ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ “ΤΟ ΒΗΜΑ”

15 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2008

“ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΕΡΙ ΚΡΑΤΟΥΣ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ”

Το κράτος και ο ρόλος του σήμερα απετέλεσαν το αντικείμενο μιας ενδιαφέρουσας ιδεολογικής συζήτησης μέσω του Τύπου, δύο κορυφαίων στελεχών, του ΠΑΣΟΚ, των κκ. Ευ. Βενιζέλου, και Αλ. Παπαδόπουλου, καθώς και ενός διήμερου συνεδρίου (που ολοκληρώνεται σήμερα) το οποίο διοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Συνταγματικού Δικαίου, με θέμα «Ένα άλλο κράτος είναι εφικτό». Η ανάγκη παρέμβασης του κράτους στη διεθνή οικονομική κρίση, που βρίσκεται σε εξέλιξη, για να διασωθεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά και η παλαιότερη συζήτηση για το κοινωνικό κράτος και τη διατήρηση ή την περιστολή των δικαιωμάτων που αυτό παρέχει κάνουν επίκαιρες τις απόψεις περί επαναφοράς του κεϊνσιανισμού. Ήλθε η ώρα της μετάβασης από το laissez faire σε μεγαλύτερο κρατικό παρεμβατισμό; Με τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας έχει νόημα η συζήτηση για κεϊνσιανή στροφή;

«Το κράτος, από έννοια που κατέστησε αντιπαθή αφενός μεν ο νεοφιλελευθερισμός με τα στερεότυπα και τη ρητορεία του, αφετέρου δε η σκληρή ιστορική εμπειρία του υπαρκτού σοσιαλισμού, πρέπει να βρεθεί ξανά στο προσκήνιο του ενδιαφέροντος των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων. Το ζητούμενο όμως είναι ένα άλλο κράτος» υποστήριζε χθές ο κ. Βενιζέλος. Ο πρώην υπουργός όμως ενός κλασικού κεϊνσιανού μοντέλου. Ζητεί ένα κράτος «αντιγραφειοκρατικό, αποκεντρωμένο, ευέλικτο, αποτελεσματικό. Ένα κράτος μεγαλύτερο ως κοινωνικό κράτος και ως κράτος δικαίου και δικαιοσύνης και μικρότερο ως βάρος για την αγορά και το διοικούμενο», όπως είπε στην «Ημερησία» του Σαββάτου. Η χρηματοπιστωτική κρίση έδειξε επίσης ότι οι κρατικές ρυθμιστικές αρχές δεν προστάτευσαν τους πολίτες. «Τώρα τα κράτη αναγκάζονται να “κοινωνικοποιήσουν” τις ζημιές, χωρίς βέβαια να κοινωνικοποιούν τα κέρδη» σημείωσε ο κ. Βενιζέλος.

Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε και στη χθέσινη ομιλία του στο συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Συνταγματικού Δικαίου. «Η ανασυγκρότηση του κράτους συνιστά μια ολοκληρωμένη πολιτική στρατηγική. Ένα ολοκληρωμένο μοντέλο ανάπτυξης που διαπερνά οριζόντια όλες τις δημόσιες πολιτικές (εκπαιδευτική, περιβαλλοντική, ερευνητική, αγροτική, τουριστική κ.ο.κ.) θέτοντας σαφείς αναπτυξιακούς και κοινωνικούς στόχους» επεσήμανε.

«Η ίδια η έννοια του κοινωνικού κράτους» πρόσθεσε ο ίδιος «πρέπει να προσλάβει αναπτυξιακό και όχι ιδρυματικό περιεχόμενο. Να αντιμετωπίζεται ως πεδίο αύξησης της απασχόλησης και του εθνικού πλούτου μέσα από τη θεσμική και λειτουργική ολοκλήρωση του στον τομέα της Υγείας της κοινωνικής ασφάλισης, της προστασίας της απασχόλησης, της πρόνοιας και του εγγυημένου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης, της δημόσιας εκπαίδευσης κ.ο.κ. Όλοι αυτοί οι τομείς δεν είναι απλώς τομείς δημόσιας δαπάνης, αλλά τομείς επενδύσεων στην κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη». Για να επιτευχθεί όμως αυτό χρειάζονται ριζικές θεσμικές αλλαγές, υπογράμμισε ο κ. Βενιζέλος, από το επίπεδο του πολιτικού συστήματος και του συστήματος διακυβέρνησης ως το επίπεδο της Δικαιοσύνης και από το επίπεδο της κυβέρνησης ως το επίπεδο του δήμου.

Για την ανάγκη ανασυγκρότησης του κράτους μίλησε και ο κ. Παπαδόπουλος (στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία»), ο οποίος πιστεύει ότι θα πρέπει «να χτυπηθεί καίρια η διαρθρωτική καθυστέρηση της χώρας». Αυτό, σύμφωνα με τον πρώην υπουργό, απαιτεί ένα εκτεταμένο πλέγμα καίριων μεταρρυθμίσεων, όχι απλά επιχρίσματα, στην οικονομία, στην κρατική διοίκηση και Αυτοδιοίκηση, στην εκπαίδευση, στην υγεία και στην ασφάλιση. Εν αντιθέσει προς τον κ. Βενιζέλο, δεν πιστεύει ότι υπάρχει ανάγκη προσφυγής στον Κέϊνς επειδή, όπως υποστηρίζει, «στην Ελλάδα ποτέ δεν λειτούργησε οργανωμένα κάποιο σύστημα ελεύθερων αγορών, ο δε “κεϊνσιανισμός” λειτουργεί σε κλειστές και όχι παγκόσμιοποιημένες οικονομίες. Ο καπιταλισμός εδώ πάντα ήταν κρατικοδίαιτος. Από την άλλη πλευρά, είχαμε και έχουμε ένα νοσηρό κράτος, το οποίο σήμερα οι νεοκρατιστές το επικαλούνται για να δώσει λύσεις. Το κράτος αυτό το βρίζουμε για την ανικανότητά του και ταυτόχρονα το επικαλούμαστε για να μας σώσει». Ταυτοχρόνως ανοίγει συζήτηση για τη Σοσιαλδημοκρατία, χαρακτηρίζοντας τη «διαχείρηση του καπιταλιστικού συστήματος με ανθρωπισμό , δεν είναι μετα-σταλινική εξέλιξη ενός άγονου αριστεριμού». Η διαφορά των δύο απόψεων αντανακλά, πέραν των άλλων, και μια συζήτηση που βρίσκεται σε εξέλιξη εντός του «ρεύματος» από την 11^η Νοεμβρίου και μετέπειτα.