Όλοι θα συμφωνήσουμε ότι η εγκαθίδρυση του ΕΣΥ από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στα μέσα της δεκαετίας του ’80 αποτέλεσε τη μεγαλύτερη τομή στο χώρο της υγείας από συστάσεως του Ελληνικού Kράτους. Η χώρα μας έστω και καθυστερημένα, σε σύγκριση με άλλες Δυτικοευρωπαϊκές χώρες, έμπαινε σε μια διαδικασία σταδιακής και προγραμματισμένης υγειονομικής ανάπτυξης. Στόχος ήταν η συγκρότηση ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος υγείας που θα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και προσδοκίες του Έλληνα πολίτη για αξιοπρεπή και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες πρόληψης, φροντίδας και περίθαλψης.

Από τότε μέχρι σήμερα έχουν γίνει πάρα πολλά χάρις στις επίπονες προσπάθειες όλων των προηγούμενων συναδέλφων μου Υπουργών αλλά και στην μεγάλη χρηματοδότηση από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, Αυτό το αναγνωρίζουμε όλοι μας. Πιστεύω ότι πέρασε οριστικά εκείνη η περίοδος που η χώρα μας εθεωρείτο υγειονομικά υπανάπτυκτη και οι αθρόες μετακινήσεις ασθενών για νοσηλεία στο εξωτερικό των δεκαετιών του ’70 και του ’80 αποτελούν σήμερα παρελθόν. Σήμερα και σύγχρονα νοσοκομεία διαθέτουμε με εξειδικευμένες μονάδες, και σύγχρονη ιατρική τεχνολογία χρησιμοποιούμε και πολύ περισσότερο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό απασχολούμε. Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις, όπως είναι η τεχνολογία, η διάθεση και χρήση της ξεπερνά κατά πολύ εκείνη που καθορίζεται από τις πραγματικές ανάγκες της χώρας και των πολιτών.

Τα σημαντικά αυτά επιτεύγματα όχι μόνο αναγνωρίζονται από τους πολίτες που τίμησαν με την ψήφο τους το ΠΑΣΟΚ σε αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις αλλά και πιστοποιούνται από τους καλούς δείκτες υγείας του Ελληνικού πληθυσμού. Όμως παρά την σημαντική αυτή ποσοτική μεγέθυνση του υγειονομικού μας συστήματος, όλοι συμφωνούμε ότι αυτό ισορροπεί καθημερινά σε όλο και χαμηλότερα επίπεδα. Τα προβλήματα καθημερινά αυξάνονται και οξύνονται και συνδέονται περισσότερο με την ποιότητα και όχι με την ποσότητα. Είναι προβλήματα που παραπέμπουν στην οργάνωση και λειτουργία, στην αποδοτικότητα των υγειονομικών πόρων, στην αποτελεσματικότητα και ισότητα του συστήματος απέναντι στους πολίτες, στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, στον πληθωρισμό του ιατρικού επαγγέλματος και τη ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και λειτουργία του ιδιωτικού τομέα υγείας.

Οι άμεσες συνέπειες αυτών των προβλημάτων είναι η κατασπατάληση πολύτιμων υγειονομικών πόρων που πολλές φορές φτάνει σε επίπεδα λεηλασίας, η ταλαιπωρία και συχνά ο εξευτελισμός του ασθενή στην καθημερινή του επαφή με τις υπηρεσίες υγείας, η ανάπτυξη από τους επαγγελματίες της υγείας συμπεριφορών ιδιοτέλειας και ωχαδεRφισμού και πολλά άλλα.. Τα υψηλά ποσοστά δυσαρέσκειας των πολιτών από τις υπηρεσίες υγείας επιβεβαιώνουν το λόγου το αληθές. Σ’ όλα αυτά τα προβλήματα πρέπει να προσθέσουμε και εκείνα που προκαλούνται από τις εξελίξεις της σύγχρονης βιοϊατρικής τεχνολογίας, τις νέες ανάγκες υγείας που δημιουργούνται συνεχώς, αλλά και τις αυξανόμενες προσδοκίες των πολιτών μας.

Είναι συνεπώς όχι μόνο αναγκαίο, αλλά επιβεβλημένο να παρέμβουμε σε μια σειρά από τομείς και επίπεδα του υγειονομικού μας συστήματος και να δρομολογήσουμε εκείνες τις αλλαγές που θα το θέσουν σε μέσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα σε μια σταθερά ανοδική πορεία και θα του επιτρέψουν να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα. Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε υπάρχουν οι προϋποθέσεις και το βασικότερο ευρεία κοινωνική συναίνεση για μεταρρύθμιση. Η πλούσια διεθνής εμπειρία και οι αλλαγές που γίνονται σήμερα σε όλα τα δημόσια συστήματα υγείας, ιδιαίτερα εκείνα της Δυτικής Ευρώπης, μπορούν να μας βοηθήσουν.

Γι' αυτό πρέπει να προχωρήσουμε γρήγορα και με αποφασιστικότητα. Μόνο τότε θα διασφαλίσουμε και θα ενδυναμώσουμε το δημόσιο χαρακτήρα του ΕΣΥ, που σήμερα κατατρύχεται από τα ιδιωτικά και προσωπικά συμφέροντα. Πρέπει επιτέλους να πάψουμε να ζούμε με ψευδαισθήσεις και ιδεοληψίες, ότι μπορούμε να διατηρήσουμε το σημερινό σύστημα υγείας. Αρκετοί απ’ αυτούς που εκφράζουν τούτες τις μέρες ανησυχία ή αγωνία για το μέλλον του συστήματος και της μεταρρύθμισης, στην ουσία ανησυχούν για το ατομικό τους συμφέρον - βόλεμα και την προσωπική τους επιβεβαίωση, παρά για το σύστημα υγείας.

Η διαδικασία της μεταρρύθμισης είναι μονόδρομος και δεν έχουμε πλέον κανένα περιθώριο ούτε να καθυστερήσουμε αλλά ούτε και να αποτύχουμε. Η δέσμη των 200 μέτρων που έχουμε εξαγγείλει πρόσφατα και αφορά την Περιφερειακή Συγκρότηση του ΕΣΥ, τη Χρηματοδότηση, την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγεία, τα Νοσοκομεία, το Ανθρώπινο Δυναμικό και τη Δημόσια Υγεία αποτελούν βάση για διάλογο με όλους τους φορείς. Με την ολοκλήρωση του διαλόγου και τη διαμόρφωση των τελικών προτάσεων θα προχωρήσουμε άμεσα στη σύνταξη και ψήφιση όλων των σχετικών νομοθετημάτων και στην κατά στάδια υλοποίηση, που προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2006.

Γνωρίζουμε ότι η μεταρρύθμιση του υγειονομικού μας συστήματος είναι μια μακρά και επίπονη αλλά και πειθαρχημένη διαδικασία που απαιτεί όχι μόνο επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό, σε νέες τεχνολογίες και τεχνικές, αλλά και αλλαγές σε κατεστημένες νοοτροπίες και συμπεριφορές. Γι’ αυτό και τονίσαμε ότι η μεταρρύθμιση αυτή θα ολοκληρωθεί όχι άμεσα αλλά μέσα σ΄ ένα χρονικό ορίζοντα εξαετίας.

Έχουμε πλήρη επίγνωση των δυσκολιών του εγχειρήματός μας γιατί σε κάθε αλλαγή υπάρχουν οι χαμένοι και οι κερδισμένοι. Είμαστε ανοικτοί για ουσιαστικό και εποικοδομητικό διάλογο αλλά και έτοιμοι να συγκρουστούμε με οργανωμένες αντιδράσεις και κατεστημένα συμφέροντα, να αντιμετωπίσουμε παγιωμένες αντιλήψεις και πρακτικές, γιατί έχουμε μαζί μας την ίδια την κοινωνία και τους πολίτες. Είναι καιρός όλοι μας, πολιτεία, επαγγελματίες της υγείας αλλά και πολίτες-ασθενείς να αναλάβουμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί.

Σε διαφορετική περίπτωση και η κοινωνική συνοχή κινδυνεύει, και η αξιοπιστία της πολιτικής διακυβεύεται, και η ίδια η τιμή και αξιοπρέπεια της ιατρικής επιστήμης και των λειτουργών της υγείας απαξιώνεται. Η πολιτεία είναι σε κάθε περίπτωση αποφασισμένη να επιβάλει εκείνα τα μέτρα και να εφαρμόσει εκείνες τις πολιτικές, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, που θα οδηγήσουν το σύστημα υγείας μακριά από τη σημερινή οργανωμένη ανευθυνότητα, που ταλαιπωρεί και βασανίζει τον πολίτη. Μόνο έτσι εκπληρώνουμε το χρέος μας απέναντι στην κοινωνία