASEA, από την ίδρυση της, απορρόφησε, αξιοποίησε και στηρίχθηκε σε υπέρτατο βαθμό στο εγχώριο ανθρώπινο επιστημονικό κεφάλαιο. Εκείνο ως ανταπόδοση ανέπτυξε την κατάλληλη τεχνογνωσία και τεχνολογία που συνέβαλλε, ώστε η εταιρία να αντέξει στο διεθνή ανταγωνισμό και τελικά να γιγαντωθεί.

Η περίπτωσή της έχει ιδιαίτερο διδακτικό ενδιαφέρον για μας.

Η Ελλάδα τόσο στον σχεδιαστικό, όσο και στον κατασκευαστικό τομέα ενεργειακών συστημάτων βρίσκεται σε τεχνολογικό μεσαίωνα.

 Στην χώρα μας,  που διακρίνεται από ατολμία να παρακολουθεί και να συμβαδίζει με τις παγκόσμιες εξελίξεις, οι απόφοιτοι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί αντί να ασχολούνται με την τεχνολογική έρευνα και κατασκευή, περιορίζονται μόνο στη διαχείριση συστημάτων ενέργειας καθώς και στην επίβλεψη και υλοποίηση διοικητικών διαδικασιών.

Ίσως κάποια δίοδος διαφυγής του σχολάζοντος επιστημονικού δυναμικού της χώρας, όπως μας διδάσκει το παράδειγμα της σουηδικής εταιρείας, να είναι η ενθάρρυνση των πρωτοβουλιών με έμμεση επιδίωξη την δημιουργία βιομηχανικού υποβάθρου. Κίνητρο είναι η υιοθέτηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Σημαντική όμως τροχοπέδη σε οποιαδήποτε ιδιωτική δραστηριότητα αποτελεί η κρατική μηχανή. Η γραφειοκρατία παραμένει δισεπίλυτος γρίφος, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς ξεκινώντας από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), παρουσιάζουν ανεξήγητες καθυστερήσεις. Οι αγκυλώσεις διαρκώς αυξάνονται και τα εμπόδια για την υλοποίηση κάθε επιχειρηματικής πρωτοβουλίας στον τομέα των ΑΠΕ την καθιστούν πλέον εξαιρετικά αβέβαιη.

Ο χωροταξικός σχεδιασμός για τις ΑΠΕ όπως κατατέθηκε στη Βουλή, θα πολλαπλασιάσει τα προβλήματα αντί να τα λύσει. Συνεπώς οι στόχοι που ανέλαβε η Ελλάδα για το 2020 (το 35% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας να προέρχεται από ΑΠΕ) δεν πρόκειται να επιτευχθούν.

-Περί ομοφωνίας

Όταν συμφωνούν σε κάτι ομόφωνα όλα τα κόμματα, συνήθως κάτι λάθος συμβαίνει στη χώρα μας. Το τελευταίο διάστημα άνοιξε συζήτηση για εγκατάσταση πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Έκλεισε όμως αμέσως και επισήμως από την κυβέρνηση και τα κόμματα.

Στην Ελλάδα δεν μπορεί να υιοθετηθεί ποτέ η πυρηνική ενέργεια. Η εγκατάσταση ενός πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω της πολύπλοκης κατασκευής του αλλά και των υψηλών στάνταρντ ασφαλείας, απαιτεί περίπου 15 έτη. Γεννιέται αυτόματα το μεγάλο ερώτημα: για ένα τόσο σοβαρό και πολυσύνθετο εγχείρημα προϋπάρχει η απαιτούμενη ωριμότητα στην ελληνική κοινωνία, στο πολιτικό σύστημα, στον επιχειρηματικό κόσμο, στους επιστημονικούς φορείς, στους τοπικούς παράγοντες και εν τέλει στην κρατική διοίκηση ώστε να είναι διασφαλισμένη μια αδιατάραχτη από πολιτικούς κύκλους αναγκαία 15ετής θεσμική σταθερότητα στη χώρα; Η απάντηση είναι αυτονόητη. Μία χώρα που μισεί τις επενδύσεις, ένας λαός που εκπαιδεύεται από μια χωρίς όρια δημοκοπία να θεωρεί ότι ακόμη και η εγκατάσταση ανεμογεννητριών επιφέρει βλάβη σε ένα περιβάλλον ήδη κατεστραμμένο, αναπόφευκτα δεν μπορεί να εγγυηθεί την κατασκευή πυρηνικών σταθμών. Όμως το ενεργειακό πρόβλημα της χώρας είναι πιεστικό και το ερώτημα αμείλικτο. Η κυβέρνηση υποδύεται ότι προσπαθεί να το επιλύσει με μεγαλαυχίες περί αγωγών, οι επιστημονικοί φορείς και τα μέλη τους είναι βολεμένοι και βιοποριζόμενοι από το αφιλόδοξο και φαλκιδευμένο σημερινό ενεργειακό στάτους, ενώ οι τοπικές κοινωνίες εκπαιδεύονται ώστε να απορρίπτουν κάθε πρόταση συνεργασίας. Η δυνατότητα αξιοποίησης των αποθεμάτων λιγνίτη από το 2013 και πέρα βαίνει απομειούμενη, οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί εξαντλήθηκαν, το πετρέλαιο είναι απορριπτέο, η χρήση λιθάνθρακα εγκαταλείφθηκε οριστικά, οι πυρηνικοί σταθμοί είναι επιλογή για σοβαρότερες χώρες, τότε τι μας απομένει; Αιολική ενέργεια και φυσικό αέριο. Την αιολική ενέργεια αποδείξαμε μέχρι στιγμής ότι δεν μπορούμε να την αξιοποιήσουμε.

Όσον αφορά το φυσικό αέριο η κυβέρνηση ας εκδώσει πρώτα τον κανονισμό λειτουργίας του εργοστασίου της Ρεβυθούσας, που καθυστερεί σκόπιμα και επιλήψιμα ώστε να καταστεί επιτέλους εφικτή η διαδικασία επεξεργασίας του προσφερομένου υγροποιημένου αερίου, και ύστερα να εξεταστεί εάν αποτελεί την τελική λύση του ενεργειακού προβλήματος.

-Περί συμπτώσεως

Η απόφαση για κατασκευή  πυρηνικού σταθμού στην Κάρυστο είχε ληφθεί από τη δεκαετία του 50 και είχε προγραμματιστεί να αρχίσει το 1967 από αμερικάνική εταιρία που είχε αναλάβει το έργο. Η αμερικανική κυβέρνηση όμως δεν είχε εμπιστοσύνη στο επιβληθέν τότε δικτατορικό καθεστώς σχετικά με την χρήση της πυρηνικής δυνατότητας και απεσύρθη της κατασκευής. Έχω μία απορία. Θα το κλείναμε σήμερα;

Αλέκος Παπαδόπουλος